„Nie ma polski bez Sahary!”. „Kolonialne” filmy Michała Waszyńskiego
Abstrakt
Artykuł stanowi próbę wpisania wybranych filmów Michała Waszyńskiego, zrealizowanych w okresie dwudziestolecia międzywojennego, w perspektywę badań postkolonialnych i postzależnościowych. Filmy te – zdaniem autorki – wpisują się w dyskurs kolonialny w wariancie popularnym, tj. odwołującym się do argumentów emocjonalnych, by za ich pomocą przekonać szerokie rzesze społeczeństwa do poparcia polskiej polityki kolonialnej. Analizowane filmy „egzotyczne” odwołują się do spetryfikowanych wzorców ikonicznych, stając się tym samym reprezentatywnymi przykładami kiczu rozumianego jako „sztuka wielkiej tęsknoty”. W obrębie polityki kulturalnej rządu II RP heroiczne narracje kolonialne realizują istotne funkcje terapeutyczne i kompensacyjne.
Słowa kluczowe:
Michał Waszyński, okres międzywojenny, kolonializmBibliografia
Bauman, Zygmunt. Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa 2000.
Google Scholar
Bhabha, Homi. „Kwestia innego: Stereotyp, dyskryminacja i dyskurs kolonializmu”. In: Miejsca kultury. Trans. T. Dobrogoszcz. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2010.
Google Scholar
Dołęga-Mostowicz, Tadeusz. Ostatnia brygada. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2011.
Google Scholar
Douglas, Mary. Czystość i zmaza. trans. M. Bucholc. Warszawa: PIW, 2007.
Google Scholar
Fiedler, Arkady. Madagaskar. Gorąca wieś Ambinanitelo. Pelplin: Biblioteka Poznaj Świat, 2006.
Google Scholar
Hendrykowska, Małgorzata. „Kicz egzotyczny w polskim kinie międzywojennym”. In: Niedyskretny urok kiczu. ed. G. Stachówna. Kraków: Universitas, 1997.
Google Scholar
Jasieński, Bruno. „Kina krakowskie”. In: Walka o film artystyczny w międzywojennej Polsce. ed. M. Giżycki. Warszawa 1989.
Google Scholar
Kowalski, Marek Arpad. Kolonie Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2005.
Google Scholar
Kuciński, Paweł. „O nacjonalistach i kartografach. Symbol granicy na tle idei (i mrzonek) geopolitycznych w polskiej poezji nacjonalistycznej lat 30. XX wieku”. In: Studia postkolonialne nad kulturą i cywilizacją polską. ed. K. Stępnik, D. Trześniowski. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.
Google Scholar
Kurz, Iwona. „’Trędowata’ albo ‘qui pro quo’, czyli ciało w kulturze filmowej dwudziestolecia”. In: Ciało i seksualność w kinie polskim. ed. S. Jagielski, A. Morstin-Popławska. Kraków: Universitas, 2009.
Google Scholar
Kwiatkowski, Jerzy. Dwudziestolecie międzywojenne. Warszawa: PWN, 2000.
Google Scholar
Loomba, Ania. Kolonializm/Postkolonializm. trans. N. Bloch. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2011.
Google Scholar
Madej, Alina. Mitologie i konwencje. Kraków: Universitas, 1994.
Google Scholar
Michałowski Witold S. Wielkie safari Antoniego O. Kim był Antoni Ferdynand Ossendowski. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2004.
Google Scholar
Nadolska-Styczyńska, Anna. Ludy zamorskich lądów. Kultury pozaeuropejskie a działalność popularyzatorska Ligi Morskiej i Kolonialnej. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2005.
Google Scholar
Ossendowski, Antoni Ferdynand. Wśród czarnych. Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2010.
Google Scholar
Piasecki, Stanisław. Prosto z mostu. Wybór publicystyki literackiej. Kraków: Wydawnictwo Arcana, 2003.
Google Scholar
Said, Edward W. Kultura i imperializm. trans. M. Wyrwas-Wiśniewska. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2009.
Google Scholar
Schick, Irvin. C. Seksualność Orientu. Przestrzeń i Eros. trans. A. Gąsior-Niemiec. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2012.
Google Scholar
Sienkiewicz, Henryk. Listy z pustyni i z puszczy. Poznań: Wydawnictwo Sorus, 2001.
Google Scholar
Sienkiewicz, Henryk. W pustyni i w puszczy. Warszawa: PWW, 1997.
Google Scholar
Słonimski, Antoni. Kroniki tygodniowe 1932-1935. Warszawa: Wydawnictwo LTW, 2001.
Google Scholar
Stępnik, Krzysztof. „Po zamachu majowym. Młot postzależności w walce politycznej”. In: (P)O zaborach, (p)o wojnie, (p)o PRL. Polski dyskurs postzależnościowy dawniej i dziś. ed. H. Gosk, E. Krasowska. Kraków: Universitas, 2013.
Google Scholar
Wójtowicz, Aleksander. „’Mówienie o Murzynach’. Futurystyczne wizje egzotyzmu”. In: Studia postkolonialne nad kulturą i cywilizacją polską. ed. K. Stępnik, D. Trześniowski. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010. 253-263.
Google Scholar
Autorzy
Natasza Korczarowska-Różyckakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
Dr hab., adiunkt w Zakładzie Historii i Teorii Filmu Instytutu Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego. Specjalizuje się w historii filmu polskiego. Opublikowała książki: Ojczyzny prywatne. Mitologia przestrzeni prywatności w filmach Tadeusza Konwickiego, Jana Jakuba Kolskiego i Andrzeja Kondratiuka (2007) oraz Inne spojrzenie (2013) - poświęconą wyobrażeniom historii w polskim filmie fabularnym po 1966 r. Autorka tekstów naukowych i popularnonaukowych poświęconych kinu rodzimemu i światowemu oraz artykułów w czterech tomach serii Gefilte film. Wątki żydowskie w kinie. Od 2008 r. współpracuje z Państwowym Instytutem Sztuki Filmowej. Brała udział w projekcie edukacyjnym „Filmoteka Szkolna” skierowanym do nauczycieli szkół gimnazjalnych i licealnych. Od 2010 r. pełni funkcję opiekuna naukowego łódzkiej edycji Akademii Polskiego Filmu.
Statystyki
Abstract views: 60PDF downloads: 56
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Natasza Korczarowska-Różycka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Natasza Korczarowska-Różycka, „Ekspresjonizm to gra... Ale właściwie, czemu nie?”. Mabuseria, czyli eksperyment ekspresjonistyczny w „Mocnym człowieku” Henryka Szaro , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
