Śląska kuchnia kinematograficzna

Alina Madej

Abstrakt

Alina Madej, omawiając wydaną w 2002 roku książkę Urszuli Biel Śląskie kina między wojnami, czyli przyjemność upolityczniona, zauważa, że przyszłość filmowej historiografii zdaje się należeć do historii regionalnych, gdyż posiadają one cechy rebelianckie, których nie sposób konfrontować z klasycznymi, holistycznymi opracowaniami. Wbrew pozorom nie są też one ujęciami problematyki filmowej w skali mikro, lecz znamionują generalną zmianę optyki: miejsce dzieła filmowego, stanowiącego w tradycyjnym filmoznawstwie główny obiekt badań, zajmuje coraz częściej kino, czyli zespół rozmaitych praktyk i związanych z nimi procesów kulturotwórczych. Historie regionalne zmuszają więc nierzadko do weryfikacji utartych przekonań, gdyż ukazują inne funkcje kina niż te, które tradycyjnie mu przypisujemy. Madej podkreśla, że Biel pisze o mozolnym trudzie tworzenia wspólnej kultury w bardziej lub mniej sztucznie podzielonym i zwaśnionym regionie oraz że jej książkę można czytać na co najmniej trzy różne sposoby: 1) jako opowieść o polsko-niemieckich układach na Śląsku, której kanwą są dzieje kin w tym regionie; 2) jako osobliwy fragment walki o narodową tożsamość toczącej się na terenie kinematografii; 3) jako ekonomiczną grę teoretycznie równych sił, w której stawką były nawyki i upodobania widzów filmowych.