Smak Orientu i inne przyjemności. Rola filmów przygodowych i morskich w propagandzie II RP
Abstrakt
W Polskiej publicystyce lat 30. XX w. często powracającym tematem była kwestia budowy imperium kolonialnego. Ponieważ władze II Rzeczypospolitej nie podejmowały oficjalnych działań mających doprowadzić do pozyskania terytoriów zamorskich, dyskusja ta odbywała się przede wszystkim na łamach prasy, literatury, a także na ekranach kin. Schemat fabuły prezentującej przygody dzielnego Polaka przeżywającego przygody w dalekich krajach lub rozprawiającego się z międzynarodową szajką przestępców powtarza się w kilku znaczących filmach tego okresu. Tytuły takie jak Głos pustyni (1932, reż. Michał Waszyński) czy Sygnały (1938, reż. Józef Lejtes), proponując polskiemu widzowi atrakcje w postaci dalekich krajów i sensacyjnych przygód, posłużyły jako sposób na leczenie narodowych kompleksów, stawiając Polskę w jednym rzędzie z najpotężniejszymi państwami ówczesnego świata. Filmy te – czemu również jest poświęcony artykuł – ujawniają ponadto wiele kontekstów dotyczących życia w ówczesnej Polsce.
Słowa kluczowe:
II RP, kolonializm, Michał Waszyński, Józef LejtesBibliografia
Armatys, Barbara, Armatys, Leszek, Stradomski, Wiesław, Historia filmu polskiego t. 2, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1988.
Google Scholar
Białas, Tadeusz, Liga Morska i Kolonialna 1930-1939, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1983.
Google Scholar
Cybulski, Mieczysław, Może i ja…, „Kino” 1935, nr 26, s. 5, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=18514 (dostęp 29.01.2016).
Google Scholar
Gierszewska, Barbara, Lena, Polski film fabularny 1918-1939. Recenzje, Księgarnia Akademicka, Kraków 2012.
Google Scholar
Hendrykowska, Małgorzata, Historia polskiego filmu dokumentalnego (1896-1944), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2015.
Google Scholar
J. St., Morze na ekranie, „Kino” 1935, nr 26, s. 13, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=18514 (dostęp 29.01.2016).
Google Scholar
J. W., M/S Piłsudski, „Dziennik Poznański” 1935, nr 197, s. 1, http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=27041&tab=3 [dostęp 20.01.2016].
Google Scholar
Konstantynów, Dariusz, Omilanowska, Małgorzata (red.) , Polska nad Bałtykiem, słowo/obraz terytoria, Gdańska 2012.
Google Scholar
Kowalski, Marek, Arpad, Dyskurs kolonialny w Drugiej Rzeczypospolitej, DiG, Warszawa 2010.
Google Scholar
L. B., Leonard Buczkowski nakręci film morski, „Kino” 1935, nr 15 , s. 3, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=14697 (dostęp 29.01.2016).
Google Scholar
L. B., Świerzy powiew niesie „Wiatr od morza”, „Kino” 1931, nr 1, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=4388 (dostęp 29.01.2016).
Google Scholar
Michałowski, Witold, Stanisław, Wielkie safari Antoniego O., Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2004.
Google Scholar
Polska epopeja morska, „Kino Teatr” 1929, nr 14, s. 12, http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=106283&tab=3 (dostęp 16.01.2016).
Google Scholar
Rosiński, W., Znaczenie kolonii dla państwa, „Morze” 1929, nr 7-8, s. 19, http://www.gbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=980 (dostęp 20.01.2016).
Google Scholar
Said, Edward, Orientalizm, PIW, Warszawa 1991, s. 133.
Google Scholar
Szpakowska, Małgorzata, Wiadomości literackie prawie dla wszystkich, W.A.B., Warszawa 2012.
Google Scholar
Szumańska-Grossowa, Hanna, Podróże Stefana Szolca-Rogozińskiego, PIW, Warszawa 1967.
Google Scholar
Wiatr od morza, „Gazeta polska” 1931, nr 16, s. 2, https://polona.pl/item/9599289/1/ (dostęp 29.01.2016).
Google Scholar
Wolański, Ryszard, Już taki jestem zimny drań, Rebis, Poznań 2012.
Google Scholar
Zahorska, Stefania, Polski film afrykański, „Wiadomości literackie” 1932, nr 44, s. 5, http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=57817&from=publication (dostęp: 28.01.2016).
Google Scholar
Ząbek, Maciej, Biali i Czarni. Postawy Polaków wobec Afryki i Afrykanów, DiG, Warszawa 2007.
Google Scholar
Autorzy
Adam Uryniakkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Doktorant w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Interesuje się kinem polskim lat 20. i 30.
Statystyki
Abstract views: 40PDF downloads: 24
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 Adam Uryniak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Adam Uryniak, Polskie kino lat 30. jako ślad rzeczywistości. Emancypacja kobiet , Kwartalnik Filmowy: Nr 92 (2015): Kino polskie i polityka
