Ryszard Bolesławski – najnowsze ustalenia

Abstrakt

Przeprowadzone ostatnio badania w archiwach amerykańskich, rosyjskich, polskich i ukraińskich pozwoliły przesądzić datę i miejsce narodzin Ryszarda Bolesławskiego, reżysera o międzynarodowej sławie: 4 lutego 1889 r., Mohylów Podolski (obecnie Mogiliw na Ukrainie). Metryka wyjawia tylko jedno imię: Ryszard. Jego służba oficerska w armii carskiej podczas I wojny światowej trwała od października 1915 do maja 1917 r. Autor przywołuje w artykule nowe fakty o pierwszych pracach reżyserskich Bolesławskiego w Hollywood dla przedsiębiorstw filmowych Josepha P. Kennedy’ego i Glorii Swanson. Amerykańska żona Bolesławskiego Norma Drury oraz syn Jan Boleslawski pracowali w hollywoodzkich wytwórniach filmowych i telewizyjnych do lat 60. XX w. Autor postuluje dalsze prace nad spuścizną Bolesławskiego: przetłumaczenie na język polski jego nieznanej w Polsce powieści Lances Down: Between the Fires in Moscow oraz zaprojektowanie badań nad wykorzystaniem jego pism o sztuce aktorskiej w światowym szkolnictwie artystycznym.


Słowa kluczowe:

Ryszard Bolesławski, reżyseria filmowa, Hollywood, służba wojskowa, rodzina

[b. a.] (1964). Boleslawski Richard. W: P. Ábel i in. (red.), Film kislexikon (s. 91). Budapest: Akadémiai Kiadó.
  Google Scholar

[b. a.] (1969). Boleslawski Richard. W: S. C. Cierco, J. L. G. Alonso (red.), Enciclopedia ilustrada del cine (t. 1, s. 141). Barcelona: Labor.
  Google Scholar

[b. a.] (1972). Boleslavsky or Boleslawski Richard. W: T. Cawkwell, J. M. Smith (red.), The World Encyclopedia of Film (s. 26). London: Studio Vista.
  Google Scholar

[b. a.] (1974). Boleslawski Richard. W: R. Blech (red.), Malá encyklopédia filmu. Zahraničná tvorba (s. 77). Bratislava: Obzor.
  Google Scholar

[b. a.] (1983). Boleslavsky, Richard (1889-1937). W: A. Lloyd, G. Fuller (red.), The Illustrated Who’s Who of the Cinema (s. 49). New York: Macmillan Publishing Co., Inc.
  Google Scholar

[b. a.] (1987). Boleslawski or Boleslavsky Richard. W: J. Wakeman (red.), World Film Directors: Volume 1, 1890-1945 (s. 37). New York: The H. W. Wilson Company.
  Google Scholar

Adler, T. (2007). Hollywood and the Mob. London – New York – Berlin: Bloomsbury Publishing.
  Google Scholar

Boleslavsky, R. (1933). Acting: The First Six Lessons. New York: Theatre Arts Books.
  Google Scholar

Boleslavsky, R. (2010). Acting: The First Six Lessons – Documents From the American Laboratory Theatre (red. R. Blair). London – New York: Routledge.
  Google Scholar

Boleslavsky, R., Woodward, H. (1932). Lances Down: Between the Fires in Moscow. Indianapolis: The Bobbs-Merrill Company.
  Google Scholar

Boleslavsky, R., Woodward, H. (1932). Way of the Lancer. Indianapolis: The Bobbs-Merrill Company.
  Google Scholar

Bolesławski, R. (1939). Szlakiem ułanów (tlum. L. J. Wirski). Warszawa: Plan.
  Google Scholar

Bolesławski, R. (1988). Gra aktorska. Sześć pierwszych lekcji (tłum. M. Kulesza). Iluzjon. Kwartalnik Filmoteki Polskiej, (2), ss. 49-56.
  Google Scholar

Bolesławski, R. (1988). Gra aktorska. Sześć pierwszych lekcji (tłum. M. Kulesza). Iluzjon. Kwartalnik Filmoteki Polskiej, (3), ss. 38-45.
  Google Scholar

Bolesławski, R. (1989). Gra aktorska. Sześć pierwszych lekcji (tłum. M. Kulesza). Iluzjon. Kwartalnik Filmoteki Polskiej, (1), ss. 46-49.
  Google Scholar

Bolesławski, R. (1989). Gra aktorska. Sześć pierwszych lekcji (tłum. M. Kulesza). Iluzjon. Kwartalnik Filmoteki Polskiej, (2), ss. 48-52.
  Google Scholar

Bolesławski, R. (1989). Gra aktorska. Sześć pierwszych lekcji (tłum. M. Kulesza). Iluzjon. Kwartalnik Filmoteki Polskiej, (3), ss. 49-51.
  Google Scholar

Bolesławski, R. (1989). Gra aktorska. Sześć pierwszych lekcji (tłum. M. Kulesza). Iluzjon. Kwartalnik Filmoteki Polskiej, (4), ss. 48-51.
  Google Scholar

Bolesławski, R. (2013). Aktorstwo. Sześć pierwszych lekcji (tłum. M. Połatyński). Toronto – Łódź: Atlas Stage Productions – Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. L. Schillera.
  Google Scholar

Bolesławski, R. (2015). Aktorstwo. Sześć pierwszych lekcji (tłum. E. D. Uniejewska). W: E. D. Uniejewska (red.), Lekcje aktorstwa. Teksty z lat 1923-1933 (ss. 181-269). Warszawa: Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza.
  Google Scholar

Bolesławski, R. (2017). Droga ułana. Wspomnienia oficera I Pułku Ułanów Polskich 1916-1918 (tłum. A. Palacz). Warszawa: Inicjał Andrzej Palacz.
  Google Scholar

Bułhakow, M. (1990). Mistrz i Małgorzata (tłum. I. Lewandowska, W. Dąbrowski). Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
  Google Scholar

Cohen, L. (2017). The Method Acting Exercises Handbook. London – New York: Routledge.
  Google Scholar

Cohen, L. (red.) (2010). The Lee Strasberg Notes. London – New York: Routledge.
  Google Scholar

Corman, R., Jerome, J. (1990). How I Made 100 Movies and Never Lost a Dime. New York: Random House.
  Google Scholar

Czerkasskij, S. (2016). Mastierstwo aktiera: Stanisławskij – Bolesławskij – Strasberg. Istorija. Tieorija. Praktika. Sankt-Pieterburg: Izdatielstwo Rossijskogo Gosudarstwiennogo Instituta Sceniczeskich Iskusstw.
  Google Scholar

Daw, K. (1997). Acting: Thought Into Action. Portsmouth: Heinemann.
  Google Scholar

Dixon, W. W. (2001). Collected Interviews: Voices From the Twentieth-Century Cinema. Carbondale – Edwardsville: Southern Illinois University Press.
  Google Scholar

Fearnow, M. (2005). Boleslavsky Richard Valentinovich. W: D. Kennedy (red.), The Oxford Encyclopedia of Theatre and Performance: Volume 1, A-L (s. 167). New York: Oxford University Press.
  Google Scholar

Goodwin, M., Wise, N. (1989). On the Edge: The Life and Times of Francis Coppola. New York: William Morrow and Company, Inc.
  Google Scholar

Gordon, M. (2010). Stanislavsky in America: An Actor’s Workbook. London – New York: Routledge.
  Google Scholar

Gordon, R. (2006). The Purpose of Playing: Modern Acting Theories in Perspective. Ann Arbor: The University of Michigan Press.
  Google Scholar

Jewell, R. B. (2012). The RKO Radio Pictures: A Titan Is Born. Berkeley – Los Angeles – London: University of California Press.
  Google Scholar

Jewell, R. B., Harbin, V. (1982). The RKO Story. New York: Arlington House.
  Google Scholar

Katz, E. (2001). Boleslawski (also Boleslawsky) Richard. W: F. Klein, R. D. Nolen (red.), The Macmillan International Film Encyclopedia (s. 148). London: Macmillan.
  Google Scholar

Kulesza, M. (1989). Ryszard Bolesławski. Umrzeć w Hollywood. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
  Google Scholar

Kulesza, M. (2014). Kilka słów o Ryszardzie Bolesławskim. Pamiętnik Teatralny, 63 (1-2), ss. 337-347.
  Google Scholar

Kulesza, M. (2018). Ryszard Bolesławski. EncyklopediaTeatru.pl. http://www.encyklopediateatru.pl/autorzy/8458/ryszard-boleslawski
  Google Scholar

Loggia, M., Young, G. (red.) (1994). The Collected Works of Harold Clurman: Six Decades of Commentary on Theatre, Dance, Music, Film, Arts and Letters. New York – Tonbridge: Applause Books.
  Google Scholar

Lubelski, T. (2015). Historia kina polskiego 1895-2014. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
  Google Scholar

Markow, P. (1961). Bolesławskij (nast. fam. – Strżeznickij) Riczard Walentinowicz. W: S. S. Mokulskij (red.), Tieatralnaja encykłopiedija (t. 1, s. 633). Moskwa: Gosudarstwiennoje Naucznoje Izdatielstwo „Sowietskaja Encykłopiedija”.
  Google Scholar

Maśnicki, J., Stepan, K. (1996). Bolesławski Ryszard, właśc. Srzednicki. W: J. Maśnicki, K. Stepan, Pleograf. Słownik biograficzny filmu polskiego 1896-1939 (ss. nlb.). Kraków: Staromiejska Oficyna Wydawnicza.
  Google Scholar

Osterloff, B. (red.) (2018). Ryszard Bolesławski. Jego twórczość i jego czasy – Richard Boleslavsky: His Work and His Times. Warszawa: Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza.
  Google Scholar

Pitches, J. (2006). Science and the Stanislavsky Tradition of Acting. London – New York: Routledge.
  Google Scholar

Pitera, Z. (1978). Bolesławski (Pomian-Srzednicki) Ryszard. W: Z. Pitera, Leksykon reżyserów filmowych. Reżyserzy zagraniczni (s. 23). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
  Google Scholar

Powell, M. (2010). The Acting Bible: The Complete Resource for Aspiring Actors. Hauppauge: Barron’s.
  Google Scholar

Roberts, J. W. (1977). The Theatre Theory and Practice of Richard Boleslavsky (praca doktorska). Kent: Kent State University.
  Google Scholar

Roberts, J. W. (1981). Richard Boleslavsky: His Life and Work in the Theatre. Ann Arbor: UMI Research Press.
  Google Scholar

Senelick, L. (red.) (2008). Theatre Arts on Acting. London – New York: Routledge.
  Google Scholar

Senelick, L., Sołowjowa, I. (2020, 3 maja). Riczard Walentinowicz Bolesławskij. Mxat.ru. https://mxat.ru/history/persons/boleslavsky/
  Google Scholar

Shearer, S. M. (2013). Gloria Swanson: The Ultimate Star. New York: Thomas Dunne Books – St. Martin’s Press.
  Google Scholar

Stanisławskij, K. S. (1955). Matieriały. Pis’ma. Issledowanija. Tieatralnoje nasledstwo (t. 1). Moskwa: Izdatielstwo Akadiemii Nauk SSSR.
  Google Scholar

Thackrey Jr., T. (1966, 29 czerwca). The Lady Pianist Wouldn’t Quit: Overcomes Tragedies, Disaster. Los Angeles Herald Examiner, sekcja B, ss. 1, 4.
  Google Scholar

Thomson, D. (1975). Richard (Ryszard Srzednicki) Boleslavsky. W: D. Thomson, A Biographical Dictionary of the Cinema (s. 52). London: Secker & Warburg.
  Google Scholar

Timoszewicz, J. (1973). Bolesławski Ryszard. W: Z. Raszewski i in. (red.), Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965 (s. 53-54). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  Google Scholar

Toeplitz, J., Ranieri, T. (1958). Boleslawski Richard. W: F. Di Giammatteo i in. (red.), Filmlexicon degli autori e delle opere (t. 1, s. 747). Roma: Edizioni di Bianco e Nero.
  Google Scholar

Tulard, J. (1985). Boleslawski ou Boleslavsky Richard. W: J. Tulard, Dictionnaire du cinéma. Les réalisateurs (s. 88). Paris: Robert Laffont.
  Google Scholar

Udalcowa, Z. P. (red.) (2006). Chudożestwiennyj Tieatr. Tworczeskije poniedielniki i drugije dokumienty 1916-1919. Moskwa: Moskowskij Chudożestwiennyj Tieatr.
  Google Scholar

Viazzi, G., Granich, T., Horowicz, B. (1954). Boleslavsky Richard. W: S. D’Amico (red.), Enciclopedia dello spettacolo (t. 2, s. 713). Roma: Casa Editrice La Maschere.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-11-16

Cited By / Share

Kulesza, M. (2021) „Ryszard Bolesławski – najnowsze ustalenia”, Kwartalnik Filmowy, (115), s. 216–238. doi: 10.36744/kf.845.

Autorzy

Marek Kulesza 
marek.kulesza.nowy@interia.pl
badacz niezależny Polska
http://orcid.org/0000-0003-4605-0022

Doktoryzował się na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (1985). Zainteresowania badawcze: historia sztuk widowiskowych, w tym polsko-rosyjskich i polsko-amerykańskich relacji artystycznych. Autor biografii Ryszarda Bolesławskiego. Publikował artykuły m.in. w „Filmie”, „Kinie” „Filmie na Świecie”, „Pamiętniku Teatralnym”, „Film & TV Kamera”.



Statystyki

Abstract views: 238
PDF downloads: 212


Licencja

Prawa autorskie (c) 2021 Marek Kulesza

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.