Między Hardym a Sterne’em. Realizm i jego przekroczenie w filmach Michaela Winterbottoma
Abstrakt
Szukając klucza do niejednorodnej stylistycznie twórczości Michaela Winterbottoma, Kruk osadza ją na tle artystycznego dorobku dwóch ekranizowanych przez tego reżysera klasyków angielskiej literatury: Thomasa Hardy’ego i Laurence’a Sterne’a. Poruszanie się Winterbottoma między tymi dwiema tradycjami literackimi skutkuje zmieniającym się stosunkiem reżysera do realizmu. Stosowana przez niego konwencja realistyczna – zarówno w kostiumowych ekranizacjach powieści Hardy’ego, jak i w filmach opisujących „tu i teraz” – pozwala ukazać odwieczne procesy rządzące światem oraz określić się wobec politycznych planów jego poprawy. Natomiast postmodernistyczne odsłonięcie szwów przedstawień realistycznych w filmach inspirowanych technikami narracyjnymi Laurence’a Sterne’a (24 Hour Party People, Tristram Shandy – wielka bujda) wyznacza w twórczości Winterbottoma zwrot w stronę komizmu i autotematyzmu.
Słowa kluczowe:
Michael Winterboottom, Thomas Hardy, Laurence SterneBibliografia
Abercrombie Nicolas, Lash Scott, Longhurst Brian, Przedstawienie popularne: przerabianie realizmu, tłum. E. Mrowczyk-Hearfield, w: R. Nycz, Odkrywanie modernizmu, Kraków 2004, s. 389.
Google Scholar
Barth John, Literatura wyczerpania, tłum. J. Wiśniewski, w: Nowa proza amerykańska. Szkice krytyczne, red. Z. Lewicki, Warszawa 1983.
Google Scholar
Bedell Geraldine, A Winterbottom’s Tale, „The Observer”, 1 lutego 2004.
Google Scholar
Bidwell George, U kolebki angielskiego realizmu, tłum. A. Bidwell, Warszawa 1960, s. 219.
Google Scholar
Broadbent Sabrina, Descent, London 2004.
Google Scholar
Brunsdon Charlotte, Doświadczenie miejsca: Londyn i kino, tłum. K. Kosińska, „Kwartalnik Filmowy” 2005, nr 52, s. 160.
Google Scholar
Chwalewik Witold, przedmowa do: L. Sterne, Życie i myśli JW Pana Tristrama Shandy, tłum. K. Tarnowska, Warszawa 1958, s. 19.
Google Scholar
Dnieprow Władimir, Różnorodność stylistyczna w sztuce realizmu, tłum. A. Kowalski, w: Wokół problemów realizmu, red. A. Lam, Warszawa 1977, s. 305-306.
Google Scholar
Fox Kate, Przejrzeć Anglików, tłum. A. Andrzejewska, Warszawa 2007.
Google Scholar
Helman Alicja, Realizm filmowy, w: Encyklopedia kina, red. T. Lubelski, Kraków 2003, s. 792.
Google Scholar
Higgins Charlotte, Cannes Screening for Most Sexually Explicite British film, „Guardian”, 17.05.2004.
Google Scholar
Kołodyński Andrzej, Tropami filmowej prawdy, Warszawa 1981, s. 82-110.
Google Scholar
Kornatowska Maria, Apokalipsa – awangarda – realizm. Włoska prasa filmowa, „Kino” 1971, nr 3.
Google Scholar
Kornatowska Maria, O neorealizmie jeszcze raz, „Kino” 1966, nr 10, s. 54.
Google Scholar
Kosińska Karolina, Poniedziałkowy poranek, czyli słów kilka na temat „Wonderland” Michaela Winterbottoma, „Ha!art” 2000, nr 1, s. 24.
Google Scholar
Królikowska-Avis Elżbieta, Prosto z Piccadilly. Kino brytyjskie lat 90., Kraków 2001, s. 236.
Google Scholar
Kruk Adam, Miłość, Wolność, Polityka, „Podteksty” 2007, nr 2.
Google Scholar
Kruk Adam, Nietypowa biografia muzyczna, „Dwutygodnik” 2009, nr 16: http://www.dwutygodnik.com.pl/artykul/556-nietypowa-biografia-muzyczna-24-hour-party-people-michaela-winterbottoma.html (dostęp: 7.11.2011).
Google Scholar
Kruk Adam, Syllepsis w twórczości Woody’ego Allena, „Kwartalnik Filmowy” 2007, nr 60.
Google Scholar
Laurence Sterne, Życie i myśli JW Pana Tristrama Shandy, tłum. K. Tarnowska, Warszawa 1958, s. 298.
Google Scholar
Mazierska Ewa, Ucieczka od polityki? Polskie kino po komunizmie, „Kino” 2011, nr 6, s. 14.
Google Scholar
Mroczkowski Przemysław, Historia literatury angielskiej. Zarys, Wrocław 1986, s. 335).
Google Scholar
Mullan John, A Taste of Shandy, „The Guardian”, 18.10.2005.
Google Scholar
Paxman Jeremy, Anglicy. Opis przypadku, tłum. J. Mikos, Warszawa 2007, s. 299-300.
Google Scholar
Rafton Andrew, Thomas Hardy and the Survivals of Time, Aldershot 2003.
Google Scholar
Sinko Zofia, wstęp do: L. Sterne, Podróż sentymentalna przez Francję i Włochy, tłum. A. Glinczanka, Wrocław 1973, s. XXII.
Google Scholar
Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, s. 816.
Google Scholar
Styczyńska Adela, Realizm powieści Tomasza Hardy’ego, Toruń 1967, s. 10.
Google Scholar
Warchala Michał, Autentyczność i nowoczesność. Idea autentyczności od Rousseau do Freuda, Kraków 2006.
Google Scholar
Wróblewski Janusz, Okrutna pułapka, „Polityka” 2007, nr 44 (3.11.2007).
Google Scholar
Autorzy
Adam Krukkwartalnik.filmowy@ispan.pl
badacz niezależny Polska
Dziennikarz, krytyk filmowy, absolwent filmoznawstwa UAM. Redaktor wydawnictw Jan Nowak-Jeziorański (2010), Tutejsi (2009). Współautor tomów zbiorowych Stanisław Lenartowicz - twórca osobny (2011), Cóż wiesz o pięknem? (2007), Polskie kino niezależne (2005). Publikuje m.in. w „Dwutygodniku”, „Filmwebie” i „Czasie Kultury”. Laureat 2. nagrody w Konkursie im. Krzysztofa Mętraka (2011).
Statystyki
Abstract views: 28PDF downloads: 7
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Adam Kruk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
