Rozliczenie bez katharsis. „Demon” Marcina Wrony a reprezentacje zbrodni w Jedwabnem
Witold Mrozek
w.mrozek@uw.edu.plUniwersytet Warszawski (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5013-3280
Abstrakt
Artykuł zawiera analizę filmu Marcina Wrony Demon (2015) pod kątem nawiązań do tematu współodpowiedzialności Polaków za zbrodnie na Żydach podczas II wojny światowej i tuż po jej zakończeniu. Temat główny został osadzony w kontekście poruszających te kwestie filmów dokumentalnych Pawła Łozińskiego Miejsce urodzenia (1992) i Agnieszki Arnold …gdzie mój starszy syn Kain (1999), Sąsiedzi (2001) oraz fabuł m.in. Władysława Pasikowskiego Pokłosie (2012) i Pawła Pawlikowskiego Ida (2013), a przede wszystkim najszerzej dyskutowanego i najbardziej znanego tekstu dramatycznego o sprawie Jedwabnego Nasza klasa (2014) Tadeusza Słobodzianka. Omawiane utwory są analizowane pod kątem sposobu prowadzenia narracji, konstrukcji świata przedstawionego, wreszcie w kontekście formułowanych na ich temat sądów politycznych, historiozoficznych, psychoanalitycznych i moralnych w debacie publicznej.
Słowa kluczowe:
polskie kino, Zagłada, Jedwabne, Marcin Wrona, Tadeusz SłobodzianekBibliografia
Altman, C. F. R. (1987). W stronę teorii gatunku filmowego (tłum. A. Helman). Kino, (6), ss. 18-22.
Google Scholar
An-ski, S. (2020). Dybuk. Między dwoma światami (tłum. M. Friedman). Warszawa: Agencja Dramatu i Teatru ADiT.
Google Scholar
Czapliński, P. (2016). Zbyt późna nowoczesność. W: J. Żakowski (red.), Reforma kulturowa 2020-2030-2040 (ss. 20-35). Warszawa: Krajowa Izba Gospodarcza.
Google Scholar
Duniec, K., Krakowska, J. (2010). Co się dzieje z „Naszą klasą”?. Dialog, (1), ss. 158-165.
Google Scholar
Dunin, K. (2015, 3 marca). Chamy, Polacy, Żydzi i esteci. Krytyka Polityczna. http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/film/20150303/dunin-chamy-polacy-zydzi-i-esteci
Google Scholar
Górny, G. (2015, 27 kwietnia). Polacy na ławie oskarżonych. wSieci.
Google Scholar
Kolasińska, I. (1998). Kiedy spojrzenie Gorgony budzi upiory: horror filmowy i jego widz. W: K. Loska (red.), Kino gatunków: Wczoraj i dziś (ss. 115-131). Kraków: Rabid.
Google Scholar
Leder, A. (2013). Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar
Leydon, J. (2015, 13 września). Toronto Film Review: „Demon”. Variety. http://variety.com/2015/film/festivals/demon-review-marcin-wrona-toronto-film-festival-1201592105/
Google Scholar
Masłowska, D. (2008). Między nami dobrze jest. Warszawa: Wydawnictwo Lampa i Iskra Boża.
Google Scholar
Matuszewski, S. (2008, 20 stycznia). Ogarnął mnie strach. Rozmowa z Agnieszką Arnold. Przegląd, s. 23.
Google Scholar
Mirski, P. (2015, październik). Horror szoł. Dwutygodnik, (170). http://www.dwutygodnik.com/artykul/6175-horror-szol.html
Google Scholar
Morstin, A. (2019). Znaczenie powrotu. O pokrewieństwie „Salta” Tadeusza Konwickiego i „Pokłosia” Władysława Pasikowskiego. W: S. Jagielski, M. Podsiadło (red.), Przygoda kina. Prace dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Lubelskiemu (ss. 95-113). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Mrozek, W. (2010, 24 października). Czytanka o Jedwabnem. Krytyka Polityczna. http://www.krytykapolityczna.pl/Serwiskulturalny/MrozekCzytankaoJedwabnem/menuid-431.html
Google Scholar
Mrozek, W. (2010). Salto. Kino, (4), ss. 58-59.
Google Scholar
Mrozek, W. (2014, kwiecień). Egzorcyzmowanie legendy. Rozmowa z Weroniką Szczawińską. Dwutygodnik, (130). http://www.dwutygodnik.com/artykul/5160-egzorcyzmowanie-legendy.html
Google Scholar
Niziołek, G. (2013). Polski teatr Zagłady. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar
Prussak, M. (2010). Świat bez pytań. Teatr, (12), s. 12.
Google Scholar
Rowicki, P. (2015). Przylgnięcie. W: E. Manthey, K. Paprocka, P. Grzymisławski (red.), Ikony, pseudoherosi i zwykli śmiertelnicy. Antologia najnowszego dramatu polskiego (ss. 101-141). Warszawa: Agencja Dramatu i Teatru ADiT.
Google Scholar
Sadowska, M. (2016, 12 września). Porozmawiaj z nią. Rozmowa z Pawłem Łozińskim. Newsweek, (38), ss. 102-105.
Google Scholar
Schreiber, P. (2010). Cudza klasa. Didaskalia, (100), s. 98.
Google Scholar
Smoliński, S. (2015, 22 lutego). Martwa natura, czyli polska historia wg „Idy”. Krytyka Polityczna. https://krytykapolityczna.pl/kultura/film/martwa-natura-czyli-polska-historia-wedlug-idy
Google Scholar
Słobodzianek, T. (2009). Nasza klasa. Historia w XIV lekcjach. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Sobolewski, T. (1992, 26 czerwca). Ludzie dobre i złe. Gazeta Wyborcza, s. 9.
Google Scholar
Sobolewski, T. (2015, 18 września). Festiwal Filmowy w Gdyni: „Żyć nie umierać”, „Noc Walpurgi” i „Demon”, czyli pułapka wielkiego tematu. Gazeta Wyborcza. http://wyborcza.pl/1,75410,18845504,festiwal-filmowy-w-gdyni-zyc-nie-umierac-noc-walpurgi.html
Google Scholar
Żukowski, T. (2014/2015). Fetysz „obiektywności”. „Nasza klasa” Tadeusza Słobodzianka. Studia Litteraria et Historica, (3-4), ss. 109-147. https://doi.org/10.11649/slh.2015.008
DOI: https://doi.org/10.11649/slh.2015.008
Google Scholar
Autorzy
Witold Mrozekw.mrozek@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0001-5013-3280
Doktorant w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończył teatrologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie studiował również filmoznawstwo. Interesuje się zagadnieniami ograniczeń wolności twórczej, polityką historyczną w kinie i krytyką instytucjonalną. Stały współpracownik „Gazety Wyborczej”, „Dwutygodnika” i „Berliner Zeitung”.
Statystyki
Abstract views: 506PDF downloads: 360
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Witold Mrozek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
