Konfiguracje ciał – płciowe i tożsamościowe transgresje w „Przekładańcu” Andrzeja Wajdy
Robert Dudziński
robert.dudzinski2@uwr.edu.plUniwersytet Wrocławski (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-8387-4314
Abstrakt
Autor analizuje Przekładańca (1968) – produkcję telewizyjną zrealizowaną przez Andrzeja Wajdę według scenariusza Stanisława Lema – w kontekście problematyki odmienności cielesnej i seksualnej. Opisuje, jakie sposoby kodowania inności zostały użyte przez twórców, a przede wszystkim zwraca uwagę na charakterystyczny kampowy styl tej produkcji. Zastosowana przez Wajdę strategia kampowa, bazująca na ekscesie cielesnym oraz ironii, pozwoliła na podkreślenie performatywnego i doraźnego charakteru ról genderowych oraz na zdenaturalizowanie samej koncepcji płci. W artykule została ponadto omówiona – powracająca w tym filmie – figura androgyna, która także dekonstruuje ideę binarności płci. W zakończeniu opracowania wskazano natomiast, w jaki sposób Przekładaniec sygnalizuje uwikłanie ciała i płci w różnorodne relacje społeczne i kulturowe.
Słowa kluczowe:
Andrzej Wajda, kamp, androgyniaBibliografia
Butler, J. (2012). Od „wnętrza” do performatywów płci (tłum. K. Krasuska). W: P. Czapliński, A. Mizerka (red.), Kamp. Antologia przekładów (ss. 491-502). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Czapliński, P. (2012). Kamp – gry antropologiczne. W: P. Czapliński, A. Mizerka (red.), Kamp. Antologia przekładów (ss. 7-48). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Hoff, B. (2012). Polityczny fason kiecki (rozm. W. Kalicki). W: A. Borowiec, K. Bielas, A. Bikont i in. (oprac.), Kobiety, które igrały z PRL-em (s. 53). Warszawa: Wydawnictwo Agora.
Google Scholar
Jagielski, S. (2013). Maskarady męskości. Pragnienie homospołeczne w polskim kinie fabularnym. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Jagielski, S. (2021). Przerwane emancypacje. Polityka ekscesu w kinie polskim lat 1968-1982. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Kosińska, K. (2014). Androgyn. Tożsamość, tęsknota, pragnienie. Postać androgyniczna w brytyjskiej kulturze popularnej i filmie lat 70. Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
Google Scholar
Lem, S. (1962). Dlaczego nie ma dobrych filmów fantastycznych. Film, (32), ss. 6-7.
Google Scholar
Marszałek, R. (1968). Polski Blaiberg. Współczesność, (19), s. 12.
Google Scholar
Szczypiorski, A. (1968). Przekładaniec rozczarowań. Ekran, (36), s. 11.
Google Scholar
Autorzy
Robert Dudzińskirobert.dudzinski2@uwr.edu.pl
Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0002-8387-4314
Doktor, adiunkt w Zakładzie Teorii Kultury i Sztuk Widowiskowych Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Autor monografii Produkcje sensacyjno-kryminalne Telewizji Polskiej 1965-1989. Konwencje – motywy – konteksty (2017) oraz Od „potwornej szmiry” do „własnego kiczu”. Proza popularna w polskiej kulturze literackiej lat 50. XX wieku (2021). Publikował m.in. na łamach „Images”, „Kwartalnika Filmowego” oraz „Literatury i Kultury Popularnej”. Jego zainteresowania badawcze obejmują historię literatury popularnej w Polsce, historię filmu polskiego oraz historię i teorię kina gatunków.
Statystyki
Abstract views: 192PDF downloads: 121
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Robert Dudziński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Robert Dudziński, Z zimną krwią. Doświadczeniowy wymiar „Zapisu zbrodni” Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
