Kto jest potworem? Znaki przemocy w „Tokijskiej opowieści” Yasujirō Ozu i „Monster” Hirokazu Koreedy
Aneta Pierzchała-Suska
aneta.pierzchala@onet.euPolsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych (Polska)
https://orcid.org/0009-0003-1723-7733
Abstrakt
Autorka analizuje różne formy przemocy w japońskiej kulturze i kinematografii, zestawiając subtelną przemoc ukazaną w filmach Yasujirō Ozu, takich jak Tokijska opowieść (Tōkyō Monogatari, 1953), z bardziej otwartymi przedstawieniami we współczesnym kinie, np. w Monster (Kaibutsu, 2023) i Złodziejaszkach (Manbiki Kazoku, 2018) Hirokazu Koreedy. W dziełach Ozu przemoc wyraża się w milczeniu i presji wynikającej m.in. z konfucjańskich norm, co obrazuje napięcie między tradycyjnymi wartościami a procesem modernizacji powojennej Japonii. Filmy Koreedy skupiają się na jawnych formach przemocy, kryzysie instytucji oraz wykluczeniu społecznym, ukazując, jak zniszczone struktury symboliczne prowadzą do alienacji i chaosu. Autorka porusza również temat wyobraźni posttraumatycznej, analizując, w jaki sposób współcześni japońscy twórcy filmowi wykorzystują język kina do przetwarzania traumy zbiorowej i indywidualnej.
Słowa kluczowe:
kino japońskie, Yasujirō Ozu, Hirokazu Koreeda, przemoc, relacje rodzinne, wyobraźnia posttraumatycznaBibliografia
Dybel, P. (1999). Przemijalność piękna i melancholia Freuda. Teksty Drugie, (3), ss. 17-31.
Google Scholar
Eribon, D. (2024). Życie, starość i śmierć kobiety z ludu (tłum. J. Giszczak). Kraków: Karakter.
Google Scholar
Freud, S. (2009). Psychologia nieświadomości (tłum. R. Reszke). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar
Karolak, N. (2018). Niewidzialni ludzie. Rozmowa z Hirokazu Koreedą. Dwutygodnik, (241). https://www.dwutygodnik.com/artykul/7920-niewidzialni-ludzie.html
Google Scholar
Kato, N. (2006, 1 września). Goodbye Godzilla, Hello Kitty. The American Interest, 2 (1). https://www.the-american-interest.com/2006/09/01/goodbye-godzilla-hello-kitty
Google Scholar
Kawakami, H. (2019). Niedźwiedzi bóg (tłum. B. Kubiak Ho-Chi). Warszawa: Tajfuny.
Google Scholar
Pawłowicz, B. (2011, 11 lutego). Godzilla i rewolucja dziewczynek. Zwierciadło, (2). https://zwierciadlo.pl/kultura/1264%2C1%2Cgodzilla-i-rewolucja-dziewczynek. read
Google Scholar
Pierzchała, A. (2005). Obcość przezwyciężona? Filozofia japońska a kultura europejska. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Pletnia, M. (2023). Powojenny japoński pacyfizm jako narzędzie budowania dialogu międzykulturowego. Relacje Międzykulturowe – Intercultural Relations, 7 (1), ss. 42-57. https://doi.org/10.12797/RM.01.2023.13.03
DOI: https://doi.org/10.12797/RM.01.2023.13.03
Google Scholar
Richie, D. (1977). Ozu: His Life and Films. Berkeley: University of California Press.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520353046
Google Scholar
Ricoeur, P. (1986). Symbolika zła (tłum. S. Cichowicz, M. Ochab). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Google Scholar
Sosnowski, L. (2011). Natura – ciało – kultura. Uwagi na temat Japonii. Estetyka i Krytyka, 3 (22), ss. 151-165.
Google Scholar
Yū, M. (2020). Stacja Tokio Ueno (tłum. D. Latoś). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Žižek, S. (2010). Lacan. Przewodnik Krytyki Politycznej (tłum. J. Kutyła). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar
Autorzy
Aneta Pierzchała-Suskaaneta.pierzchala@onet.eu
Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych Polska
https://orcid.org/0009-0003-1723-7733
Doktor filmoznawstwa, adiunkt na Wydziale Kultury Japonii Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych (PJATK) w Warszawie. Autorka książki Obcość przezwyciężona? Film japoński a kultura europejska (2005), współautorka takich publikacji, jak Autorzy kina europejskiego II (2005), Szukając von Triera (2000) i Światowa encyklopedia kina religijnego (2007). Publikowała m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Kontekstach. Polskiej Sztuce Ludowej”, „Kinie”, „Filmie”, „Akcencie”, „Dialogu”, „Teatrze”, „Życiu Warszawy”, „Życiu” i „Gazecie Wyborczej”.
Statystyki
Abstract views: 76PDF downloads: 42
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Aneta Pierzchała-Suska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
