Dwa filmy – dwa święta – dwie teorie
Abstrakt
Szkic jest poświęcony dwóm filmom dokumentalnym Andrzeja Fidyka: Defilada (1989) i Carnaval. Największe party świata (1995) analizowanym w kontekście teorii święta Émile’a Durkheima (effervescence collective) i Victora Turnera (communitas). Autor odnajduje elementy sakralne zarówno w wielkiej defiladzie zorganizowanej z okazji obchodów czterdziestolecia Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, jak i w karnawale w Rio de Janeiro. Okazuje się jednak, że nasuwająca się przy analizie obu sfilmowanych przez Fidyka świąt opozycja profanum i sacrum – czy struktury i antystruktury – jest pozorna. Struktura miesza się bowiem z antystrukturą na zasadzie dialektycznej: zawieszona na czas święta, odradza się w jego celebrowaniu.
Słowa kluczowe:
Andrzej Fidyk, Émile Durkheim, Victor TurnerBibliografia
Caillois, Roger: Człowiek i sacrum, przeł. A. Tatarkiewicz i E. Burska, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2009.
Google Scholar
Campbell, Joseph: Bohater o tysiącu twarzy, przeł. A. Jankowski, wyd. II poszerzone i poprawione, Kraków: Nomos, 2013.
Google Scholar
DaMatta, Roberto: Karnawał równości i karnawał hierarchii, przeł. M. Kolankiewicz, w: Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, wybór, oprac. i wstęp W. Dudzik, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
Google Scholar
Dudzik, Wojciech: Struktura w antystrukturze. Szkice o karnawale i teatrze, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2013.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323521846
Google Scholar
Durkheim, Émile: Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, przeł. A. Zadrożyńska, wstęp i red. naukowa E. Tarkowska, Warszawa: PWN, 1990.
Google Scholar
Fidyk, Andrzej; Szarłat, Aleksandra: Świat Andrzeja Fidyka, Kraków: Znak, 2017.
Google Scholar
Kolankiewicz, Leszek: Ars magna Grotowskiego, encyklopedia grotowski.net: http://www.grotowski.net/encyklopedia/grotowski-jerzy dostęp 8.10.2017.
Google Scholar
Kolankiewicz, Leszek: Posłowie do wydania polskiego, w: Jean Duvignaud, Dar z niczego. O antropologii święta, przeł. Ł. Jurasz-Dudzik, red. naukowy tomu L. Kolankiewicz, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
Google Scholar
Meštrović, Stjepan: Postemotional Society, foreword by David Riesman, London: Sage Publications, 1997.
DOI: https://doi.org/10.4135/9781446250211
Google Scholar
Michałowska, Teresa: Średniowiecze, wyd. VIII, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Google Scholar
Olaveson, Tim: Collective Effervescence and Communitas: Processual Models of Ritual and Society in Emile Durkheim and Victor Turner, „Dialectical Anthropology” 2001, vol. 26.
DOI: https://doi.org/10.1023/A:1020447706406
Google Scholar
Turner, Victor: Proces rytualny. Struktura i antystruktura, przeł. E. Dżurak, wstęp J. Tokarska-Bakir, PIW, Warszawa 2010
Google Scholar
Wargacki, Stanisław: Zbiorowe uniesienie (effervescence collective) i communitas, czyli od Durkheima do Turnera, „Przegląd Kulturoznawczy” 2009, nr 2.
Google Scholar
Autorzy
Wojciech Dudzikkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
Teatrolog i kulturoznawca, kierownik Zakładu Teatru i Widowisk w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, prezes Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych, wiceprzewodniczący Komitetu Nauk o Sztuce PAN. Opublikował m.in. Karnawały w kulturze (2005), Świadomość teatru. Polska myśl teatralna drugiej połowy XX wieku (2007, wyd. niem.: 2011), Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne (2011), Struktura w antystrukturze. Szkice o karnawale i teatrze (2013), W poszukiwaniu stylu. Teatr Narodowy 1924-1939 (2015); współautor podręczników akademickich: Teatr w kulturze (1990) i Antropologia widowisk (2005, wyd. 2. uzup. 2010).
Statystyki
Abstract views: 39PDF downloads: 27
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Wojciech Dudzik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
