„No Time, Make, or Reason”. Afektywne formy teledysku „Only You” zespołu Portishead
Klaudia Rachubińska
klaudia.rachubinska@ispan.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-8240-0643
Abstrakt
Zygmunt Freud rozróżnił normalną żałobę i patologiczną melancholię w oparciu o czas trwania i trwałość afektu. Spojrzenie na afekt z perspektywy czasowości pozwala odczytywać go nie przez pryzmat treści, ale formy. W artykule perspektywa radykalnego formalizmu została wykorzystana do zbadania sposobu, w jaki depresyjny afekt przejawia się w strukturze teledysku do utworu Portishead Only You (reż. Chris Cunningham, 1998), w szczególności w odniesieniu do tempa i rytmu. Teoretyczną podstawę analizy tempa stanowią uwagi Eugenie Brinkemy na temat żalu jako afektywnej formy naznaczonej ciężkością i bezwładnością. Eksploracja rytmu jest zakorzeniona w stwierdzeniu Petera Kivy’ego, że odczytywanie ekspresji muzycznej jest zapośredniczone przez rozumienie afektywnych właściwości ludzkiego głosu. Umożliwia to zastosowanie koncepcji dyskursu depresyjnego Julii Kristevej, rozumianego jako zestaw określonych wzorców i prozodycznych właściwości mowy wskazujących na depresję/melancholię. [artykuł opublikowany w języku angielskim jako: “No Time, Make, or Reason”: The Affective Forms of Portishead’s “Only You” Music Video]
Słowa kluczowe:
żal, melancholia, afekt, struktury czasowe, radykalny formalizmBibliografia
Brinkema, E. (2014). The Forms of the Affects. Durham – London: Duke University Press.
DOI: https://doi.org/10.1515/9780822376774
Google Scholar
Didion, J. (2006). The Year of Magical Thinking. New York: Vintage.
Google Scholar
Guan, F. (2017, October 2). Revisiting Portishead’s Harrowing Self-Titled Second Album. Vulture.com. https://www.vulture.com/2017/10/revisiting-portisheads-self-titled-album.html
Google Scholar
Hannaham, J. (2008, April 17). Did Portishead Kill Trip Hop?. Salon.com. https://www.salon.com/2008/04/17/portishead/
Google Scholar
Harrison, A. (n.d.). Portishead, “Portishead”. Qonline.co.uk. https://web.archive.org/web/20001210175300/http://www.qonline.co.uk/reviews/server.asp?id=16330&ss=portishead&cs=artist&st=ep&stars=0&cp=1
Google Scholar
Jirsa, T. (2019). For the Affective Aesthetics of Contemporary Music Video. Music, Sound, and the Moving Image, 13 (2), pp. 187-208.
DOI: https://doi.org/10.3828/msmi.2019.11
Google Scholar
Kivy, P. (1980). The Corded Shell: Reflections on Musical Expression. Princeton: Princeton University Press.
Google Scholar
Kristeva, J. (1992). Black Sun: Depression and Melancholia (trans. L. S. Roudiez). New York: Columbia University Press.
Google Scholar
Markowski, M. P. (2007). Przygoda ciała i znaków. Wprowadzenie do pism Julii Kristevej. In: J. Kristeva, Czarne słońce. Depresja i melancholia (pp. I-XLV). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Reynolds, S. (2010). Sounds of Paranoia: Trip-Hop, Tricky, and Pre-Millennium Tension, 1990-97. In: S. Reynolds, Generation Ecstasy: Into the World of Techno and Rave Culture (pp. 318-333). New York: Routledge.
Google Scholar
Thomson, B. (2014, August 13). Portishead on Music, Misogyny and Debunking Their Own Mystery. TheGuardian.com. https://www.theguardian.com/music/2014/aug/13/portishead-on-music-misogyny-and-debunking-their-own-mystery
Google Scholar
Vincentelli, E. (1997, October 14). Portishead. TheRollingStone.com. https://www.rollingstone.com/music/music-album-reviews/portishead-181784/
Google Scholar
Walters, B. (1997). Portishead, “Portishead”. Spin, 13 (8), p. 142.
Google Scholar
Walton, S. (2017, September 29). How Portishead’s “Portishead” Is the Definition of a Forgotten Middle Child. LoudAndQuiet.com. https://www.loudandquiet.com/short/portisheads-portishead-definition-forgotten-middle-child/
Google Scholar
Williams, S. (1997, September 27). Portishead, “Portishead”. NME.com. http://web.archive.org/web/20001006132036/http://www.nme.com/reviews/reviews/19980101000205reviews.html
Google Scholar
Autorzy
Klaudia Rachubińskaklaudia.rachubinska@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-8240-0643
Badaczka filmu i kultury wizualnej, absolwentka Wydziału Psychologii oraz Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Zatrudniona w Zakładzie Filmoznawstwa, Sztuk Audiowizualnych i Antropologii Kultury w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Od 2022 r. redaktorka „Kwartalnika Filmowego”, w latach 2018-2021 sekretarz redakcji internetowego czasopisma naukowego „Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu”, członkini Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami. Laureatka XXIII Konkursu o Nagrodę im. Krzysztofa Mętraka. Pracuje nad rozprawą doktorską poświęconą wizerunkom kobiet w muzyce rozrywkowej.
Statystyki
Abstract views: 214PDF downloads: 172
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Klaudia Rachubińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
