Stare i nowe. Wprowadzenie do mitologii historiografii filmowej

Michał Pabiś-Orzeszyna

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Łódzki (Polska)

Abstrakt

Przeszłość historiografii filmowej stanowi obecnie domenę mitu i domaga się pracy przywracającej świadomość rozmaitości materialnych warunków wytwarzania wiedzy, ich zaplecza ideologicznego, a w konsekwencji wielości miejsc, z których mówiono – i nadal się mówi – o kinie. Zgadzając się z diagnozami Philippe’a Gauthiera, Pabiś-Orzeszyna poddaje rewizji sposób, w jaki historycy kina opisują własną historię. Narracja ta opiera się na opozycji Nowa Historia Filmu vs „tradycyjna historiografia”. Przeciwstawianie tych dwóch formacji przemyca uproszczony obraz postępu metodologicznego i maskuje fakt, że badacze unifikowani za pomocą etykietki Nowej Historii Filmu reprezentują często wykluczające się perspektywy. Nieciągłości niemożliwe do przeoczenia skłaniają też do zastanowienia się nad kategorią „tradycyjnej historii filmu”, która wydaje się prokurować „radosną jasność” kosztem historycznych antynomii.


Słowa kluczowe:

historiografia filmu, Nowa Historia Filmu, Philippe Gauthier

Adamkiewicz, Sebastian. Banialuki Pana Sowy. http://www.histmag.org/8713.
  Google Scholar

Albera, François. 2011. 1945: trois „intrigues" de Georges Sadoul. „Cinémas: revue d'études cinématographiques / Cinémas: Journal of Film Studies” 2-3.
DOI: https://doi.org/10.7202/1005584ar   Google Scholar

Allen, Robert C. 1979. Contra Chaser Theory. „Wide Angle” 1.
  Google Scholar

Allen, Robert C., Douglas Gomery. 1985. Film History: Theory and Practice. New York.
  Google Scholar

Barthes, Roland. 2000. Mitologie. Tłum. A. Dziadek. Warszawa.
  Google Scholar

Belton, John. 1998. American Cinema and Film History. W: J. Hill, P. Church-Gibson (red.). Oxford Guide to Film Studies. New York.
  Google Scholar

Biskupski, Łukasz. 2009. Od ciekawostki do dyscypliny. Historia teorii badań nad wczesnym kinem. „Kwartalnik Filmowy” 67-68.
  Google Scholar

Biskupski, Łukasz. 2012. Projekt materialistyczno-fantazmatycznej krytyki historii Polski. „Przegląd Humanistyczny” 6.
  Google Scholar

Biskupski, Łukasz. Przepędzić widmo X muzy: kilka refleksji na temat kulturowej historii kina w kontekście polskim. www.filmkulturaspoleczenstwo.pl/publicystyka/przepedzic-widmo-x-muzy-kilka-refleksji-na-temat-kulturowej-historii.
  Google Scholar

Bordwell, David. 1997. On the History of Film Style. London.
  Google Scholar

Certeau de, Michel. 1975. L’operation historique. W: tegoż. L’Ecriture de l’histoire. Paris.
  Google Scholar

Chwalba, Andrzej. Recenzja dorobku naukowego doktora Jana Sowy. http://www.ck.gov.pl/images/PDF/Awanse/SowaJan/zal4.pdf.
  Google Scholar

Czapliński, Przemysław. Recenzja rozprawy habilitacyjnej dra Jana Sowy „Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą” oraz opinia na temat całościowego dorobku. http://www.ck.gov.pl/images/PDF/Awanse/SowaJan/zal5.pdf.
  Google Scholar

Elsaesser, Thomas. 2006. Discipline through Diegesis: The Rube Film between „Attractions” and „Narrative Integration”. W: W. Strauven (red.). The Cinema of Attraction Reloaded. Amsterdam.
  Google Scholar

Elsaesser, Thomas. 2012. Is Nothing New? Turn-of-the-Century Epistemes in Film History. W: A. Gaudreault, N. Dulac, S. Hidalgo (red.). A Companion to Early Cinema. Chichester.
DOI: https://doi.org/10.1002/9781118274453.ch30   Google Scholar

Elsaesser, Thomas. 2009. Nowa Historia Filmu jako archeologia mediów. Tłum. G. Nadgrodkiewicz. „Kwartalnik Filmowy” 67-68.
  Google Scholar

Gaudreault, André, Philippe Gauthier. 2011. Le Discours historique de Jacobs/Sadoul/Mitry canon de l’„historiographie traditionnelle” du cinéma. W: P. Bianchi, G. Bursi, S. Venturini The Film Canon (red.). Udine.
  Google Scholar

Gauthier, Philippe. 2011. L’histoire amateur et l’histoire universitaire: paradigmes de l’historiographie du cinéma. „Cinémas: revue d'études cinématographiques / Cinémas: Journal of Film Studies” 2-3.
DOI: https://doi.org/10.7202/1005585ar   Google Scholar

Grau, Robert. 1914 Theatre of Science: A Volume of Progress and Achievement in the Motion Picture Industry. New York.
  Google Scholar

Higashi, Sumiko. 2004. Introduction. In Focus: Film History, or a Baedeker Guide to the Historical Turn. „Cinema Journal” 1.
DOI: https://doi.org/10.1353/cj.2004.0047   Google Scholar

Grieveson, Lee, Heidee Wasson (red.). 2008. Inventing Film Studies. Durham.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv1131921   Google Scholar

Gwóźdź, Andrzej, Barbara Kita (red.). Pamięć kina. Katowice.
  Google Scholar

Johnston, A.. 1937. The Great Goldwyn. New York.
  Google Scholar

Klenotic, Jeffrey F. 1994. The Place of Rhetoric in ‘New’ Film Historiography: The Discourse of Corrective Revisionism. „Film History” 6.
  Google Scholar

Korczarowska-Różycka, Natalia. 2013. Inne spojrzenie. Wyobrażenia historii w filmach Wojciecha Jerzego Hasa, Jana Jakuba Kolskiego, Filipa Bajona i Anny Jadowskiej – studium przypadków. Łódź.
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-848-6   Google Scholar

Kuhn, Thomas. 1985. Raz jeszcze o paradygmatach. W: tegoż. Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych. Tłum. S. Amsterdamski. Warszawa.
  Google Scholar

Kurz, Iwona (red.). 2008. Film i historia. Antologia. Warszawa.
  Google Scholar

Lewicki, Bolesław Włodzimierz, Ewelina Nurczyńska-Fidelska, Bronisława, Stolarska. 2012. Wiesz jak jest. Szkic monograficzny. Bolesław Włodzimierz Lewicki – Bibliografia. Łódź.
  Google Scholar

Leyda, Jay. 1974-1975. Toward a New Film History. „Cinema Journal” 2.
DOI: https://doi.org/10.2307/1224823   Google Scholar

Maltby, Richard. How Can Cinema History Matter More. http://tlweb.latrobe.edu.au/humanities/screeningthepast/22/board-richard-maltby.html.
  Google Scholar

Maltby, Richard. 2006. On the Prospect of Writing Cinema History from Below. „Tijdschrift voor Mediageschiedenis” 9.
DOI: https://doi.org/10.18146/tmg.550   Google Scholar

Marwick, Arthur. 2001. Author’s Response to a Review by Alan Munslow (of Arthur Marwick, „The New Nature of History: Knowledge, Evidence, Language”, London 2001). „History in Focus” 2. http://www.history.ac.uk/ihr/Focus/Whatishistory/munslow5.html.
  Google Scholar

Marwick, Arthur. 2001. The New Nature of History: Knowledge, Evidence, Language. London.
DOI: https://doi.org/10.5040/9781350393233   Google Scholar

Munslow, Alan. 2001. Book review: „The New Nature of History: Knowledge, Evidence, Language”. „History in Focus” 2. http://www.history.ac.uk/ihr/Focus/Whatishistory/munslow5.html.
  Google Scholar

Nurczyńska-Fidelska, Ewelina. 2000. Z dziejów Zakładu Mediów i Kultury Audiowizualnej (d. Zakładu Wiedzy o Filmie) Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź.
  Google Scholar

Pabiś-Orzeszyna, Michał. 2013. Dawno temu przed Nanookiem. Czy wczesne kino niefikcjonalne to „przeszłość podrzędna” historiografii filmowej? W: D. Rode, M. Pieńkowski (red.) Metody dokumentalne w filmie. Łódź.
  Google Scholar

Pabiś-Orzeszyna, Michał. 2013. Nowa Historia Filmu, Nowa Historia Kina. „EKRANy” 6.
  Google Scholar

Polan, Dana. 2007. Scenes of Instruction. The Beginnings of the U.S. Study of Film. Berkeley.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520940208   Google Scholar

Sadoul, Georges. 1955. Charlie Chaplin. Tłum. Z. Bieńkowski. Warszawa.
  Google Scholar

Sadoul, Georges. 1953. French Film. London.
  Google Scholar

Schnädelbach, Herbert. 2001. Rozumieć coś, to rozumieć, jak to coś powstało. W: tegoż. Rozum i historia. Tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa.
  Google Scholar

Sedgwick, John, Michael, Pokorny. 2005. The Film Business in the United States and Britain during the 1930s. „The Economic History Review” 1.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-0289.2005.00299.x   Google Scholar

Sicinski, Michael. 2010. Inventing Film Studies. „International Journal of Communication” 4.
  Google Scholar

Singer, Ben. 2001. Melodrama and modernity: early sensational cinema and its contexts. New York.
  Google Scholar

Slide, Anthony. 2000. Nitrate Won't Wait: A History of Film Preservation in the United States. London.
  Google Scholar

Sowa, Jan. 2011. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą. Kraków. Transkrypt wywiadu z Eileen Bowser, http://www.moma.org/pdfs/docs/learn/archives/transcript_bowser.pdf.
  Google Scholar

Zeidler-Janiszewska, Anna. Recenzja monografii habilitacyjnej „Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą” oraz pozostałego dorobku Jana Sowy po doktoracie. http://www.ck.gov.pl/images/PDF/Awanse/SowaJan/zal3.pdf.
  Google Scholar

Zwierzchowski, Piotr, Barbara Giza. (red.). 2013. Polskie piśmiennictwo filmowe. Bydgoszcz.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2014-03-31

Cited By / Share

Pabiś-Orzeszyna, M. (2014) „Stare i nowe. Wprowadzenie do mitologii historiografii filmowej”, Kwartalnik Filmowy, (85), s. 51–61. doi: 10.36744/kf.2454.

Autorzy

Michał Pabiś-Orzeszyna 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Łódzki Polska

Asystent w Katedrze Mediów i Kultury Audiowizualnej Uniwersytetu Łódzkiego. Przygotowuje książkę o relacji Nowej Historii Filmu i badań nad wczesnym kinem.



Statystyki

Abstract views: 34
PDF downloads: 20


Licencja

Prawa autorskie (c) 2014 Michał Pabiś-Orzeszyna

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.