Mit nieoglądalnych filmów, czyli Grupa Dziga Wiertow w prasie filmowej PRL
Tomasz Poborca
tomasz.poborca@gmail.comUniwersytet Łódzki (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5560-0677
Abstrakt
Jak dla wielu narodów europejskich rok 1968 stanowi historyczną cezurę, tak i dla Jean-Luca Godarda był czasem przejścia od humorystycznych fabularnych kolaży o lekko politycznym zabarwieniu do kolektywnych eksperymentów motywowanych fascynacją maoizmem. Jego praca pod szyldem Grupy Dziga Wiertow, świadomie skazana na komercyjne niepowodzenie, doczekała się jednak uwagi polskich dziennikarzy. W swoim artykule, opierając się na analizie artykułów prasowych z lat 1960-1989, autor stara się dotrzeć do źródeł oporu publicystów wobec „czerwonej” twórczości reżysera. Zastanawia sie również, dlaczego komunistyczne treści w filmach z Zachodu nie doczekały się przyjaźniejszej recepcji w kraju, w którym wykładnia marksistowska obowiązywała także w czasopiśmiennictwie filmowym.
Słowa kluczowe:
Jean-Luc Godard, Grupa Dziga Wiertow, prasa filmowa PRL, recepcja filmu, kino kontestacjiBibliografia
[NN] (1971). Dwie lub trzy rzeczy, które wiem o niej. Filmowy Serwis Prasowy, (24/256), ss. 18-22.
Google Scholar
[NN] (1971). Grupa „Dziga Vertov”. Kultura Filmowa, 4, ss. 20-25.
Google Scholar
[NN] (1971). Powrót Godarda. Ekran, (25), s. 7.
Google Scholar
[NN] (1972). Godard-Gorin. Ekran, (27), s. 7.
Google Scholar
[NN] (1986). Mówić o innych, mówić o sobie. Film, (11), s. 16.
Google Scholar
[NN] (1986). Telewizja według Jana-Łukasza (Godarda). Film, (36), ss. 18-19.
Google Scholar
Armatys, L. (1979). Próba stworzenia filmu. Film, (33), s. 16.
Google Scholar
Bergala, A. (2022, 21 września). Godard, ce n’est pas un style, c’est une façon de pens¬er. Le Monde. https://www.lemonde.fr/idees/article/2022/09/21/godard-ce-n-est-pas-un-style-c-est-une-facon-de-penser_6142515_3232.html.
Google Scholar
Brody, R. (2008). Everything Is Cinema: The Working Life of Jean-Luc Godard. New York: Holt Paperbacks.
Google Scholar
Cervoni, A. (1972). Dokąd zmierza Godard?. Film, (46), ss. 12-13.
Google Scholar
Daney, S. (1976). Le thérrorisé (pédagogie godardienne). Cahiers du cinéma, (262-263), ss. 32-40.
Google Scholar
Eberhardt, K. (1970). Jean-Luc Godard. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Fil-mowe.
Google Scholar
Eberhardt, K. (1971). Film polityczny: sukcesy i sprzeczności. Ekran, (47), ss. 3-5.
Google Scholar
Eberhardt, K. (1971). Zanim nadciągnęła burza. Ekran, (2), ss. 8-9.
Google Scholar
Fairfax, D. (2021). The Red Years of „Cahiers du Cinéma” (1968-1973). Volume I: Ideology and Politics. Amsterdam: Amsterdam University Press.
DOI: https://doi.org/10.1515/9789048543908
Google Scholar
Fik, M. (1994). Z archiwum GUKPPiW (5). Kwiecień-lipiec 1968. Kwartalnik Filmowy, (6), ss. 217-223.
Google Scholar
Fuksiewicz, J. (1968). Zaangażowanie nie jest szyldem. Ekran, (39), s. 3.
Google Scholar
Fuksiewicz, J. (1969). Nowe kino francuskie. Kultura Filmowa, (2), ss. 21-28.
Google Scholar
Fuksiewicz, J. (1970). Wiatr od wschodu. Film, (30), s. 3.
Google Scholar
Fuksiewicz, J. (1971). Nie ma szczęśliwych wysp. Film, (2), ss. 4-5.
Google Scholar
Gazda, J. (1970). Lingwistyczna kontestacja. Ekran, (39), ss. 10-11.
Google Scholar
Groupe Lou Sin d’intervention idéologique (1972). Le ‘Groupe Dziga Vertov’: Sur les films du ‘groupe’ (2). Cahiers du cinéma, (240), ss. 4-18.
Google Scholar
Jackiewicz, A. (1965). Godard o sobie. Film, (37), s. 14.
Google Scholar
Janicki, J. (1974). Ruchy maoistowskie w rozwiniętych krajach kapitalistycznych. W: J. Janicki (red.), Współczesne ruchy „lewicowo”-ekstremistyczne w rozwiniętych kra¬jach kapitalistycznych (ss. 145-176). Warszawa: Wyższa Szkoła Nauk Społecznych.
Google Scholar
Kluszczyński, R. W. (1999). Film – wideo – multimedia. Sztuka ruchomego obrazu w erze elektronicznej. Warszawa: Instytut Kultury.
Google Scholar
Lovell, J. (2019). Maoizm. Historia globalna (tłum. F. Majkowski). Warszawa: PIW.
Google Scholar
Lubelski, T. (2021). Pan Jerzy trójkolorowy. W: B. Giza, P. Zwierzchowski (red.), Jerzy Płażewski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Magny, J., Courant, G. (1981). Zatrzymanie (kreska) na obrazie (tłum. J. Galewska). Film na Świecie, 4, ss. 46-54.
Google Scholar
Mętrak, K. (1972). Kontestacja jako tik. Film, (37), s. 7.
Google Scholar
Mętrak, K. (1989). Słownik filmowy (7) – Wersety podszepnięte przez szatana. Film, (20), s. 18.
Google Scholar
Michałek, B. (1970). Nowe kino. Film, (41), ss. 12-13.
Google Scholar
Minkner, K. (2012). O filmach politycznych. Między polityką, politycznością i ideologią. Warszawa: Dom Wydawniczy „Elipsa”.
Google Scholar
Oleksiewicz, M. (1970). Bergamo 70. Film, (39), s. 12.
DOI: https://doi.org/10.2307/43631254
Google Scholar
Orzechowska, J. (1986). Ludzie w hotelu. Film, (19), s. 26.
Google Scholar
Płażewski, J. (1973). Złote palmy za politykę. Sytuacja kina politycznego u progu 1973. Kino, (86), ss. 41-47.
Google Scholar
Płażewski, J. (1980). Godard egzystencjalistą?. Film, (82), ss. 10-11.
Google Scholar
Płażewski, J. (1992). Czy spalić na stosie Jean-Luc Godarda. Kino, (4), ss. 26-31.
Google Scholar
Róg-Świostek, M. (1968). O filmie zaangażowanym. Ekran, (47), s. 3.
Google Scholar
Staiger, J. (2008). W stronę historyczno-materialistycznych badań nad recepcją filmu (tłum. I. Kurz). W: I. Kurz (red.), Film i historia. Antologia (ss. 131-187). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Szczepański, T. (1998). 1965-1975. Dekada polityki. W: J. Rek, E. Ostrowska (red.), Kino ma 100 lat. Dekada po dekadzie (ss. 135-148). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódz-kiego.
Google Scholar
Szczutkowska, J. (2014). Polityka kulturalna PRL w dziedzinie kinematografii w latach 70. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Google Scholar
Wierzewski, W. (1970). Dlaczego w Brzesku uznano Godarda za pornografię?. Magazyn Filmowy, (20), s. 14.
Google Scholar
Winiarczyk, M. (1969). Godard w „Iluzjonie”. Kultura Filmowa, (2), ss. 29-33.
Google Scholar
Wojciechowski, M. (1972). Kontestacja, czyli – kogo zgwałcić. Ekran, (40), ss. 20-21.
Google Scholar
Zwierzchowski, P., Kornacki, K. (2014). Metodologiczne problemy badania kina PRL-u. Kwartalnik Filmowy, (85), ss. 28-39.
Google Scholar
Autorzy
Tomasz Poborcatomasz.poborca@gmail.com
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0001-5560-0677
Absolwent filmoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim. Pracę dyplomową poświęcił twórczości Raúla Ruiza. Publikował w pisamch „Studia Filmoznawcze” i „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna”.
Statystyki
Abstract views: 334PDF downloads: 409
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Tomasz Poborca
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.