„W filmie to nigdy nie wiadomo...” – Teresy Roszkowskiej bitwy o kadr
Joanna Stacewicz-Podlipska
kwartalnik.filmowy@ispan.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
Abstrakt
Teresa Roszkowska (1904-1992), uzdolniona malarka i pierwsza polska kobieta scenograf, swoją przygodę z filmem rozpoczęła w 1938 r., debiutując jako kostiumograf w produkcji Józefa Lejtesa p.t. Kościuszko pod Racławicami. Z racji swych specyficznych predylekcji i jasno określonych upodobań szybko odnalazła na rynku kinematograficznym odpowiednią dla siebie niszę, specjalizując się w oprawach plastycznych do filmów kostiumowych oraz komedii muzycznych. W filmie, podobnie jak w teatrze, bardzo starannie dobierała repertuar i współpracowników, angażując się tylko w te przedsięwzięcia, które w pełni odpowiadały jej gustom i wymogom. Decydującym czynnikiem było tu głębokie, artystyczne porozumienie z reżyserem, które udało się osiągnąć Roszkowskiej jedynie z Józefem Lejtesem, Aleksandrem Fordem oraz Jerzym Zarzyckim. Ich wyczulenie na plastyczną stronę filmu i „malarskość” kadru oraz fachowe przygotowanie z zakresu historii sztuki pozwoliły na partnerski dialog i stworzenie trzech zgranych, twórczych tandemów.
Słowa kluczowe:
Teresa Roszkowska, scenografia, kostriumografiaBibliografia
Baniewicz Elżbieta, Inscenizacja i scenografia, „Teatr” 1984, nr 6, s. 30-32.
Google Scholar
Brodzki Józef, I co z tego wyszło?, „Muza X” 1926, nr 2, s. 8.
Google Scholar
Giżycki Jerzy, Chopin i jego epoka, „Film” 1952, nr 14, s. 9.
Google Scholar
Giżycki Jerzy, Daleko od pstrego banału, „Film” 1954, nr 20, s. 5.
Google Scholar
Giżycki Jerzy, Film o Młodym Chopinie. Problemy twórcze, realizacja, fakty i dokumenty, Warszawa 1953, s. 10.
Google Scholar
Kaden Jerzy, Aby mogło powstać dzieło sztuki, „Film” 1951, nr 8, s. 6.
Google Scholar
Kałużyński Zygmunt, Parę uwag w związku z „Piątką z ulicy Barskiej”, „Nowa Kultura” 1954, nr 12, s. 6.
Google Scholar
Kałużyński Zygmunt, Radom nie taki gorszy od Hollywoodu, „Film” 1958, nr 48, s. 4.
Google Scholar
Konwicki Tadeusz, W sprawie poezji, „Kwartalnik Filmowy” 1954, nr 2, s. 16.
Google Scholar
Kowalski Tadeusz, Ford. W pięćdziesiątą rocznicę urodzin, „Film” 1958, nr 47, s.7.
Google Scholar
Kuncewiczowa Maria, Dwa księżyce, Warszawa 1986, s. 136.
Google Scholar
Ledóchowski Aleksander, Nazwisko tchórza weźmie ręka krwawa, „Film” 1976, nr 14, s. 8.
Google Scholar
Mierzejewski Jerzy, Kompozycja obrazu filmowego, w: Zagadnienia estetyki filmowej, Warszawa 1955.
Google Scholar
Nałęcki Konrad, Andrzej Wajda, O wykorzystaniu tradycji malarstwa w sztuce filmowej, „Nowa kultura” 1952 nr 30, s. 8-9.
Google Scholar
Niecikowski Jerzy, Teatralny Mazepa, „Film” 1976, nr 16, s. 5.
Google Scholar
O filmie „Klub kawalerów” mówią Jerzy Zarzycki – reżyser i Kazimierz Konrad - operator, „Ekran” 1962, nr 21, s. 9.
Google Scholar
Petelski Czesław, Młodość Chopina, „Po prostu” 1952, nr 17, s. 5
Google Scholar
Powstaje film o Chopinie. Rozmowa z reżyserem Aleksandrem Fordem, „Film” 1951, nr 14, s. 6.
Google Scholar
Stacewicz-Podlipska Joanna, Szczęśliwy filmowiec, czyli „Edison” znad Wisły, „Kwartalnik Filmowy” 2010, nr 71-72.
Google Scholar
Toeplitz Jerzy, Młodość Chopina, „Kwartalnik Filmowy” 1952, nr 5-6, s. 148-149.
Google Scholar
Toeplitz Jerzy, Rozmowa z Aleksandrem Fordem o „Piątce z ulicy Barskiej”, „Kwartalnik Filmowy” 1954, nr 2, s. 8.
Google Scholar
Węgierski Bohdan, Kształt młodości, „Film” 1952, nr 15, s. 11.
Google Scholar
Wspomnienia Józefa Lejtesa, oprac. J. Cybusz, „Tygiel Kultury” 1997, nr 5.
Google Scholar
Zen Jerzy, Dwa tysiące kostiumów, „Film” 1951, nr 48, s. 8.
Google Scholar
Autorzy
Joanna Stacewicz-Podlipskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
Absolwentka historii sztuki na UW; obecnie na studiach doktoranckich w Instytucie Sztuki PAN, gdzie zajmuje się twórczością Teresy Roszkowskiej. Interesuje się historią polskiej scenografii teatralnej i filmowej. Współpracuje z „Pamiętnikiem Teatralnym” oraz „Kwartalnikiem Filmowym”.
Statystyki
Abstract views: 24PDF downloads: 5
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Joanna Stacewicz-Podlipska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Joanna Stacewicz-Podlipska, Szczęśliwy filmowiec, czyli „Edison” znad Wisły , Kwartalnik Filmowy: Nr 71-72 (2010): Narracja w filmie
