Muzykol – kulturowa metafora PRL
Abstrakt
Artykuł jest próbą wykorzystania kategorii musicalu jako narzędzia opisu dla społeczeństwa Polski Ludowej. Peerelowski musical filmowy zostaje tu ukazany jako zjawisko rzadkie, lecz symptomatyczne. Autor reinterpretuje teorię Ricka Altmana w odniesieniu do socjalistycznej kultury masowej, przepisując dualizm wartości kulturowych i kontrkulturowych na konflikt między interesami niechcianej władzy a niespełnionymi oczekiwaniami obywateli. Pokazuje, jak analizowane filmy odbiegają od modelu hollywoodzkiego w nastawieniu do pracy i rozrywki, a także w jaki sposób wypełniają zadania propagandowe i kompensacyjne. W rezultacie peerelowski musical okazuje się czymś więcej niż nieudolnym naśladownictwem – staje się „muzykolem”, kulturową metaforą PRL.
Słowa kluczowe:
PRL, musical, Rick AltmanBibliografia
Altman, Rick. The American Film Musical. Indianapolis: Indiana University Press, 1987.
Google Scholar
Barańczak, Stanisław. Czytelnik ubezwłasnowolniony. Perswazja w masowej kulturze literackiej PRL. Paryż: Libella, 1983.
Google Scholar
Baudrillard, Jean. Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury. Warszawa: Sic!, 2006.
Google Scholar
Bonusiak, E. „Z czego się śmiejemy?”. „Głos Olsztyński 12 (1967).
Google Scholar
Cybulski, W. „Hallo Szpicbródka – czyli ostatni występ króla kasiarzy”. „Dziennik Polski” 62 (1978).
Google Scholar
Czerwiński, Marcin. „Czarny dzień polskiego filmu”. „Zwierciadło” 7 (1967).
Google Scholar
Grzelecki, S. „Bal na ciuchach”. „Życie Warszawy” 2 (1967).
Google Scholar
Helman, Alicja. „Wstęp”. In: Kino gatunków, ed. A. Helman. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1991.
Google Scholar
Kaczyńska, Elżbieta. Pejzaż miejski z zaściankiem w tle. Warszawa: Fundacja ResPublica, 1999.
Google Scholar
Kochański, K. „Sama słodycz”. „Tygodnik Kulturalny” 28 (1964).
Google Scholar
Kornhauser, Jakub, Adam Zagajewski. Świat nie przedstawiony. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974.
Google Scholar
Kurz, Iwona. „Gospodarka wyłączona”. In: Obyczaje polskie. Wiek dwudziesty w krótkich hasłach, ed. M. Szpakowska. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2008.
Google Scholar
Lenkiewicz, K. „Schodami w górę, schodami w dół”. „Warmia i Mazury” 8 (1984).
Google Scholar
Markiewicz, Stanisław. Protestantyzm. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1982.
Google Scholar
McGowan, Todd. Realne spojrzenie. Teoria filmu po Lacanie. trans. K. Mikurda. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2008.
Google Scholar
Michałek, Bolesław. „’Retro’ jako bezradność”. „Kino” 11 (1975).
Google Scholar
Narojek, Winicjusz. Socjalistyczne „welfare state”. Studium z psychologii społecznej Polski Ludowej. Warszawa: PWN, 1991.
Google Scholar
Shadoian, Jack. Dreams And Dead Ends, The American Gangster Film. Oxford: Oxford University Press, 2003.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780195142914.001.0001
Google Scholar
Skotarczak, Dorota. „Czego nie ukryła komedia filmowa?” In: Z problematyki przemian kultury polskiej XX wieku, ed. D. Skotarczak. Poznań: UAM, 2000.
Google Scholar
Tyrmand, Leopold. Cywilizacja komunizmu. Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2006.
Google Scholar
Vaneigem, Raoul. Rewolucja życia codziennego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2004.
Google Scholar
Wągiel, P. „Puszczanie pawi, „Rzeczywistość” 13 (1984).
Google Scholar
Wyka, Kazimierz. Życie na niby, Pamiętnik po klęsce: z pism Kazimierza Wyki, ed. H. Markiewicz. Kraków- Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1984: 138-175.
Google Scholar
Autorzy
Piotr Fortunakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
Doktorant w Zakładzie Filmu i Kultury Wizualnej Instytutu Kultury Polskiej UW, absolwent filozofii i kulturoznawstwa w ramach MISH UW. Naukowo zajmuje się kinem gatunków w PRL, filmem, kulturą popularną, psychoanalizą i fenomenologią.
Statystyki
Abstract views: 31PDF downloads: 19
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Piotr Fortuna
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
