Zespół Filmowy „Iluzjon”. Studium upadku (artystycznego i politycznego)
Jarosław Grzechowiak
jarek.grzechowiak@gmail.comUniwersytet Łódzki (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-6885-9095
Abstrakt
Zespół Filmowy „Iluzjon” powstał w 1955 r., od roku 1963 jego kierownikiem artystycznym był reżyser Czesław Petelski. W latach 70. w „Iluzjonie” powstało przynajmniej kilka filmów, które zachowując walory artystyczne, przyniosły wysokie wyniki frekwencyjne. Artykuł ma charakter krótkiej monografii zespołu w okresie kierownictwa Petelskiego. Analizie została poddana zarówno sfera organizacyjna i finansowa „Iluzjonu”, jak i kwestie polityczne, które przesądziły o jego pierwszej likwidacji w 1981 r. oraz o niskim poziomie artystycznym filmów powstałych po reaktywacji. Autor przywołuje liczne recenzje, stenogramy kolaudacji oraz materiały archiwalne Naczelnego Zarządu Kinematografii i Wydziału Kultury KC PZPR.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
Zespół Filmowy Iluzjon, kino polskieBibliografia
(cz), „Ekran rozmawia z kierownikiem artystycznym ZRF „Iluzjon” – Ludwikiem Starskim i z szefem produkcji tego Zespołu Edwardem Zajičkiem”, Ekran, nr 39, 1961.
Google Scholar
„Dziś w radiu i TV”, Dziennik Łódzki, nr 299, 1988.
Google Scholar
Bubnicki, Rafał, Dębski, Andrzej (red.), Sylwester Chęciński, Wrocław: GAJT, 2015.
Google Scholar
Czarnecki, Stanisław, „Porucznika Mosura życiorys udramatyzowany”, Ekran, nr 13, 1963.
Google Scholar
Dolińska, Elżbieta, „Cień odyńca”, Film, nr 25, 1990.
Google Scholar
Gorzka miłość, „cho Krakowa, nr 15, 1993.
Google Scholar
Grzechowiak, Jarosław, „»Na melinę« – zapomniane dzieło Stanisława Różewicza”, Panopti-kum, nr 20, 2018.
DOI: https://doi.org/10.26881/pan.2018.20.12
Google Scholar
Jackiewicz, Aleksander, „Zapiski krytyczne. Kino papy:, Film, nr 3, 1963.
Google Scholar
Janicka, Bożena (red.), Filmowcy. Polskie kino według jego twórców, Warszawa: Stowarzy-szenie Filmowców Polskich, 2006.
Google Scholar
Kidawa, Janusz, Janusza Kidawy dokumentacja. Część czwarta. Film fabularny, nakład auto-ra, 2003.
Google Scholar
Knichowiecki, Bogdan, „Ni pies, ni wydra…”, Trybuna Robotnicza, nr 150, 1990.
Google Scholar
Kornacki, Krzysztof, „Ewa i Czesław Petelscy – w krainie PRL-u” w: Grażyna Stachówna, Bogusław Żmudziński (red.), Autorzy kina polskiego tom 2, Kraków: Wydawnictwo Uniwer-sytetu Jagiellońskiego, 2007.
Google Scholar
KTT [Toeplitz, Krzysztof Teodor], „Sztuka nieprzyjemna”, Kultura, nr 2, 1964.
Google Scholar
Kuliczkowska, Krystyna, „Arcydzieło hipnozy”, Kino, nr 10, 1973.
Google Scholar
Kutz, Kazimierz, Klapsy i ścinki. Mój alfabet filmowy i nie tylko, Kraków: Znak, 1999.
Google Scholar
Marecki, Piotr, „Petelska Ewa” w: Tadeusz Lubelski (red.), Encyklopedia kina, Kraków: Biały Kruk, 2010.
Google Scholar
Marszałek, Rafał (red.), Historia filmu polskiego tom V 1962-1967, Warszawa: Polska Akade-mia Nauk, Instytut Sztuki, 1985.
Google Scholar
Młynarz, Kazimierz, „»Gorzka miłość« – czyli szał ciał na kresach”, Express Poznański, nr 101, 1990.
Google Scholar
Nowak, Ewa, Nowak, Krzysztof, Pastuszko, Jan Zbigniew, Szłapczyński, Olgierd (opr.), Ki-nematografia w Polsce Ludowej 1945-1980, Warszawa: Redakcja Wydawnictw Filmowych ZRF, 1980.
Google Scholar
Pitera, Zbigniew, „Iluzjon, czyli trochę paradoksów”, Film, nr 48, 1962.
Google Scholar
Płażewski, Jerzy, „Historia pewnego polowania”, Film, nr 3, 1964.
Google Scholar
Płażewski, Jerzy, „O »rozmienianiu na drobne«”, Przegląd Kulturalny, nr 13, 1963.
Google Scholar
Smoleń-Wasilewska, Elżbieta, „Mówi Ludwik Starski”, Film, nr 48, 1962.
Google Scholar
Sobańska, Teresa, „Ekran rozmawia z przedstawicielami Zespołu Iluzjon, kierownikiem lite-rackim – Zdzisławem Skowrońskim i kierownikiem produkcji – Edwardem Zajičkiem”, Ekran, nr 45, 1960.
Google Scholar
Sobański, Oskar, „Iluzjon”, Film, nr 48, 1976.
DOI: https://doi.org/10.1177/216507997602400916
Google Scholar
Szczepańska, Anna, Do granic negocjacji. Historia zespołu filmowego „X”, Kraków: „Univer-sitas”, 2017.
Google Scholar
Toeplitz, Jerzy (red.), Historia filmu polskiego tom IV 1957-1961, Warszawa: Polska Akade-mia Nauk, Instytut Sztuki, 1980.
Google Scholar
Zajiček, Edward, Poza ekranem. Polska kinematografia w latach 1896-2005, Warszawa: Sto-warzyszenie Filmowców Polskich, 2009.
Google Scholar
Autorzy
Jarosław Grzechowiakjarek.grzechowiak@gmail.com
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0002-6885-9095
Doktorant w Zakładzie Historii i Teorii Filmu Instytutu Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego, pracownik Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego. Współautor publikacji na temat historii filmu polskiego – m.in. Musi zostać rysa. Przewodnik po twórczości Janusza Morgensterna (2012), Kultura filmowa współczesnej Łodzi (2016), Polsko-czeskie i polsko-słowackie kontakty filmowe (2018).
Statystyki
Abstract views: 526PDF downloads: 578
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Jarosław Grzechowiak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
