Samotność na ekranie. Filmowe życie obrazów Edwarda Hoppera
Abstrakt
Twórczość Edwarda Hoppera doskonale oddaje specyfikę obustronnych relacji malarstwa i filmu. Z jednej strony malarz zapożyczał i przekładał na swoje płótna filmowe środki wyrazu, zbliżając tym samym swoje prace do zatrzymanych kadrów. Z drugiej zaś sztuka Hoppera wpłynęła na styl filmowania wielu reżyserów (do jego twórczości otwarcie odwołują się m. in.: Alfred Hitchcock, Jim Jarmusch, Wim Wenders, Francis Ford Coppola oraz Todd Haynes). Specyficzny świat płócien Hoppera dostrzec można w filmach przedstawiających dawną Amerykę z jej lokalną architekturą, obyczajowością i mieszkańcami lub - zawężając kategorię gatunkową - w scenerii oraz przesłaniu kina drogi. W artykule omówione zostały trzy filmy: Droga do Zatracenia Sama Mendesa, Ostatni seans filmowy Petera Bogdanovicha i Co się wydarzyło w Madison County Clinta Eastwooda. Każdy z nich wchodzi w dialogową relację z płótnami malarza, choć nie wszystkie są świadomymi odwołaniami do jego sztuki. W analizowanych filmach doszukać się możno typowo Hopperowskich motywów (wyludnione krajobrazy, klaustrofobiczne puste miasta z wymarłymi ulicami, sklepami, nocnymi barami i sklepami) oraz bohaterów (osamotnione postaci z twarzami pozbawionymi wyrazu, zastygłe w bezruchu). Obok podobieństw ikonograficznych, istotna jest także zbieżność tematyki, spleenu i wyobcowania postaci, pustki i jałowości życia w metropoliach lub miasteczkach.
Słowa kluczowe:
Edward Hopper, malarstwo, samotność, pustka, miastoBibliografia
Altman Charles F., W stronę teorii gatunku filmowego, tłum. A. Helman, „Kino” 1987, nr 6, s. 18-22.
Google Scholar
Bellow Saul, Stan zawieszenia, tłum. T. Lechowska, PIW, Warszawa 1984, s. 121.
Google Scholar
Brion Patrik, Kino amerykańskie jako kino przygody, „Kultura Filmowa” 1968, nr 5, s. 39.
Google Scholar
Ciapara Elżbieta, Amerykańskie sny Wima Wendersa, „Film” 2005, nr 10, s. 68.
Google Scholar
Giżycki Marcin, Ameryka Wima Wendersa, „Kwartalnik Filmowy” 2005, nr 49-50, s. 199, 201.
Google Scholar
Goodrich Lloyd, Edward Hopper, Harry N. Abrams, New York 1976, s. 64, 70, 89, 122.
Google Scholar
Helman Alicja, Mit, w: Słownik pojęć filmowych, t. 8, red. A. Helman, Wiedza o Kulturze, Wrocław 1998, s. 40.
Google Scholar
Helman Alicja, Styl, w: Słownik pojęć filmowych, t. 4, red. A. Helman, Wiedza o Kulturze, Wrocław 1993, s. 131.
Google Scholar
Hunter Sam, Modern American Painting and Sculpture, Dell Publishing Company, New York 1963, s. 115.
Google Scholar
Janson Horst Woldemar, Historia sztuki od czasów najdawniejszych po dzień dzisiejszy, „Alfa” – Philip Wilson Warsaw, Warszawa 1993, s. 675.
Google Scholar
Kornatowska Maria, Edward Hopper i kondycja amerykańska, „Kino” 1997, nr 10, s. 30.
Google Scholar
Levin Gail, Hopper’s Places, University of California Press, Berkeley – Los Angeles – London 1998, s. 6, 8.
Google Scholar
Lubelski Tadeusz, Miłość pięćdziesięciolatków, „Kino” 1996, nr 3, s. 28.
Google Scholar
Mitry Jean, Ekspresjonizm i jego wpływ na kino dzisiejsze, tłum. D. Knysz-Rudzka, „Kultura Filmowa” 1972, nr 2, s. 35.
Google Scholar
Osęka Andrzej, Hitchcock obrazu, „Wprost” 2004, nr 23 (1123), http://www.wprost.pl/ar/60922/Hitchcock-obrazu/ [dostęp: 1.06.2004].
Google Scholar
Piaseczyński Piotr, Słoneczne światło na ścianie domu, „Odra” 1998, nr 5, s. 56.
Google Scholar
Płażewski Jerzy, Język filmu, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982, s. 64-65.
Google Scholar
Przylipiak Mirosław, O gatunkach filmowych, w: Od fantastyki do komiksu. W kręgu gatunków filmowych, red. K. Sobotka, Łódzki Dom Kultury, Łódź 1993, s. 25-26.
Google Scholar
Renner Rolf Günter, Edward Hopper. 1882-1967. Przetwarzanie rzeczywistości, tłum. E. Tomczyk Taschen – TMC Art, Kolonia – Warszawa 2002, s. 58.
Google Scholar
Shepard Sam, Wielki sen o niebie, tłum. C. Murawski, PIW, Warszawa 2004, s. 102-103.
Google Scholar
Stachówna Grażyna, Niedole miłowania. Ideologia i perswazja w melodramatach filmowych, Rabid, Kraków 2001, s. 8-9, 18, 22.
Google Scholar
Uszyński Jerzy, Wpływy i światopogląd, w: Jim Jarmusch, red. E. Mazierska, Fundacja Sztuki Filmowej, Warszawa 1992, s. 12.
Google Scholar
Wiącek Elżbieta, Mniej uczęszczane ścieżki do raju. O filmach Jima Jarmuscha, Rabid, Kraków 2001, s. 18.
Google Scholar
Zielińska Donata, Poczucie humoru, w: Jim Jarmusch, red. E. Mazierska, Fundacja Sztuki Filmowej, Warszawa 1992, s. 18.
Google Scholar
Autorzy
Maria Pokorakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
Absolwentka filmoznawstwa i wiedzy o mediach Uniwersytetu Łódzkiego.
Statystyki
Abstract views: 38PDF downloads: 13
Licencja
Prawa autorskie (c) 2009 Maria Pokora
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
