„Salò, czyli 120 dni Sodomy” – zbędna prowokacja artystyczna czy wyklęte arcydzieło kinematografii?
Abstrakt
Twórczość Piera Paola Pasoliniego zawsze budziła kontrowersje i dzieliła publiczność na zagorzałych zwolenników oraz tych, którzy tę twórczość kategorycznie odrzucają. Lipowicz podejmuje próbę analizy oraz interpretacji ostatniego film Pasoliniego Salò, czyli 120 dni Sodomy (Salò o le 120 giornate di Sodoma, 1975) z filozoficznego oraz socjologicznego punktu widzenia. Stara się dowieść, że Salò jest niewygodnym i dlatego wyklętym arcydziełem kinematografii, które zarówno w sposób krytyczny, jak i pesymistyczny obrazuje przejście kultury zachodniej od nowoczesności do ponowoczesności. Ze współczesnej perspektywy dzieło to stanowi ważne upomnienie, aby pod płaszczykiem społecznej różnorodności nie zapominać o tym, że wciąż jako rzekomo wolni obywatele jesteśmy zmuszeni do życia i uczestniczenia w kulturze konsumpcyjnej, która nie tylko narzuca nam swoje idee, normy, wartości oraz obyczaje, ale także ingeruje w nawet najbardziej intymne rejony naszego życia.
Słowa kluczowe:
Pier Paolo Pasolini, kultura konsumpcyjna, ponowoczesnośćBibliografia
Barthes Roland. 1996. Sade, Fourier, Loyola. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar
Bataille Georges. 1992. Literatura a zło. Emily Brontë-Baudelaire-Michelet-Blake-Sade-Proust-Kafka-Genet. Kraków: Oficyna Literacka.
Google Scholar
Bell Daniel. 2014. Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Warszawa: Aletheia.
Google Scholar
Foucault Michel 1993. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar
Foucault Michel. 2002. Porządek dyskursu. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Funk Rainer. 2005. Ich und Wir. Psychoanalyse des postmodernen Menschen. München: DTV.
Google Scholar
Habermas Jürgen. 1990. Strukturwandel der Öffentlichkeit. Untersuchungen zu einer Kategorie der bürgerlichen Gesellschaft. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Google Scholar
Horkheimer Max, Adorno Theodor. 2006. Dialektik der Aufklärung. Philosophische Fragmente. Frankfurt am Main: Fischer.
Google Scholar
Klossowski Pierre. 1992. Sade mój bliźni. Warszawa: Wydawnictwo SPACJA Fundacja Aletheia.
Google Scholar
Kossak Jerzy. 1976. Kino Pasoliniego. Warszawa: Wydawnictwa artystyczne i filmowe.
Google Scholar
Książek-Konicka Hanna. 1978. 100 filmów włoskich. Warszawa: Wydawnictwa artystyczne i filmowe.
Google Scholar
Lauweart Lode. 2013. „Pierre Klossowski reads Sade theologically. Modernity and salvation”, International Journal of Philosophy and Theology 74 (3), 174-182.
DOI: https://doi.org/10.1080/21692327.2013.823773
Google Scholar
Lyotard Jean-François. 1997. Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy. Warszawa: Fundacja Aletheia,
Google Scholar
Lyotard Jean-François. 1998. Postmodernizm dla dzieci. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar
Murri Serafino. 2012. Portret artysty za życia. W Pasolini Pier Paolo. Po ludobójstwie. Eseju o języku, polityce i kinie, 363-390. Biblioteka Kwartalnika Kronos.
Google Scholar
Pasolini Pier Paolo. 2012. Prawdziwy faszyzm, a zatem prawdziwy antyfaszyzm. W Pasolini Pier Paolo. Po ludobójstwie. Eseju o języku, polityce i kinie, 239-246. Biblioteka Kwartalnika Kronos.
Google Scholar
Pasolini Pier Paolo. 2012. Serce. W Pasolini Pier Paolo. Po ludobójstwie. Eseju o języku, polityce i kinie, 301-308. Biblioteka Kwartalnika Kronos.
Google Scholar
Reemtsma Jan Philip. 2011. Zaufanie i przemoc. Esej o szczególnej konstelacji nowoczesności. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar
Sawicki Piotr. 2001. Odrażające, brudne, złe. 100 filmów gore. Wrocław: Yohei.
Google Scholar
Siciliano Enzo. 1994. Pasolini. Leben und Werk. München: Wilhelm Heyne Verlag.
Google Scholar
Tazbir Janusz. 1999. Okrucieństwo w nowożytnej Europie. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
Google Scholar
Winter Rainer. 2010. Der produktive Zuschauer. Medienaneignung als kultureller und ästhetischer Prozess. Köln: Herbert von Halem Verlag.
Google Scholar
Wittgenstein Ludwig. 1984. Philosophische Untersuchungen. W Werkausgabe Band 1. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Google Scholar
Zdziechowski Marian. 1993. O okrucieństwie, Kraków: Znak.
Google Scholar
Autorzy
Markus Lipowiczkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Socjolog; na Uniwersytecie Jagiellońskim obronił pracę doktorską Przejście od nowoczesności do ponowoczesności. Analiza podstaw postmodernizacji procesów uspołeczniania u wybranych przedstawicieli myśli społecznej (2012). Publikował m.in. w „Kwartalniku Filozoficznym”, „Kulturze i Edukacji”, „Analizie i Egzystencji”, „Kwartalniku Filmowym”.
Statystyki
Abstract views: 38PDF downloads: 28
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Markus Lipowicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
