Theo van Gogh

Kinga Jelińska-Manders

Abstrakt

Autorka dokonuje przeglądu fabuł i założeń estetycznych filmów Theo van Gogha, wskazując na skłonność reżysera do silnego angażowania się w tematykę polityczną. Theo van Gogh, holenderski reżyser-prowokator, został brutalnie zamordowany 2 listopada 2004 roku przez marokańskiego fanatyka religijnego. Van Gogh pełnił w społeczeństwie funkcję błazna, nie bał się wygłaszać wysoce kontrowersyjnych opinii. Pozwalał sobie na „święto głupców”, wolność słowa, brak kategorii, łamanie tabu, mediację. Wierzył w funkcjonalną rolę wypowiedzi. Swych nawet najbardziej obraźliwych kwestii bronił jako istotnych z punktu widzenia komunikacji społecznej. Silne uwikłanie van Gogha w politykę sprawiło jednak, że jego słowa zaczęto odczytywać zbyt dosłownie, pomieszały się reguły gry i punkty odniesienia. Okazało się, że choć role artysty i intelektualisty wydają się powszechnie rozumiane, to jednak w momencie, gdy tematyka ich wypowiedzi dotyka drażliwych kwestii społecznych, zachodzi konflikt znaczeń, a wydźwięk staje się nieostry.