Między spojrzeniami. Film „Wniebowstąpienie” Larysy Szepitko i tryptyk „Kino” Jurija Rakszy
Marcin Zgliński
zglinsky@wp.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-0662-5306
Abstrakt
Autor omawia tryptyk Jurija Rakszy pt. Kino (1977), który stanowi malarską glosę do filmu Wniebowstąpienie (1976) Larysy Szepitko zrealizowanego na podstawie wojennej powieści Wasila Bykaua. Raksza, odpowiedzialny również za koncepcję wizualną filmu, stworzył alegorię traktującą nie tylko o Wniebowstąpieniu, ale też o fenomenie kina, kondycji artysty, jego wyborach etycznych i estetycznych w obliczu zewnętrznych – głównie politycznych – uwarunkowań. Wielowarstwowe dzieło łączy wiele tropów i odwołuje się bezpośrednio do emocji odbiorcy, wciągając go niejako w świat fundamentalnych dylematów moralnych i egzystencjalnych przez aluzje do wielkiej tradycji religijnej sztuki europejskiej, zarówno tradycji Wschodu, jak i Zachodu.
Słowa kluczowe:
Jurij Raksza, Larysa Szepitko, kino radzieckie, malarstwo radzieckieBibliografia
Bykow, W. (1973). Sotnikow (tłum. A. Drawicz). Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
Google Scholar
Chałacińska-Wiertelak, H. (1984). Fenomen „Petersburga” Andrieja Biełego. Powieść i esej. Studia Rossica Posnaniensia, 23, ss. 23-29.
Google Scholar
Chowan’skaja, W. (2004). Łarisa. Wospominanija o rabotie s Łarisoj Szepit’ko na kartinach „Ty i ja”, „Woschożdienije” i „Matiera”. Kinozapiski.ru. http://www.kinozapiski.ru/ru/article/sendvalues/88/
Google Scholar
Dalle Vacche, A. (1996). Cinema and Painting: How Art Is Used in Film. Austin: University of Texas Press.
Google Scholar
de Keghel, I. (2005). Ungewöhnliche Perspektiven. Der Zweite Weltkrieg in neueren rußländischen Filmen. Osteuropa, 55 (4), ss. 337-346.
Google Scholar
Ismael-Simental, E. (2017). Alfred Schnittke and the „Znamiennyi rospev”. W: G. Dixon (red.), Schnittke Studies (ss. 30-58). London – New York: Routledge.
Google Scholar
Klimov, G., Murzina, M., Płachow, A., Fomina, R. (2008). Elem Klimov. Nesnatoje kino. Moskwa: Chroniker.
Google Scholar
Olszewskij, W. (1983). Jurij Raksza. W: Jurij Raksza. Żiwopis’, grafika (ss. 5-6). Moskwa: Sowieckij Chudożnik.
Google Scholar
Quart, B. (1988). Between Materialism and Mysticism: The Films of Larissa Shepitko. Cinéaste, 16 (3), ss. 4-11.
Google Scholar
Raksza, J. (1987). Otrażenije mira. W: Jurij Raksza. Żiwopis’, grafika, kino, stati (ss. 97-102). Moskwa: Goznak.
Google Scholar
Autorzy
Marcin Zglińskizglinsky@wp.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-0662-5306
Historyk sztuki. Absolwent Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, adiunkt w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, gdzie doktoryzował się i gdzie kieruje Zakładem Zadań Podstawowych Historii Sztuki oraz pełni funkcję redaktora naczelnego Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce. Jednocześnie nieprzerwanie od 1996 r. wykłada na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w Międzywydziałowej Katedrze Historii i Teorii Sztuki. Zajmuje się badaniami nad sztuką nowożytną oraz XX w., zwłaszcza na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, od 1994 r. nieprzerwanie bierze udział w badaniach terenowych, dokumentacji i inwentaryzacji kościołów oraz klasztorów na terenie Białorusi, a także Litwy, Łotwy i Ukrainy. Pod jego współredakcją ukazały się ostatnio tomy Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce: „Miasto Białystok”, „Powiat białostocki”, „Powiat bielski” i „Powiat radzyński”. Jednocześnie zajmuje się problematyką szeroko pojętej ikonografii muzycznej oraz związków muzyki i sztuk plastycznych. Od początku kariery naukowej ogłosił liczne artykuły dotyczące historycznych organów i prospektów organowych, tym zagadnieniom poświecił pracę magisterską i doktorską, opublikował m. in. książkę Nowożytny prospekt organowy i jego twórcy (2012). Zajmuje się też zagadnieniami wpływu uwarunkowań politycznych i konfesyjnych na ikonografię muzyczną.
Statystyki
Abstract views: 276PDF downloads: 214
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Marcin Zgliński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
