Searching for the “Opus Magnum”: Interpreting Andrzej Żuławski’s “On the Silver Globe”
Abstract
Andrzej Żuławski’s film On the Silver Globe, is a film adaptation of Moon trilogy by Jerzy Żuławski - a philosopher of decadence and the director’s paternal granduncle. The blockbuster filmed during the crisis years of People’s Republic of Poland (PRL) was halted by decidents. They expected the film to be an expression of the international fascination with the cosmos. Meanwhile it turned out, that the message of the trilogy, also called a decadent anti-utopia, exposed the post-industrial apathy of the declining socialist system. The director edited the present version of the film using surviving excerpts of the tapes. The film is a total metaphor or even a documentary of the fall of civilization myths, especially those grounded in the national discourse. The storyline is turned into a metaphor through the basic elements constituting the presented world: the four elements evoking archetypes and atavisms. Pisarzewski attempts to read them using the complexes distinguished by Gaston Bachelard. They change the antiutopia into a fragment of a tragic vision of Polish history, which in Polish cinema was developed by Żuławski.
Keywords:
Andrzej Żuławski, Gaston Bachelard, unfinished filmsReferences
Bachelard Gaston, Wyobraźnia poetycka, Warszawa 1975, s. 31-34, 36-37, 45, 146. 154-155,160, 162, 164, 167,189.
Google Scholar
Dabert Dobrochna, Kino moralnego niepokoju. Wokół wybranych problemów poetyki i etyki, Poznań 2003, s. 34.
Google Scholar
Goreniowa Anna, Utopia i historiozofia w poglądach Jerzego Żuławskiego na przykładzie „Starej Ziemi”, w: Jerzy Żuławski. Życie i twórczość, red. E. Łoch, Rzeszów 1979, s. 139-156.
Google Scholar
Jackowska Ewa, Utopia i antyutopia w „Trylogii księżycowej” Jerzego Żuławskiego, Łódź 1974 ,„Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”, CIV, s. 81-102.
Google Scholar
Jankun-Dopartowa Mariola, Kadr przejmuje „Na srebrnym globie”, w: Historia kina polskiego, red. T. Lubelski, K. J. Zarębski, Warszawa 2006, s. 213.
Google Scholar
Kletowski Piotr, Marecki Piotr , Żuławski. Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa 2008, s. 16, 34, 39-40, 175, 205, 222-224, 240, 289, 350-351.
Google Scholar
Kuderowicz Zbigniew, Jerzy Zulawski (1874-1915): ein polnischer Spinoza-Forscher, Würzburg 1996.
Google Scholar
Lem Stanisław, Utopia i futurologia, w: tegoż, Fantastyka i futurologia, Kraków 1970, t. II, s. 375.
Google Scholar
Listy Jerzego Żuławskiego do Henryka Struvego (1896-1898), oprac. A. Żyga, Rzeszów 1976.
Google Scholar
Miczka Tadeusz, Smuga cienia” według Andrzeja Wajdy. Szkic o wzajemnym przenikaniu literatury, malarstwa i kina, w: Film. Symbol i tożsamość, Wrocław 1992 („Studia Filmoznawcze” XIV, red. J. Trzynadlowski), s. 45-82.
Google Scholar
Na ziemskim globie (wywiad z Andrzejem Żuławskim), „Film” 1986, nr 12, s. 16.
Google Scholar
Rogala Stanisław, Społeczne i filozoficzne poglądy Jerzego Żuławskiego w „Trylogii fantastycznej”, w: Jerzy Żuławski. Życie i twórczość, Red. E. Łoch, Rzeszów 1976, s. 167.
Google Scholar
Żuławski Jerzy, Benedykt Spinoza. Człowiek i dzieło, Warszawa 1902, s. 132.
Google Scholar
Żuławski Jerzy, Das Problem der Kausalität bei Spinoza, praca doktorska, Universität Bern, Bern 1899; streszczenie w: „Przegląd Filozoficzny” 1901, z. 1, s. 54–57.
Google Scholar
Żuławski Jerzy, Eseje, Warszawa, 1960, s. 52-81, 102.
Google Scholar
Żuławski Jerzy, Na srebrnym globie. Rękopis z księżyca, Kraków 1975, s. 37, 61, 97, 161, 218-219, 260-262, 321.
Google Scholar
Żuławski Jerzy, Przed zwierciadłem prawdy. Szkice filozoficzne, Warszawa 1914.
Google Scholar
Żuławski Jerzy, Stara Ziemia. Powieść, Kraków 1959, s. 19-20.
Google Scholar
Żuławski Jerzy, Szkice literackie, Warszawa 1913, s. 180.
Google Scholar
Żuławski Jerzy, Zwycięzca. Powieść, Kraków 1959, s. 97, 15, 326.
Google Scholar
Żuławski Juliusz, Z domu, Warszawa 1979, s. 8.
Google Scholar
Authors
Łukasz Pisarzewskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
independent researcher Poland
Absolwent Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UW (filologii polskiej i historii sztuki). Pracuje jako archiwista w Archiwum Głównym Akt Dawnych.
Statistics
Abstract views: 32PDF downloads: 16
License
Copyright (c) 2012 Łukasz Pisarzewski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.
In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
