Polscy aktorzy emigranci w powojennym filmie brytyjskim (do 1989 r.)
Abstrakt
Po II wojnie światowej w Wielkiej Brytanii znalazło się wielu polskich aktorów. W następnych latach, z różnych powodów (politycznych lub ekonomicznych), przybywali kolejni. Wielu podjęło wysiłek pozostania w zawodzie w nowym środowisku. Udało się to nielicznym. Na przeszkodzie stały: bariera językowa, wschodnioeuropejski akcent, brak znajomości miejscowych realiów i układów. W filmie Polacy pojawiali się najczęściej na drugim, trzecim planie i w epizodach. Zazwyczaj obsadzano ich w rolach cudzoziemców, głównie z Europy Wschodniej. Kilku artystów zdobyło jednak uznanie i regularnie pojawiali się w filmie i telewizji. Byli wśród nich m.in.: Władysław Sheybal, Izabella Teleżyńska, Krzysztof Różycki, Joanna Kańska, Gwidon Borucki. Artykuł jest próbą przybliżenia tego zjawiska.
Słowa kluczowe:
aktorzy emigranci, kino brytyjskie, kino powojenneBibliografia
[Bobka L.], Warszawa – Londyn – Hollywood. Z Izabelą Teleżyńską rozmawia …, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (dalej DPiDŻ), 8 X 1983
Google Scholar
[Wołek A.], „Mogę życie spakować w walizkę”. Z Dorotą Zięciowską rozmawia…, DPiDŻ, 23 II 1991
Google Scholar
[zkn], Dzieci polskie na ekranie, DPiDŻ,16 IX 1955
Google Scholar
Adamczyk-Stepan E. (oprac.), Teatr Polski ZASP 1947-1987, „Pamiętnik Teatralny”
Google Scholar
Artyści emigracyjnej Melpomeny 1939-1995, wybór i oprac. A. Mieszkowska, Londyn 1998
Google Scholar
Bobka L., Vladek Sheybal: oczy i głos (refleksje bardzo osobiste), DPiDŻ, 3 XI 1992
Google Scholar
Borucki G., Na obcej ziemi, DPiDŻ („Tydzień Polski”), 7 XI 1998
Google Scholar
Buchwald D., Kilka scen z życia reduty, „Teatr” 1993, nr 12
Google Scholar
Chwastyk-Kowalczyk J., Film na łamach londyńskiego „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza” w latach 1944-1989, [w:] „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” [nr] VI, Kraków 2008, s. 50-76
Google Scholar
Ciment M., John Boorman, London-Boston 1986
Google Scholar
Crace J., Brothers in work, „Radio Times”, 26 IV-2 V 1980
Google Scholar
Cybulski M., Felieton o “Bitwie”, DPiDŻ, 16 X 1969
Google Scholar
Cybulski M., Wiele ekscelencji... i jedna dama, DPiDŻ, 15 VII 1971
Google Scholar
Cybulski M., Wynn i Pieńkowski w telewizji, DPiDŻ, 14 I 1985
Google Scholar
Delmar I., Czesław Grocholski, DPiDŻ, 13 XII 2003
DOI: https://doi.org/10.5465/ambpp.2003.13793072
Google Scholar
Drue M., Witek Schejbal kolega i przyjaciel, DPiDŻ („Tydzień Polski”), 22 II 1997
Google Scholar
Encyklopedia Polskiej Emigracji i Polonii, t. 3, Toruń 2004
Google Scholar
Garcia Oliveri R., Izabella Telezynska vino para quedarse. Ken Russell, Luchino Visconti, y después?, „Clarin” (Buenos Aires), 16 V 1989
Google Scholar
Gow G., The Music Lovers. Gordon Gow sees Ken Russell’s life of Tchaikovsky...,
Google Scholar
Janowski A., Battle of Britain, DPiDŻ, 2 X 1969
Google Scholar
Karren T., Mieczysław Malicz – znany i mało znany, DPiDŻ („Tydzień Polski”), 25 I 1969
Google Scholar
Kielanowski L., Bogdan Urbanowicz, DPiDŻ („Tydzień Polski”), 10 II 1979
Google Scholar
Kielanowski L., Mieczysław Malicz, DPiDŻ, 26 IV 1986
Google Scholar
Kisicka A., Jestem aktorem i do końca nim pozostanę, DPiDŻ, 12 IV 1996
Google Scholar
Królikowska-Avis E., Człowiek stamtąd, „Kino” 1995, nr 3
Google Scholar
KZ, Hotel Sahara. Farsa filmowa z Boruckim w roli włoskiego capitano, DPiDŻ, 16 VII 1951
Google Scholar
Lancia E., Melelli F., Le straniere del nostro cinema, Roma 2005
Google Scholar
Lanning D., Vladek and his Iron Curtain call, “TV Times”, 11 XI 1976
Google Scholar
Ledóchowski A., Burzliwy poniedziałek, „Film”, 1989, nr 4
Google Scholar
Lisa P., Pfeiffer L., The Incredible World of 007, London 1992
Google Scholar
McAsh I.F., The face is familiar… do you know the name? He is Vladek Sheybal currently playing the dynamic Hollywood director – De Thrill – in the “Boy Friend”, “Film Review”, 1972, no 7
Google Scholar
Musical’s First Year, „The Stage”, 28 XI 1957
Google Scholar
Nowakowski Z., Siódemka z Colditz, DPiDŻ, 4 II 1955
Google Scholar
Patek A., Anna Korwin: między sceną a ekranem, „Kwartalnik Filmowy” 2014, nr 87-88, s. 271-285
Google Scholar
Patek A., Izabella Teleżyńska. Szkic do biografii, „Kwartalnik Filmowy” 2007, nr 57-58, s. 314-331
Google Scholar
Patek A., Władysław Sheybal. Kadry z życia artysty, Kraków 2004
Google Scholar
Premiera filmu o Polakach, którzy ocalili Londyn. Epopeja Armii Krajowej na ekranach brytyjskich, DPiDŻ, 10 VII 1958
Google Scholar
Pryce-Jones D., A Pole Apart, “Radio Times”, 13-19 XII 1980
Google Scholar
Quinlan D., The Illustrated Directory of Film Character Actors, London 1995
Google Scholar
Rafiński S., Stanisław Zięciakiewicz (1900-1975), „Kalendarz Grudziądzki”, t. 7 (2003), Grudziądz 2002, s. 123-126
Google Scholar
Ref-Ren [F. Konarski], Pożegnanie aktora-romantyka, DPiDŻ („Tydzień Polski”), 5 I 1974
Google Scholar
Safuta M., Akcent może być atutem, “Film” 1991, nr 7
Google Scholar
SHP, Hołd dla polskiego ruchu podziemnego oddany w sposób prymitywny i nieartystyczny, DPiDŻ, 23 VII 1958
Google Scholar
Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, t. II: 1900-1980, Warszawa 1994
Google Scholar
Spies’ story, “Radio Times”, 22 XII-4 I 1985
Google Scholar
Stockwood J., Visconti’s Regina Madre, “Harper’s and Queen”, February 1973
Google Scholar
Turska E.M., Joanny Kańskiej droga do “Capital City” i dalej, DPiDŻ („Tydzień Polski”), 30 III 1991
Google Scholar
Ujazdowska T., Miałem szczęśliwe życie. Rozmowa z Czesławem Grocholskim, DPiDŻ, 17 II 1993
Google Scholar
Vanoli L., The cookery connection, „The Stage”, 18 V 1995
Google Scholar
Vladek Sheybal, “The Daily Telegraph”, 16 XI 1992
Google Scholar
Who’s Who In The World, 4 th ed., London 1979
Google Scholar
Wittman R., Vladek’s Good at Being a Baddie, “The Sun”, 26 XI 1970
Google Scholar
Włodek R., Gwidon Borucki. Z Przemyśla na antypody, [w:] Galicyjskie spotkania 2004, pod red. U. Jakubowskiej, Kalisz [2005], s. 111-119
Google Scholar
Wołodkowicz A., Polish Contribution to Arts and Sciences in Canada, Montreal 1969
Google Scholar
Woodward I., Glenda Jackson. A Study in Fire and Ice, London 1985
Google Scholar
Wysiński K.A., Teatr Polski ZASP w Londynie, [w:], Leksykon kultury polskiej poza krajem od roku 1939, red. K. Dybciak i Z. Kudelski, Lublin 2000, s. 442-445
Google Scholar
Żongołłowicz B., Jego były „Czerwone maki”… Życie i kariera Gwidona Boruckiego – Guido Lorraine’a, Melbourne-Toruń 2010
Google Scholar
Autorzy
Artur Patekkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Prof. dr hab., pracownik Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego; specjalizuje się w historii powszechnej XX w. ze szczególnym uwzględnieniem historii Bliskiego Wschodu oraz dziejów Polonii. Autor m.in. książek: Wielka Brytania wobec Izraela w okresie pierwszej wojny arabsko-izraelskiej, maj 1948 - styczeń 1949 (2002), Władysław Sheybal: kadry z życia artysty (2004), Żydzi w drodze do Palestyny 1934-1944. Szkice z dziejów aliji bet nielegalnej imigracji żydowskiej (2009, wyd. w j. ang.: 2012). Współredaktor i współautor podręcznika akademickiego Najnowsza historia świata 1945-2007 (2009).
Statystyki
Abstract views: 69PDF downloads: 58
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 Artur Patek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Artur Patek, Anna Korwin: między sceną a ekranem , Kwartalnik Filmowy: Nr 87-88 (2014): Film i teatr