Wieloznaczność sensów, sens wieloznaczności. Analiza przemian stylu Chena Kaige na tle rozwoju Piątej Generacji

Anna Michalak

Abstrakt

Autorka opisuje przemiany stylu chińskiego reżysera Chena Kaige, należącego do formacji artystycznej Piąta Generacja, łączącej twórców filmowych, którzy debiutując na początku lat 80. zerwali z zasadami realizmu socjalistycznego, podejmowali tematykę narodową, dokonywali reinterpretacji istotnych wydarzeń historycznych i poszukiwali korzeni chińskiej kultury. Formacja ta zmodernizowała język filmu, wyrażając przesłanie poprzez obraz, dźwięk i montaż i znacznie pomniejszając rolę dialogu, co nadało ich filmom aurę wieloznaczności. Michalak dzieli twórczość Chena Kaige na trzy etapy. Pierwszy okres należy do nurtu „nowego kina chińskiego” i charakteryzował się wieloznacznością sensów, starannością opracowania warstwy wizualnej. Drugi etap twórczości przekroczenie stylistyki „nowego kina chińskiego”, przemianą stylu kameralnego w epicki, teatralizacją i wykorzystaniem możliwości opery pekińskiej. Kontekstem twórczości Chena Kaige na początku XXI wieku stała się działalność artystyczna Szóstej Generacji, zorientowanej na współczesność, której filmy cechuje społeczna i psychologiczna obserwacja oraz wykorzystanie sposobu produkcji i stylistyki dokumentu. Filmy Chena Kaige z tego okresu charakteryzują się wpisywaniem ich w ramy kina gatunkowego czyli zastąpienie wieloznaczności dosłownością i przewidywalnością typową dla tego kina.