Kino jako dekonstrukcja pamięci. O aktorstwie dwudziestolecia międzywojennego

Krystyna Duniec

Abstrakt

Pamięć potoczna polskiego aktorstwa przedwojennego to pamięć subiektywna, eliminuje negatywne doświadczenia, przekazując jedynie podziw publiczności i recepcji krytycznej. Pamięć badawcza je przywołuje, a rekonstruując pamięć potoczną, zakłada, że nie spełnia ona swojej roli i nie komunikuje tego, co prawdziwe. Kiedy oglądamy wybitnych aktorów teatralnych w polskich filmach przedwojennych, zwykle mamy do czynienia, jak twierdzi autorka, a przed nią wielu krytyków i teoretyków, jedynie z namiastką talentu, jaki uwidaczniał się na scenie. Wielcy aktorzy nierzadko bywali w filmie tylko swoją teatralną karykaturą, nie potrafiąc znaleźć odpowiedniego ekwiwalentu dla stosowanych na scenie środków wyrazu. Również ówczesna technika filmowa nie pozwalała w pełni zaprezentować ich umiejętności aktorskich. Duniec zastanawia się, dlaczego gra części przedwojennych aktorów wydaje się dziś anachroniczna, a z kolei kreacje innych w żaden sposób się nie zestarzały. Przywołuje też realia kinematografii tamtego czasu i kryteria, według których dobierano aktorów i kierowano ich grą.