Misterium sztuki. O „Pamiętniku znalezionym w Saragossie” Wojciecha J. Hasa

Iwona Grodź

Abstrakt

Autorka analizuje film Wojciecha J. Hasa Rękopis znaleziony w Saragossie w kontekście sztuki rozumianej jako sacrum, jako dziedzina w której człowiek dostępuje swoistego zbawienia. Według Gródź w filmie tym reżyser celebrował misterium sztuki uznając jej niedoskonałość, a nawet tandetność. Był to zdaniem autorki przełom w jego twórczości, gdyż od tej pory Has zaczął „marzyć” na ekranie. Grodź próbuje zgłębić tajemnicę ekranowego kształtu niezwykłej szkatułkowej, igrającej ze schematami narracyjnymi powieści Jana Potockiego. Według autorki sztuka była w ujęciu Hasa idealnym ucieleśnieniem sfery sacrum. Opisując „hieroglificzny” charakter filmu Hasa i próbując dotrzeć do głęboko ukrytego prawdziwego sensu jego dzieła autorka wskazuje na labiryntowe ukształtowanie przestrzeni w filmie i związane z tym znaczenia, a także na nacechowane znaczeniowo miejsca zdarzeń oraz postacie i rekwizyty biorące w nich udział. Wspomina też o nawiązaniach do kabały, astrologii, magii liczb, symboliki masońskiej i znaczeń kart Tarota w kompozycji filmu.