Jean-Luc Godard: „Pogarda” – obecność bogów

Andrzej Michalski

Abstrakt

Autor przywołuje słowa będące mottem filmu Pogarda J.-L. Godarda, wg opowiadania Morawii: Film jest substytutem innego spojrzenia na świat, świat taki, jaki chcielibyśmy, aby był. „Pogarda” jest historią tego świata. Michalski dokonuje szczegółowej analizy filmu Godarda pod kątem zastosowanych przez niego złożonych chwytów narracyjnych. Film opowiada o rozpadzie związku uczuciowego pomiędzy scenarzystą Paulem Javalem, a jego żoną Camille. Równolegle toczy się historia powstawania filmu na motywach Odysei Homera, reżyserowanego przez Fritza Langa (w tej roli występuje sam Lang). Równocześnie filmowana opowieść o Odyseuszu i boskich wyrokach nakłada się w skomplikowany sposób na opowieść współczesną. Autor wskazuje, że odczytywanie znaczeń w Pogardzie dokonuje się w sposób nielinearny, ale przez stopniowe rozpoznawanie kontekstów i zestawienia przez widza węzłów narracyjnych, niekiedy znacznie od siebie oddalonych. Przy czym owe chwyty narracyjne mają charakter wybitnie filmowy i są nierozerwalnie związane z obrazem i jego montażem, rolą rekwizytów, konstrukcją ścieżki dźwiękowej.