„Ekspresjonizm to gra... Ale właściwie, czemu nie?”. Mabuseria, czyli eksperyment ekspresjonistyczny w „Mocnym człowieku” Henryka Szaro
Abstrakt
Artykuł został poświęcony analizie filmu Henryka Szaro Mocny człowiek (1929) w kontekście zjawiska ekspresjonizmu filmowego. Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czy w dominującym w okresie dwudziestolecia międzywojennego modelu kinematografii „zorientowanej na odbiorcę” (który w powszechnej świadomości odbiorczej jest kojarzony raczej ze Stefcią Rudecką, a nie Caligarim) było możliwe podejmowanie radykalnych eksperymentów artystycznych. Oczywistym wątkiem, który musiał pojawić się w toku wywodu, jest analiza wpływu na rodzimą kinematografię (i krytykę filmową) omawianego okresu kanonicznych dzieł z obszaru tzw. kina weimarskiego (ze szczególnym uwzględnieniem Doktora Mabuse Fritza Langa).
Słowa kluczowe:
Henryk Szaro, ekspresjonizm, okres międzywojennyBibliografia
Badowska, Katarzyna. 2011. „Godzina cudu”. Miłość i erotyzm w twórczości Stanisława Przybyszewskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź.
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-597-3
Google Scholar
Brzeski, Janusz Maria. 1989. Miasta – które czekają na swoich reżyserów. W: M. Giżycki, Walka o film artystyczny w międzywojennej Polsce. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa.
Google Scholar
Eisner, Lotte. 2011.Ekran demoniczny, Tłum. K. Eberhardt, słowo/obraz terytoria. Gdańsk.
Google Scholar
Elsaesser, Thomas. 2008. Weimar Cinema and After. Germany’s Historical Imaginary. Routledge. New York.
Google Scholar
Giżycki, Marcin. 1996. Awangarda wobec kina. wydawnictwo małe. Warszawa.
Google Scholar
Gunning, Tom. 2009. Fritz Lang’s “Dr. Mabuse, the Gambler” (1922). W: Weimar Cinema. red. N. Isenberg, Columbia University Press. New York.
Google Scholar
Irzykowski, Karol. 1977. X Muza. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. Warszawa.
Google Scholar
Kłys, Tomasz. 2006. Dekada doktora Mabuse. Nieme filmy Fritza Langa. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź.
Google Scholar
Kłys, Tomasz. 2009. Film niemiecki w epoce wilhelmińskiej i weimarskiej. W: Historia kina. Tom I. Kino nieme. Red. T. Lubelski, I. Sowińska i R. Syska. Universitas. Kraków.
Google Scholar
Kunstmann, Heinrich. 2009. O związkach między ekspresjonizmem polskim i niemieckim. Tłum. J. Zaprucki. W: Pisma wybrane. red. M. Zybura. Universitas. Kraków.
Google Scholar
Kurz, Iwona. 2009. Trędowata albo qui pro quo, czyli ciało w kulturze filmowej dwudziestolecia. W: Ciało i seksualność w kinie polskim. red. S. Jagielski i A. Morstin-Popławska. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków.
Google Scholar
Kuźma, Erazm. 1976. Z problemów świadomości literackiej i artystycznej ekspresjonizmu w Polsce. Ossolineum. Wrocław.
Google Scholar
Lubelski, Tadeusz. 2009. Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty. Videograf II. Chorzów.
Google Scholar
Madej, Alina. 1994. Mitologie i konwencje. O Polskim filmie fabularnym dwudziestolecia międzywojennego. Universitas. Kraków.
Google Scholar
Matuszek, Gabriela. 2008. Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny. Eseje i proza – próba monografii. Universitas. Kraków.
Google Scholar
Przybyszewski, Stanisław. 2006. Powrotna fala. Naokoło ekspresjonizmu. W: Wybór pism. Red. R. Taborski. Ossolineum. Wrocław.
Google Scholar
Trystan, Leon. 1975. Fotogeniczność. W: Polska myśl filmowa: antologia tekstów z lat 1898-1939. red. J. Bocheńska. Ossolineum. Wrocław.
Google Scholar
Autorzy
Natasza Korczarowska-Różyckakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
Dr hab., pracuje jako adiunkt w Zakładzie Historii i Teorii Filmu Instytutu Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego. Specjalizuje się w historii filmu polskiego. Opublikowała książki: Ojczyzny prywatne. Mitologia przestrzeni prywatności w filmach Tadeusza Konwickiego, Jana Jakuba Kolskiego i Andrzeja Kondratiuka (2007) oraz Inne spojrzenie (2013). Od 2008 r. współpracuje z PISF. Brała udział w projekcie „Filmoteka Szkolna”. Od 2010 r. opiekun naukowy łódzkiej edycji Akademii Polskiego Filmu.
Statystyki
Abstract views: 36PDF downloads: 27
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Natasza Korczarowska-Różycka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Natasza Korczarowska-Różycka, „Nie ma polski bez Sahary!”. „Kolonialne” filmy Michała Waszyńskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 92 (2015): Kino polskie i polityka
