Perturbacje kinematografii słoweńskiej
Maša Guštin
masa.gustin@ug.edu.plUniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-5968-1854
Abstrakt
Słoweńska kinematografia rozwinęła się wyraźnie po 1945 r., kiedy socjalistyczne państwo rozpoczęło budowę struktur nowej kinematografii jugosłowiańskiej, a KC ZKJ decydował o wszystkim, co dotyczyło świata filmowego. W latach 50. i 60. pod skrzydłami studia Triglav Film powstało wiele obrazów, które odniosły sukces i dziś uważane są za klasyki filmu słoweńskiego. Kinematografia słoweńska przeżywała w owym czasie odrodzenie na płaszczyźnie instytucjonalnej: w Lublanie działała Kinoteka, wychodził magazyn filmowy „Ekran”, został otwarty Wydział Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej, powstało Słoweńskie Archiwum Filmowe. W latach 70. w filmach widać krytykę społeczną oraz problematykę jednostki znajdującej się na krawędzi upadku. Lata 80. to ciężki kryzys ekonomiczny i polityczny; pojawiają się także kasety wideo konkurujące z filmami hollywoodzkimi i programami telewizyjnymi. Tym niemniej powstaje wówczas pierwszy „niezależny” film zrealizowany poza głównymi strukturami produkcyjnymi, punkt przełomowy w liberalizacji słoweńskiej kinematografii. Po uzyskaniu niepodległości Republika Słowenii przejmuje odpowiedzialność za subwencjonowanie produkcji filmowej, którą w dużej mierze tworzy nowe pokolenie reżyserów, skupione na problematyce współczesności i okresu transformacji.
Słowa kluczowe:
kinematografia słoweńskaBibliografia
Cvitkovič o družini pred težko preizkušnjo in moči njenih, (wywiad), [w:] MMC RTV SLO, 11. oktober 2017, https://www.rtvslo.si/kultura/film-in-tv/cvitkovic-o-druzini-pred-tezko-preizkusnjo-in-moci-njenih-povezav/434914.
Google Scholar
De Cuir G. Jr., Jugoslovenski crni talas. Polemički film od 1963 do 1972 u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, Belgrad 2011.
Google Scholar
Dvakrat odbiti „Tu in tam”, [w:] 24ur, 16.11.2004, https://www.24ur.com/dvakrat-odbiti-tu-pa-tam.html.
Google Scholar
Film Na własnej ziemi na stronie FF w Cannes: https://www.festival-cannes.com/en/films/na-svoji-zemlji.
Google Scholar
Furlan S., Predgovor, [w:] Traven J., Pregled razvoja kinematografie pri Slovencih (do 1918), Ljubljana 1992.
Google Scholar
Gabrič A., Slovenska agitpropovska kulturna politika: 1945-1952, Ljubljana 1991.
Google Scholar
Guštin M., Kratek oris zgodovine slovenskega filma, [w:] Svetovni dnevi slovenskega filma. Od 21. do 24. novembra 2005, Ljubljana 2005.
Google Scholar
Guštin M., Łukaszewicz T., Wstęp, [w:] Vojnović G., Czefurzy Raus!, tłumaczenie T. Łukaszewicz, Gdańsk 2010, s. 5-9.
Google Scholar
Guštin M., Wywiad z Goranom Vojnoviciem, [w:] Vojnović G., Czefurzy Raus!, tłumaczenie T. Łukaszewicz, Gdańsk 2010, s. 204-212.
Google Scholar
Kinoteka na Kulturnem bazarju: 100 let Franceta Štiglica, http://www.kinoteka.si/si/463/670/Kinoteka_na_Kulturnem_bazarju_100_let_Franceta_stiglica.aspx.
Google Scholar
Kocjančič T. N., Robar Dorin F., Dialogi s Filipom, Ljubljana 2017.
Google Scholar
Levi P., Razpad Jugoslavije na filmu, Ljubljana 2011
Google Scholar
Matjaž Klopčič. Eseji in pričevanja, pod red. A. Šprah, Ljubljana 2012.
Google Scholar
Meden J., O kruhu in mleku (wywiad z Janem Cvitkoviciem), [w:] „Ekran”, rocznik XXXVIII, nr 3/4, 2001, s. 6-9.
Google Scholar
Partisants in Yugoslavia. Literature, Film and Visual Culture, pod red. M. Jakiš, N. Gilić, Bielfeld 2015.
Google Scholar
Selič R. M., Slovenska filmska dediščina. Posvečeno 100-letnici slovenskega filma, w: Tehnični in vsebinski problemi klasičnega in elektronskega arhiviranja. Zbornik referatov z dopolnilnega izobraževanja, Maribor 4/2005, nr 1., s. 211-223, http://mail.pokarh-mb.si/fileadmin/www.pokarh-mb.si/pdf_datoteke/Radenci2005/R-2005-RAU-SELIC.pdf.
Google Scholar
Šimenc, Panorama slovenskega filma, Ljubljana 1996.
Google Scholar
Sloga w Retroseks. Nekoč v Slogi, pod red. M. Peče, Ljubljana 2014.
Google Scholar
Šprah A., Osvobajanje pogleda. Eseji o sodobnem slovenskem filmu, Ljubljana 2004.
Google Scholar
Stankovič P., A Small Cinema from the other Side of the Alps: A Historical Overview of Slovenian Films, [w:] „Film History”, Volume 24, 2012, s. 35-55.
DOI: https://doi.org/10.2979/filmhistory.24.1.35
Google Scholar
Stankovič P., Zgodovina slovenskega celovečernega igranega filma. Slovenski klasični film (1931-1988), Ljubljana 2013.
Google Scholar
Štefančič M. Jr, Slovenski film 2.0. Kritična enciklopedija slovesnkega celovečernega filma 1991-2016, Ljubljana 2016.
Google Scholar
Štefančič M. Jr., Maškarada. Strašne fantazije slovenskega filma (1948-1990), Ljubljana 2013.
Google Scholar
Štefančič M. Jr., Na svoji zemlji. Zgodovina slovenskega filma, Ljubljana 2005.
Google Scholar
Štefančič M. Jr., Počemu? Hvala Bogu za Franceta Brenka, [w:] „Kino!” 17-18/2012.
Google Scholar
Traven J., Pregled razvoja kinematografie pri Slovencih (do 1918), Ljubljana 1992.
Google Scholar
Valentinčič M., Varuh meje, [w:] „Ekran” rocznik XXXIX, tom 27, nr 3-4, s. 8-9.
Google Scholar
Vovk P., Istorija jugoslavenskog filma, Beograd 1986.
Google Scholar
Vrdlovec Z., Filmski ravs med politiko in stroke, [w:] „Dnevnik”, 29. maj 2010, https://www.dnevnik.si/1042363040.
Google Scholar
Vrdlovec Z., Zgodovina filma na Slovenskem 1896-2011, Ljubljana 2013.
Google Scholar
Wymienione strony internetowe
Google Scholar
Filmski center (Słoweński Centrum Filmowe), https://www.film-center.si/sl/o-centru/.
Google Scholar
Kinoteka, http://www.kinoteka.si/si/504/programski_oddelek.aspx
Google Scholar
ŠKUC, https://monoskop.org/Slovenia#Centres.
Google Scholar
Vertigo, www.vertigo.si.
Google Scholar
Viba Film, https://www.vibafilm.si/o-nas/zgodovina.
Google Scholar
Autorzy
Maša Guštinmasa.gustin@ug.edu.pl
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0002-5968-1854
Wykładowca (adiunkt) w Katedrze Slawistyki na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Absolwentka komparatystyki i slawistyki (filologia rosyjska) na Uniwersytecie w Innsbrucku. Specjalizuje się w temacie kina rosyjskiego, jugosłowiańskiego i postjugosłowiańskiego, ze szczególnym uwzględnieniem okresu transformacji, oraz kina zaangażowanego. Autorka książki Kino w mieście. Miasto w kinie. Petersburska twórczość filmowa w czasie transformacji (2018).
Statystyki
Abstract views: 267PDF downloads: 408
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Maša Guštin
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
