Laurent Jullier – pytania o kino postmodernistyczne

Maria Gołębiewska

Abstrakt

Gołębiewska przedstawia poglądy francuskiego filmoznawcy Laurenta Julliera zawarte w jego książce L’écran post-moderne: Un cinéma de l’allusion et du feu d’artifice z 1997 r. Opisuje złożoność i mnogość zjawisk związanych z kinem postmodernistycznym i jego zaangażowaniem w kulturę audiowizualną. Znaczna część wywodu poświęcona jest postmodernistycznej krytyce i widzowi. Kluczowym zagadnieniem Julliera jest pytanie: jak kino postmodernistyczne funkcjonuje w obrębie tej kultury, w audiowizualności, która zdominowała kulturę postmodernistyczną i odróżnia ją od modernizmu? Biorąc pod uwagę współczesny rozwój technologii i prymat audiowizualności w dzisiejszej kulturze, Jullier uznaje postmodernizm za klucz stylistyczny w analizie filmu, styl charakteryzujący się: 1. przetwarzaniem figur będących częścią wszystkich dziedzin kultury, 2. przetwarzaniem figur klasycznych i popularnych oraz 3. przenoszeniem figur klasycznych lub modernistycznych w nowy kontekst „mocnych” niewerbalnych „doświadczeń”. Omawiając poszczególne przypadki stylistyki postmodernistycznej, Jullier skupia się na zjawisku widowiska filmowego (produkcje Lucasa i Spielberga), odwołuje się do wzrostu znaczenia techniki w filmach postmodernistycznych i analizuje jej wpływ na postrzeganie świata i siebie przez widzów. Wyróżnia dwa typy kina postmodernistycznego: 1. kino aluzji do tradycji portretu oraz 2. kino efektów specjalnych. Zdaniem Julliera technika zasadniczo wpływa na zmiany stylistyczne we współczesnym kinie. Pisząc o kinie postmodernistycznym, koncentruje się na przemianach stylistycznych i elementach stylotwórczych. Sporą część książki poświęca zagadnieniu wyczerpania klasycznej narracji i sposobom, w jakie fabuła w filmach postmodernistycznych radzi sobie z tym problemem. Wywód Julliera zamykają analizy postmodernistycznej audiowizualności, w tym Star Wars i Big Brothera, spotów reklamowych i teledysków. Artykuł zamyka pytanie o wpływ technik ilustracyjnych stworzonych w widowiskach filmowych na postmodernistyczną audiowizualność w ogóle.