Transgresyjna wrażliwość François Ozona
Abstrakt
François Ozon należy do najbardziej rozpoznawalnych europejskich reżyserów. Jego dzieło wpisuje się zaś w rejestr motywów i tendencji określających współczesne kino francuskie: od tradycji cinéma d’auteur przez cinéma du corps i nową francuską ekstremę po kino queer. Jako autor nowej generacji Ozon meandruje między kinem artystycznym a komercyjnym – obszarami, których rozłączność legitymizowała do tej pory praktyki teorii autorskiej. Za kardynalną cechę eklektycznego i postmodernistycznego stylu Ozona można uznać posługiwanie się różnorodnością filmowych konwencji i tworzenie nowych hybrydycznych form. U podstaw większości jego filmów leży zaś wrażliwość melodramatyczna i estetyka kampu. O autorskim charakterze jego dzieł świadczy także zestaw tropów czy obsesji, które powracają w większości jego filmów: temat rodziny, zazwyczaj ujmowany przewrotnie czy wręcz perwersyjnie, a także kwestia genderowej i seksualnej labilności, sondowania, podważania i zacierania różnic oraz ról płciowych, a w szerszym ujęciu – traktowanie płci i ciała jako transgresyjnej drogi samopoznania.
Słowa kluczowe:
François Ozon, kino autorskie, francuski ekstremizm, kamp, kino transgresji, ciało, płećBibliografia
[B. a.], http://www.cnc.fr/web/en [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
[B. a.], Le jeune cinéma français des années 90.: http://cinescope2006.canalblog.com/archives/2006/07/18/2315849.html [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
[B. a.], Survey on the image of French cinema around the world: https://en.unifrance.org/news/11596/survey-on-the-image-of-french-cinema-around-the-world [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
[B. a.], Theatre Admissions in France: http://www.cnc.fr/web/en/theater-admissions [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
[B. a.], UniFrance releases its Summary of 2012 for French cinema abroad: https://en.unifrance.org/news/10392/unifrance-releases-its-summary-of-2012-for-french-cinema-abroad [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
[B. a.], World domination by box office cinema admissions: http://greenash.net.au/thoughts/2011/07/world-domination-by-box-office-cinema-admissions/ [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
Bataille G., Historia erotyzmu, Oficyna Literacka, Kraków, 1992.
Google Scholar
Butler J., Performative Acts and Gender Constitution: An Essay in Phenomenology and Feminist Theory, [za:] M. Meyer, Dyskurs kampu. Rewindykacja, „Teksty Drugie” 2015, nr 5.
Google Scholar
Butler J., Uwikłani w płeć, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2007.
Google Scholar
Chilcoat M., Queering the Family in François Ozon’s „Sitcom”, R. Griffiths [red.], Queer Cinema in Europe, Intellect Books, Bristol, 2008, s.27.
Google Scholar
Czapliński P., Kamp - gry antropologiczne, „Teksty Drugie” 2015, nr 5.
Google Scholar
Doty A., Making Things Perfectly Queer: Interpreting Mass Culture, University of Minnesota Press, Minneapolis/Lodon, 1993.
Google Scholar
Foucault M., Przedmowa do transgresji, [w:] M. Janion, S. Rosiek [red.], Osoby. Transgresje 3, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 1984.
Google Scholar
Fox A., Auteurism, Personal Cinema, and the Fémis Generation: The Case of François Ozon, [w:] A. Fox i in. [red], dz. cyt.
Google Scholar
Fox A., Marie M., Moine R., Radner H. [red.], A Companion to Contemporary French Cinema, John Wiley & Sons, Malden/Oxford, 2015.
DOI: https://doi.org/10.1002/9781118585405
Google Scholar
Gilbey R., Angel delight, „The Guardian” 2008: https://www.theguardian.com/film/2008/aug/27/1 [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
Grethlein J., Aesthetic Experiences and Classical Antiquity: The Significance of Form in Narratives and Pictures, Cambridge University Press, Cambridge, 2017.
DOI: https://doi.org/10.1017/9781108131582
Google Scholar
Hain M., Explicit Ambiguity: Sexual Identity, Hitchcockian Criticism, and the Films of François Ozon, „Quarterly Review of Film and Video” 2007, nr 24:3.
DOI: https://doi.org/10.1080/10509200500486387
Google Scholar
Hoeij van B., French Box Office 2017: Local Titles Soar (Even „Valerian”): https://www.hollywoodreporter.com/news/france-box-office-2017-us-films-lose-market-share-strong-year-local-fare-1071234 [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
Horeck T., Kendall T., The new extremism in cinema: from France to Europe, Edinburgh University Press, Edinburgh, 2011.
DOI: https://doi.org/10.1515/9780748647095
Google Scholar
Ince K., Francois Ozon's cinema of desire, [w:] K. Ince [red.], Five Directors: Auteurism from Assayas to Ozon, Manchester University Press, Manchester, 2008, s.113 (112-134).
Google Scholar
Jacqueline Nacache J., Was There a Young French Cinema?, [w:] A. Fox i in. [red], dz. cyt.
Google Scholar
Jagielski S., Queerowanie melodramatu, „EKRANy” 2017, nr 3-4.
Google Scholar
Janion M., Eros i psyche melodramatu, [w:] Tejże, Odnawianie znaczeń, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1980.
Google Scholar
Jefferson Kline, T., Unraveling French Cinema: From L'atalante to Caché, John Wiley & Sons, Malden/Oxford, 2009.
DOI: https://doi.org/10.1002/9781444315530
Google Scholar
Kooijman J., Family. Portrait: Queering the Nuclear Family in François. Ozon's „Sitcom”, [w:] P. Pisters, W. Staat [red.], Shooting the Family: Transnational Media and Intercultural Values, Amsterdam University Press, Amsterdam, 2005, s.78.
DOI: https://doi.org/10.1017/9789048505401.005
Google Scholar
Kozielecki J., Transgresja i kultura, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa, 2002.
Google Scholar
Lauretis de, T., Queer Theory: Lesbian and Gay Sexualities. An Introduction, „differences” 1991, nr 3.2: https://pl.scribd.com/doc/196261426/De-Lauretis-Teresa-Queer-Theory-Lesbian-and-Gay-Sexualities-Introduction [dostęp: 13.05.2018].
DOI: https://doi.org/10.1215/10407391-3-2-iii
Google Scholar
Lemercier F., „Valerian and the City of a Thousand Planets” breaks the record as France's most expensive film: http://cineuropa.org/nw.aspx?t=newsdetail&l=en&did=326848 [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
Lemercier F., 300 feature films produced by France in 2017: http://cineuropa.org/nw.aspx?t=newsdetail&l=en&did=350722 [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
Mastalerz L., O gatunkowej subwersji w kinie najnowszym, „EKRANy” 2012, nr 5.
Google Scholar
Moine R., Contemporary French Comedy as Social Laboratory, [w:] A. Fox i in. [red], dz. cyt.
Google Scholar
Nowlan B., Queer Theory, Queer Cinema, [w:] J. C. Juett, D. M. Jones [red.], Coming Out to the Mainstream: New Queer Cinema in the 21st Century, Cambridge Scholars Publishing, Cambridge, 2010.
Google Scholar
Palmer T., Brutal Intimacy: Analyzing Contemporary French Cinema, Wesleyan University Press, Middletown, 2011.
Google Scholar
Quandt J., Flesh and Blood: Sex and Violence in Recent French Cinema, „Artforum” 2004: https://www.thefreelibrary.com/Flesh+%26+blood%3A+sex+and+violence+in+recent+French+cinema.-a0113389507 [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
Radkiewicz M., Oblicza kina queer, Korporacja Ha!art, Kraków, 2004.
Google Scholar
Rees-Roberts N., French Queer Cinema, Edinburgh University Press, Edinburgh, 2009.
DOI: https://doi.org/10.3366/edinburgh/9780748634187.001.0001
Google Scholar
Romney J., Sitcom, „Sight&Sound” 1999, nr 56: http://old.bfi.org.uk/sightandsound/review/18 [dostęp: 13.05.2018].
Google Scholar
Rouyer P., Vassé C., Entretien François Ozon: La Vérité des corps, „Positif” 2004, nr 521/522, s. 43-4, [za:] T. Palmer, dz. cyt.
Google Scholar
Schilt T., François Ozon, University of Illinois Press, Urbana, 2011.
DOI: https://doi.org/10.5406/illinois/9780252036002.001.0001
Google Scholar
Sontag S., Notatki o kampie, „Literatura na świecie”, 1979, nr 9.
Google Scholar
Autorzy
Ewa Szponarkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Warszawska Szkoła Filmowa Polska
Absolwentka MISH i filmoznawstwa, doktor nauk humanistycznych. Wykłada w Warszawskiej Szkole Filmowej i na Uniwersytecie SWPS. Stara się łączyć działalność dydaktyczną i naukową z pasją dziennikarską. Publikowała m.in. w kilku tomach zbiorowych, „Kwartalniku Filmowym”, „Ekranach”, „Filmie”, „Kinie”, „Tygodniku Powszechnym” oraz w Onet.pl.
Statystyki
Abstract views: 49PDF downloads: 26
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Ewa Szponar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Ewa Szponar, Urszula Antoniak: kondycja nomadki , Kwartalnik Filmowy: Nr 95 (2016): Transnarodowość kina polskiego
