Konstelacje fotografologiczne, czyli „moje widzenie cudzego widzenia”
Marta Leśniakowska
marta.lesniakowska@ispan.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-9847-6765
Abstrakt
Tekst jest recenzją zbioru Pisanie i czytanie (o) fotografii – odkrywcy, klasycy, obrazoburcy (2023) Piotra Zawojskiego. Zgromadzone w tomie artykuły zostały poświęcone wybranym tekstom z kanonu fotografologicznego oraz dotyczą fotografii w praktykach artystyczno-teoretycznych. Gatunkowo publikacja mieści się w zakresie doktryn artystycznych tudzież teorii aksjo- i ontologicznych. Subiektywny wybór autora jest reprezentatywny dla narratywizmu. Interpretacje są prowadzone z perspektywy preposteryjnej i (re-)prezentują czas dzisiejszy autora zaangażowanego, co wpisuje się w postkrytyczność współczesnej humanistyki oraz jej afektywność. Takie metahistoryczne i metateoretyczne ujęcie pozwala na postkrytyczne przemyślenie ugruntowanych kwestii fotografii i stawia kluczowe pytanie: co nam dzisiaj daje lektura kanonu? Natomiast meta-metalektura książki pozwala odsłonić istotę postkrytycznej „hermeneutyki podejrzeń” (określenie Rity Felski), której celem jest nowa lektura. Zdaniem recenzentki narzędziem jest tu eseistyka naukowa, której antysystemowa, zaangażowana emocjonalnie forma pokazuje, czym jest afektywne, ergo efektywne pisanie/czytanie i jakie wynikają z tego dzisiaj pożytki.
Słowa kluczowe:
fotografia, fotografologia, narratywizm, preposteryjność, metateoria, postkrytykaBibliografia
Bal, M. (2012). Czytanie sztuki? (tłum. M. Maryl). Teksty Drugie, (1-2), ss. 39-58.
Google Scholar
Chéroux, C. (2014). Wernakularne. Eseje z historii fotografii (tłum. T. Swoboda). Warszawa: Fundacja Archeologia Fotografii.
Google Scholar
Mizerkiewicz, T. (2022). Od krytyki do postkrytyki. Nowe możliwości interwencji społecznych literatury w „Limits of Critique” Rity Felski. Śląskie Studia Polonistyczne, 20 (2), ss. 1-13. https://doi.org/10.31261/SSP.2022.20.06
DOI: https://doi.org/10.31261/SSP.2022.20.06
Google Scholar
Soulages, F. (2007). Estetyka fotografii. Strata i zysk (tłum. B. Mytych-Forajter, W. Forajter). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Zawojski, P. (2023). Pisanie i czytanie (o) fotografii – odkrywcy, klasycy, obrazoburcy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Autorzy
Marta Leśniakowskamarta.lesniakowska@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-9847-6765
Doktor habilitowana, historyczka i krytyczka sztuki, profesor w Instytucie Sztuki PAN, wykładowczyni akademicka. Prowadzi badania w ujęciu transdyscyplinarnym i antropologiczno-kulturowym z zakresu architektury, kultury wizualnej, metodologii i nowej historii sztuki w pespektywie nowej humanistyki. Autorka dziesięciu książek, wielu tekstów naukowych i z obszaru krytyki artystycznej. Promotorka dziesięciu doktoratów w dyscyplinie nauk o sztuce. Członkini zespołów eksperckich i recenzenckich (m.in. w MNiSW, Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, przy Prezydencie m.st. Warszawy ds. Dziedzictwa Kulturowego Warszawy i Historycznych Pracowni Artystycznych) oraz rad programowych instytucji kultury (m.in. do 2017 r. w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki) i fundacji. Kuratorka i jurorka wystaw fotografii oraz konkursów, m.in. w Instytucie Teatralnym, Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki, MKiDN. Stypendystka PAN i MKiDN. Odznaczona medalami Bene Merenti (nadany za wybitne osiągnięcia dydaktyczne w 2021 r.) oraz Zasłużona Kulturze Gloria Artis (nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2014 r.). Poza pracą naukową uprawia fotografię-sztukę, reprezentując postawę artysty-badacza (art-based-research); jej prace znajdują się w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą, w Muzeum Narodowym we Wrocławiu i Muzeum w Bydgoszczy.
Statystyki
Abstract views: 148PDF downloads: 89
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Marta Leśniakowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
