Films Which Wanted to See in a Different Way: In the Bauhaus Circle
Andrzej Gwóźdź
gwan1@poczta.onet.plUniversity of Silesia (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-4779-5942
Abstract
The author attempts to define the phenomenon of film technique in the “zero point of cinema”, with reference to selected films made within the circle of Bauhaus’s “new vision” at the turn of the 1920s and 1930s (Amateurfilm Dessau by Ivana Tomljenović from 1930 and several films by László Moholy-Nagy, particularly Architects’ Congress. Film Diary /1933/). The text concerns the phenomenon based on ignoring technical standards of the medium and/or questioning them to the point of explicit denouncement of the idea of development as a negative reference point, and at times even total rejection of the idea. In the discussed films, visuality perceived as a means to manage the authority of power is contrasted with the right to look (based on “countervisuality”), which is expressed particularly in the staging of seeing the act of looking. It is about a state in which perception practices are not appropriated by visual constructs, since the social machine has not yet arranged the functioning of the photography-film machine; this creates an impression of staging and directorial poverty.
Keywords:
countervisuality, cinematic apparatus, „new vision”, photogram, BauhausReferences
[b. a.] (1926, 11 grudnia). Film vom Bauhaus. Film-Kurier, (290).
Google Scholar
Buckland, M. K. (2008). The Kinamo Movie Camera, Emanuel Goldberg, and Joris Ivens. Film History, (1), ss. 49-58.
DOI: https://doi.org/10.2979/FIL.2008.20.1.49
Google Scholar
Burch, N. (1983). Teoria reżyserii filmowej (tłum. J. Mach). Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji.
Google Scholar
Comolli, J.-L. (2001). Maszyny widzialnego (tłum. A. Piskorz, A. Gwóźdź). W: A. Gwóźdź (red.), Widzieć, myśleć, być. Technologie mediów (ss. 447-471). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Deleuze, G., Parnet, C. (1977). Dialogues. Paris: Flammarion.
Google Scholar
Flusser, V. (2018). Fotografia i koniec polityki?. W: V. Flusser, Kultura pisma. Z filozofii słowa i obrazu (tłum. P. Wiatr) (ss. 330-337). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar
Flusser, V. (2018). Wyzwalacz. W: V. Flusser, Kultura pisma. Z filozofii słowa i obrazu (tłum. P. Wiatr) (ss. 319-329). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar
Goergen, J. (2017). Über das Filmprogramm im Rahmen der Bauhaus-Woche 1923 in Weimar. W: P. Bernhard (red.), Bauhausvorträge. Gastredner am Weimarer Bauhaus 1919-1925 (ss. 282-298). Berlin: Gebr. Mann Verlag.
Google Scholar
Gropius, W. (1968, 7 maja). Wissenschaft des Sehens. Rückblick auf das Bauhaus. Stuttgarter Zeitung, s. 2.
Google Scholar
Gropius, W. (1990). [Bauhaus-Manifest]. W: M. Droste, Bauhaus 1919-1933 (s. 18). Köln: benedikt taschen verlag.
Google Scholar
Gwóźdź, A. (2011). Widzieć i być widzianym – techniki kulturowe wczesnego kina. W: A. Gwóźdź, Obok kanonu. Tropami kina niemieckiego (ss. 47-61). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Google Scholar
Gwóźdź, A. (2018). Designowanie kina w przestrzeniach miasta: wideomapowanie architektury. W: A. Gwóźdź, N. Gruenpeter (red.), Widzialność wyzwolona. Warszawa: Instytut Sztuki PAN (e-book: http://www.ispan.pl/widzialnosc-wyzwolonanewpdf.pdf; data dostępu: 10.02.2020).
Google Scholar
Gwóźdź, A. (2020). Malarstwo jako design w przestrzeniach projekcyjnych (próba teorii), Przegląd Kulturoznawczy, (1), ss. 70-91.
DOI: https://doi.org/10.4467/20843860PK.20.005.11933
Google Scholar
Hahn, P. (1980). Kunst und Technik in der Konzeption des Bauhauses. W: H. Friedel, I. Güssow (red.), Kunst und Technik in den 20er Jahren. Neue Sachlichkeit und Gegenständlicher Konstruktivismus. [Ausstellung] 2. Juli-10. August 1980 (ss. 138-147). München: Städtische Galerie im Lenbachhaus.
Google Scholar
Helmstetter, R. (2001). László Moholy-Nagy: Versachlichung des Lichts, Verhaltenslehre jenseits der Kälte. W: U. von Keitz, K. Hoffmann (red.), Die Einübung des dokumentarischen Blicks. „Fiction Film” und „Non Fiction Film” zwischen Wahrheitsanspruch und expressiver Sachlichkeit 1895-1945. Marburg: Schüren Presseverlag.
Google Scholar
Kracauer, S. (2008). Teoria filmu. Wyzwolenie materialnej rzeczywistości (wyd. 2, tłum. W. Wertenstein). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Mirzoeff, N. (2012). Prawo do patrzenia (tłum. M. Szcześniak, Ł. Zaremba). W: I. Kurz, P. Kwiatkowska, Ł. Zaremba (opr.), Antropologia kultury wizualnej. Zagadnienia i wybór tekstów (ss. 738-746). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (1927, 1 stycznia). Neue Formen des Filmbildes. Film-Kurier, 1 (6. Beilage).
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (1930). Jeszcze o elementach (tłum. nieznany). Praesens, (2), ss. 157-159.
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (1947). The New Vision and Abstract of an Artist. New York: Wittenborn, Schultz, Inc.
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (1967). Malerei Fotografie Film. Berlin: Gebr. Mann Verlag.
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (1985). *** (tłum. L. Lechowicz). Obscura, (1-2), ss. 74-75.
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (1985). Bezprzykładna fotografia (tłum. L. Lechowicz). Obscura, (1-2), ss. 38-40.
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (1985). Czasoprzestrzeń a fotograf (tłum. A. Kołyszko). Obscura, (1-2), ss. 58-67.
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (1985). Czym była, a czym powinna być fotografia (tłum. L. Lechowicz). Obscura, (1-2), ss. 44-45.
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (1985). Fotografia jako współczesna obiektywna forma widzenia (tłum. T. Szulc). Obscura, (1-2), ss. 51-56.
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (1985). Fotogram i pogranicza (tłum. L. Lechowicz). Obscura, (1-2), ss. 45-46.
Google Scholar
Moholy-Nagy, L. (2014). Sehen in Bewegung (tłum. H. Engelmann). Leipzig – Dessau: Sector Books.
Google Scholar
Moholy-Nagy, S. (1969). Laszlo Moholy-Nagy, ein Totalexperiment. Mit einem Vorwort von Walter Gropius. Mainz und Berlin: Florian Kupferberg.
Google Scholar
Passuth, K. (1986). Moholy-Nagy. Weingarten: Kunstverlag Weingarten.
Google Scholar
Roepke, M. (2006). Privat-Vorstellung. Heimkino in Deutschland vor 1945. Hildesheim: Olms Verlag.
Google Scholar
Sahli, J. (2006). Filmische Sinneserweiterung. László Moholy-Nagys Filmwerk und Theorie. Marburg: Schüren.
Google Scholar
Salt, B. (2003). Styl i technologia filmu: historia i analiza. Tom 1 (1895-1913) (tłum. A. Helman). Łódź: Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna.
Google Scholar
Schmitz, N. M. (1994). Zwischen „Neuem Sehen” und „Neuer Sachlichkeit”. Der Einfluβ der Kunstphotographie auf den Film der zwanziger Jahre. W: Cinema Quadrat e.V., Mannheim (red.), Gleiβende Schatten. Kamerapioniere der zwanziger Jahre (ss. 79-94). Berlin: Henschel Verlag.
Google Scholar
Schmitz, N. M. (1999). Moholys Filmkunst oder Warum das Bauhaus dem Kino fernblieb. W: J. Fiedler, P. Feierabend (red.), Bauhaus (ss. 304-309). Köln: Könemann bei Tandem.
Google Scholar
Šimičič, D. (2015). Ivana Tomljenović. W: S. Pintarić (red.), Bauhaus – umrežavanje ideja i prakse (skraćeno izdanje kataloga). Zagreb: Muzej suvremene umjetnosti Zagreb.
Google Scholar
Stutterheim, K. (2016). Kinamo-Kamera. Neues Sehen und die Geschichte des poetischen Dokumentarfilms. Auslöser, (3), ss. 24-26.
Google Scholar
Weihsmann, H. (1995). Cinétecture: Film, Architektur, Moderne. Mit einem Essay von Vrääth Öhner und Marc Ries. Wien: PVS Verleger.
Google Scholar
Wessing, G. (2018). László Moholy-Nagy. Gestalter des bewegten Lichts. Weimar: Weimarer Verlagsgesellschaft in der Verlagshaus Römerweg GmbH.
Google Scholar
Winkler, D. R. (2015). Moralność i mit. Bauhaus – Próba nowej oceny (tłum. K. Szymaniak, A. Puchejda). W: P. Dębowski, J. Mrowczyk (red.), Widzieć, wiedzieć (ss. 437-447). Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Google Scholar
Authors
Andrzej Gwóźdźgwan1@poczta.onet.pl
University of Silesia Poland
https://orcid.org/0000-0002-4779-5942
Full Professor at the Institute of Cultural Studies, University of Silesia (Katowice). For many years he was also a researcher and lecturer at the University of Lodz, as well as a visiting professor at universities in Konstanz and Shanghai, and a lecturer at universities in the Netherlands, Czech Republic, Germany and Latvia. He is particularly interested in the theory of film and new media, and the anthropology of imagery. His recent publications include two monographs on German cinema: Zaklinanie rzeczywistości. Filmy niemieckie i ich historie 1933-1949 [Enchanting the Reality: German Films and Their Histories 1933-1949] (2018) and Kino na biegunach. Filmy niemieckie i ich historie 1949-1991 [Rocking Between the Poles: German Films and Their Histories 1949-1991] (2019). Moreover, he is the author of Powtórka z Kutza [Revising the Works of Kazimierz Kutz] (2019), as well as the originator and editor of several dozens of anthologies and collective volumes devoted to media theory, history of film reflection, history of Upper Silesian cinema, and various filmmakers. His recent publications include: W poszukiwaniu polskiej Nowej Fali [In Search for the Polish New Wave] (in collaboration with M. Wach, 2017), Widzialność wyzwolona [Liberated Visibility] (in collaboration with N. Gruenpeter, 2018), Z góry widać lepiej. Niedokończone rozmowy z Kazimierzem Kutzem. Rozmawiał Andrzej Gwóźdź [You Get a Better View from Above: Unfinished Conversations with Kazimierz Kutz. Interviewed by Andrzej Gwóźdź] (2019). In 2005-2009 he was the president of the Polish Association of Cultural Studies; in 2006-2014 he was the editor-in-chief of the quarterly Kultura Współczesna. He is the founder, and, since 2015, the vice-president of the Polish Society for Film and Media Studies.
Statistics
Abstract views: 343PDF downloads: 328
License
Copyright (c) 2021 Andrzej Gwóźdź
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.
In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Andrzej Gwóźdź, The Birth of the Cinema Out of the Spirit of the Trick , Kwartalnik Filmowy: No. 99 (2017): Tricks, Special Numbers, Attractions
- Andrzej Gwóźdź, The Cinema of Design, or on the Visibility of the Interaction Between a Man and a Surface , Kwartalnik Filmowy: No. 85 (2014): Film and Media – the Past and the Future
