Urszula Antoniak: kondycja nomadki
Abstrakt
Jeśli perspektywa narodowa w studiach nad kinem polskim okazuje się najwłaściwsza dla opisania tożsamościotwórczej roli, jaką odegrało ono w XX w., to dla uchwycenia fenomenu najnowszej kinematografii bardziej owocne może być spojrzenie przekraczające granice państwowe. Zmienia się bowiem definicja polskości, chociażby na skutek masowej emigracji. Jedną z najbardziej znanych polskich reżyserek tworzących na obczyźnie jest Urszula Antoniak. Mimo że skończyła Uniwersytet Śląski w Katowicach, debiutowała dopiero po wyjeździe do Holandii, gdzie nakręciła trzy filmy pełnometrażowe. W wywiadach podkreśla swój status outsiderki, zaś jej opowieści filmowe konsekwentnie ogniskują się wokół problemu samotności i niemożności porozumienia z drugim człowiekiem. W swym artykule Szponar stara się odpowiedzieć na pytanie dotyczące nie tyle kwestii „transnarodowości”, ile „beznarodowości” czy wykorzenienia jako znaku kondycji człowieka XXI w. Na ten punkt widzenia autorka nakłada również perspektywę feministyczną zgodnie z tradycyjnym ujęciem kobiecości jako „uchodźctwa od świata”. Twórczość Urszuli Antoniak wpisuje się bowiem w konwencję „kina kobiecego”, poniekąd zgodnie ze słowami Virginii Woolf, która pisała: Jako kobieta nie mam kraju. Jako kobieta nie chcę mieć kraju. Moim krajem jako kobiety jest cały świat.
Słowa kluczowe:
Urszula Antoniak, kino kobiece, wykorzenienieBibliografia
Barthes R., Fragmenty dyskursu miłosnego, przeł. M. Bieńczyk, Warszawa 2011.
Google Scholar
Bauman Z., Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa 2000.
Google Scholar
Bielak A., Film wcale nie musi być wzruszający. Rozmowa z Urszulą Antoniak, http://www.dwutygodnik.com/artykul/5957-film-wcale-nie-musi-byc-wzruszajacy.html
Google Scholar
Bos-Karczewska M., Nasi z sukcesem. Rozmowa z reżyserką Urszulą Antoniak z Amsterdamu, http://polonia.nl/?p=1987.
Google Scholar
Braidotti R., Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym, tłum. A. Derra, Warszawa 2009.
Google Scholar
Czerska T., Od zakorzenienia do nomadyzmu. Doświadczenie migracji w kobiecych narracjach osobistych, [w:] H. Gosk [red.], Narracje migracyjne w literaturze polskiej XX i XXI wieku, Kraków 2012.
Google Scholar
Ćirlić D. J., Technika krawiecka, „Wysokie Obcasy" 2002, nr 45, s.38.
Google Scholar
Gosk H., Nie-mieszkańcy, nie-miejsca. Literackie ślady powojennego osadzania się „gdzieś” ludzi „skądś”, [w:] H. Gosk, dz. cyt., s.195.
Google Scholar
Gosk H., Wprowadzenie [w:] Tejże [red.], dz. cyt.
Google Scholar
Hill Collins P., Learning from the Outsider Within: The Sociological Significance of Black Feminist Thought, “Social Problems” 1986, vol.33, nr6, s.14-32.
DOI: https://doi.org/10.1525/sp.1986.33.6.03a00020
Google Scholar
Karwowska B., Ślady Innego (swojego i obcego) w literackiej opowieści powojennych emigrantek, [w:] H. Gosk [red.], dz. cyt.
Google Scholar
Marzec B., Serce, trzewia i mózg. Wywiad z Urszulą Antoniak, http://5kilokultury.pl/serce-trzewia-i-mozg-wywiad-z-urszula-antoniak/
Google Scholar
Podsiadło M., Autobiografizm filmowy jako ślad podmiotowej egzystencji, Kraków 2013.
Google Scholar
Przylipiak M., Kino stylu zerowego. Z zagadnień estetyki filmu fabularnego, Gdańsk 1994.
Google Scholar
Simmel G., Obcy, [w:] tegoż, Socjologia; tłum. M. Łukasiewicz, Warszawa 1975.
Google Scholar
Stankiewicz K., Urszula Antoniak: sami siebie uwodzimy, http://stopklatka.pl/news/urszula-antoniak-sami-siebie-uwodzimy-wywiad
Google Scholar
Szponar E., Nie istniejemy, gdy nikt na nas nie patrzy, http://e-splot.pl/index.php?pid=articles&id=1814
Google Scholar
Wielogłaska M., Zbrodnia doskonała. Wywiad z Urszulą Antoniak, http://feminoteka.pl/lgbt/zbrodnia-doskonala-wywiad-z-urszula-antoniak/#sthash.eCYXG070.dpuf
Google Scholar
Więcka O., Czuła jest śmierć, http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53662,11003835,Czula_jest_smierc.html
Google Scholar
Woolf V., Trzy gwinee, tłum. E. Krasińska, Warszawa 2002.
Google Scholar
Autorzy
Ewa Szponarkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Warszawska Szkoła Filmowa Polska
Doktor nauk humanistycznych, filmoznawczyni, absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wykłada na Uniwersytecie Jagiellońskim, w Warszawskiej Szkole Filmowej i na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym SWPS. Interesuje się historią kina i historią kobiet.
Statystyki
Abstract views: 60PDF downloads: 36
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 Ewa Szponar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Ewa Szponar, Transgresyjna wrażliwość François Ozona , Kwartalnik Filmowy: Nr 101-102 (2018): Kino europejskie XXI wieku
