Warszawskie teatry świetlne lat dwudziestych
Abstrakt
W latach 20. stolica odrodzonej Rzeczypospolitej staje się prawdziwym centrum życia filmowego. W Warszawie zawiązują się organizacje zrzeszające członków branży kinematograficznej, powstają czasopisma popularyzujące dziesiątą muzę, produkowanych jest najwięcej filmów fabularnych. Przede wszystkim jednak stolica dysponuje największą liczbą sal projekcyjnych, wśród których wyróżnia się grupa ekskluzywnych zeroekranów. Pod koniec lat 20. przeciętny warszawiak odwiedza kino ponad 12 razy do roku. Na mapie dzisiejszej stolicy po ówczesnych teatrach świetlnych – jak wówczas często nazywano przybytki dziesiątej muzy – nie pozostały żadne ślady. Ich działalność zapisała się jednak na łamach prasy, kartach wspomnień, w dokumentach, które przetrwały katastrofę II wojny światowej. Do tej pory ukazały się obszerne publikacje poświęcone rozwojowi kina i filmu w przedwojennym Krakowie, Poznaniu, Łodzi, Bydgoszczy i Lwowie. Filmowa Warszawa wciąż nie doczekała się swojej kroniki. Przywracając pejzaż kinowy Warszawy lat 20., autor próbuje nadrobić tę lukę w wiedzy o polskim kinie.
Słowa kluczowe:
okres międzywojenny, Warszawa, teatry świetlneBibliografia
Banaszkiewicz Władysław, Witczak Witold, Historia filmu polskiego, t. 1, 1895-1929, WAiF, Warszawa 1966, s. 193.
Google Scholar
Beylin Stefania, Nowiny i nowinki filmowe 1896-1939, WAiF, Warszawa 1973, s. 129.
Google Scholar
Brun Leon, Kino to nie luksus, „Filmia”,1925, nr 4, s. 1.
Google Scholar
Budowa hali ślizgawkowej w Warszawie (Palais de glace), „Przegląd Techniczny” 1912, nr 29, s. 387-390.
Google Scholar
Dekret Naczelnika Państwa z dnia 7 lutego 1919 r. w przedmiocie przepisów tymczasowych o widowiskach, Dziennik Praw Królestwa Polskiego 1919, nr 14, poz. 177.
Google Scholar
Drozdowski Marian Marek , Warszawiacy i ich miasto w latach Drugiej Rzeczypospolitej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973, s. 71, 78, 81, 98, 218.
Google Scholar
Gierszewska Barbara, Czasopiśmiennictwo filmowe w Polsce do 1939 roku, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce 1995, s. 54,139.
Google Scholar
Hendrykowska Małgorzata, Hendrykowski Marek, Film w Poznaniu 1896-1945, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1990, s. 68.
Google Scholar
Hendrykowska Małgorzata, Śladami tamtych cieni. Film w kulturze polskiej przełomu stuleci 1895-1914, Book Service, Poznań 1993.s. 113., s. 119-120, 219.
Google Scholar
Irzykowski Karol, Mój sąsiad p. Snobkowski, w: tegoż, Pisma, red. A. Lam, t. 6, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982.
Google Scholar
Jewsiewicki Władysław, Filmy niemieckie na ekranach polskich kin w okresie międzywojennym, „Przegląd Zachodni” 1967, nr 5, s. 22-23.
Google Scholar
Jewsiewicki Władysław, Polska kinematografia w okresie filmu niemego 1895-1929/1930, Ossolineum, Wrocław 1966, s. 23, 36-37, 38..
Google Scholar
Kracauer Siegfried, Od Caligariego do Hitlera. Z psychologii filmu niemieckiego, tłum. E. Skrzywanowa, W. Wertenstein, słowo/obraz terytoria, Sopot 2010, s. 109-110.
Google Scholar
Krajewska Hanna, Życie filmowe Łodzi w latach 1896-1939, PWN, Warszawa – Łódź 1992, s. 90.
Google Scholar
Ostoja-Stacherski Jan, Szkoła wdzięku, „Ekran” 1920, nr 2, s. 5.
Google Scholar
Pacewicz Tadeusz, Zeroekrany przedwojennej Warszawy, „Iluzjon” 1989, nr 1, s. 41, 42.
Google Scholar
Pitera Zdzisław, Przeminęło z filmem, WAiF, Warszawa 1987, s. 10.
Google Scholar
Rocznik informacyjny o spółkach akcyjnych w Polsce 1930, opr. T. Szober, Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1930.
Google Scholar
Słonimski Antoni, Romans z X Muzą. Teksty filmowe z lat 1917-1976, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2007.
Google Scholar
Tuwim Julian, Jarmark rymów. Tylko dla dorosłych, wyb. i opr. A. Żmuda, Ad Oculos, Warszawa – Rzeszów 2008.
Google Scholar
Waszkiel Marek, Dzieje teatru lalek w Polsce (do 1945 roku), IS PAN, Warszawa 1990, s. 43.
Google Scholar
Zajiček Edward, Zarys historii gospodarczej kinematografii polskiej, t. 1, Kinematografia wolnorynkowa w latach 1896-1939, PWSFTviT, Łódź 2008, s. 98, 107-108. 54-55, 113, 118-119.
Google Scholar
Autorzy
Wojciech Świdzińskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
Absolwent Wydziału Wiedzy o Teatrze Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie, doktorant w Instytucie Sztuki PAN, pracownik Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Interesuje się historią kina oraz związkami filmu i teatru.
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Wojciech Świdziński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
