Hermeneutyka audiodeskrypcji w świetle teorii interpretacji filmu
Małgorzata Korycińska-Wegner
mwegner@amu.edu.plUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-8301-9019
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest spojrzenie na audiodeskrypcję rozumianą jako forma przekładu audiowizualnego i na osobę tłumacza (audiodeskryptora) przez pryzmat głównych założeń hermeneutyki przekładu oraz przedstawienie modelu refleksji nad filmem, który mógłby stanowić narzędzie audiodeskryptora w metodologicznym usystematyzowaniu własnej interpretacji. Od tłumacza jako metaodbiorcy oczekuje się podejścia do filmu jako tekstu, które wykracza poza spontaniczną i nacechowaną subiektywnie interpretację i poddaje film metodologicznie usystematyzowanej refleksji, pozwalającej na zweryfikowanie i zobiektywizowanie owej interpretacji.
Słowa kluczowe:
audiodeskrypcja, hermeneutyka, hermeneutyka przekładu, model interpretacji filmu na potrzeby przekładuBibliografia
Benecke, B. (2014). Audiodeskription als partielle Translation, Modell und Methode. Berlin: Lit Verlag.
Google Scholar
Bogucki, Ł., Deckert, M. (red.) (2020). The Palgrave Handbook of Audiovisual Translation and Media Accessibility. Cham: Palgrave Macmillan.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-42105-2
Google Scholar
Braun, S., Starr, K. (red.) (2021). Innovation in Audio Description Research. London – New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003052968
Google Scholar
Bończa Bukowski, P. de (2020). Friedricha Schleiermachera drogi do przekładu. W kręgu problemów języka i komunikacji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Bukowski, P., Heydel, M. (red.) (2009). Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków: Znak.
Google Scholar
Cercel, L. (2010). Subjektiv und intersubjektiv in der hermeneutischen Übersetzungstheorie. Meta: Research in Hermeneutics, Phenomenology, and Practical Philosophy, 2 (1), ss. 84-104.
Google Scholar
Chmiel, A., Mazur, I. (2014). Audiodeskrypcja. Poznań: Wydział Anglistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Gadamer, H.-G. (1979). Estetyka i hermeneutyka (tłum. M. Łukasiewicz). W: H.-G. Gadamer, Rozum, słowo, dzieje (ss. 148-159). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Gadamer, H.-G. (1993). Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej (tłum. B. Baran). Kraków: Inter Esse. (Publikacja oryginału: 1960).
Google Scholar
Gwóźdź, G. (2016). Translatoryka. Umiejscowienie, rola, kierunki rozwoju, zadania. Zagadnienia naukoznawstwa, 208 (2), ss. 251-274.
Google Scholar
Helman, A., Ostaszewski, J. (red.) (2007). Historia myśli filmowej. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Korycińska-Wegner, M. (2011). Übersetzer der bewegten Bilder. Audiovisuelle Übersetzung – ein neuer Ansatz. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar
Korycińska-Wegner, M. (2016). Między standardami a zaleceniami, czyli dylematy audiodeskryptora. W: B. Walkiewicz, A. Fimiak-Chwiłkowska, J. Woroch (red.), Norma a uzus I. Z zagadnień przekładu specjalistycznego (ss. 177-195). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Koschany, R. (2017). Zamiast interpretacji. Między doświadczeniem kinematograficznym a rozumieniem filmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Künstler, I., Butkiewicz, U., Więckowski, R. (2012). Audiodeskrypcja – zasady tworzenia. Kulturabezbarier.org. https://kulturabezbarier.org/wp-content/uploads/2019/12/Audiodeskrypcja-zasady-tworzenia.pdf
Google Scholar
Lohmeier, A.-M. (1996). Hermeneutische Theorie des Films. Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110919684
Google Scholar
Paepcke, F. (1986). Im Übersetzen leben. Übersetzen und Textvergleich. Tübingen: Gunter Narr Verlag.
Google Scholar
Piecychna, B. (2019). Rozumienie, dzieje, dialog. O kompetencjach tłumacza w hermeneutyce filozoficznej Hansa-Georga Gadamera. Białystok: Wydawnictwo Prymat.
Google Scholar
Pisarska, A. (2020). Audiodeskrypcja – sztuka malowania słowem. Trakt.org.pl. http://www.trakt.org.pl/audiodeskrypcja-sztuka-malowania-slowem-agata-pisarska/
Google Scholar
Seeßlen, G. (2012). Spuren der Liebe in den Filmen von Michael Haneke. W: M. Haneke, Liebe. Das Buch (ss. 173-206). Berlin: Hanser.
Google Scholar
Siever, H. (2010). Übersetzen und Interpretation. Die Herausbildung der Übersetzungswissenschaft als eigenständige wissenschaftliche Disziplin im deutschen Sprachraum von 1960 bis 2000. Frankfurt am Main: Peter Lang.
DOI: https://doi.org/10.3726/978-3-653-00745-9
Google Scholar
Sontag, S. (1979). Przeciw interpretacji (tłum. M. Olejniczak). Literatura na Świecie, (9), ss. 292-305.
Google Scholar
Steiner, G. (2000). Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu (tłum. O. i W. Kubińscy). Kraków: Universitas. (Publikacja oryginału: 1998).
Google Scholar
Stolze, R. (1992). Hermeneutisches Übersetzen. Linguistische Kategorien des Verstehens und Formulierens beim Übersetzen. Tübingen: Gunter Narr Verlag.
Google Scholar
Stolze, R. (1994). Übersetzungstheorien. Eine Einführung. Tübingen: Gunter Narr Verlag.
Google Scholar
Stolze, R. (2003). Hermeneutik und Translation. Tübingen: Gunter Narr Verlag.
Google Scholar
Szymańska, B., Strzymiński, T. (2010). Standardy tworzenia audiodeskrypcji do produkcji audiowizualnych. Audiodeskrypcja.org.pl. http://www.audiodeskrypcja.org.pl/standardy-tworzenia-audiodeskrypcji/do-produkcji-audiowizualnych.html
Google Scholar
Urbańska, M. (2020). Głos filmu: o audiodeskryptorach. Ekrany, 4 (56), ss. 116-120.
Google Scholar
Autorzy
Małgorzata Korycińska-Wegnermwegner@amu.edu.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-8301-9019
Adiunkt w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się badaniem przekładu audiowizualnego, ze szczególnym uwzględnieniem audiodeskrypcji, estetyki mediów i analizy filmowej ukierunkowanej na przekład. Autorka publikacji z zakresu tłumaczenia ruchomych obrazów oraz współorganizatorka konferencji przekładoznawczych. Kierowała międzynarodowym projektem badawczym „Obraz słowem malowany” mającym na celu wymianę myśli między audiodeskryptorami polskimi i niemieckimi (warsztaty praktyczne połączone z cyklem wykładów plenarnych). Ukończyła praktyczny kurs audiodeskrypcji w Narodowym Instytucie Audiowizualnym. Współautorka kilku audiodeskrypcji, które znajdują się w zasobach Ninateki. Obecnie kieruje projektem „Przestrzenie audiodeskrypcji”, którego jednym z celów jest opracowanie zapisów audiodeskrypcyjnych do filmów z zasobów Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych w Owińskach.
Statystyki
Abstract views: 219PDF downloads: 222
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Małgorzata Korycińska-Wegner
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
