„’Fragment’ bardziej nadaje się do sfilmowania niż dramat”. „Wozzeck” Georga C. Klarena
Abstrakt
W grudniu 1947 r. na ekranach kin pojawił się pierwszy powojenny niemiecki film będący adaptacją dzieła literackiego – Wozzeck w reżyserii Georga C. Klarena, adaptacja sztuki Georga Büchnera. Nieoczywisty w tym momencie historycznym wybór XIX-wiecznego dramatu, zachowanego jedynie w postaci luźnych, niedokończonych scen, każe zastanowić się nad rozmaitymi kwestiami, począwszy od spraw związanych z samym procesem filmowej adaptacji literatury (na ile reżyser mógł być wierny autorowi, mając do czynienia z utworem niedokończonym? czy fragmentaryczna forma dramatu pomagała czy przeszkadzała w procesie adaptacji?), skończywszy na niejednoznacznej wymowie filmu Klarena (czemu służą liczne w ekranizacji anachronizmy? jaki był sens pokazywania wciąż przytłoczonemu traumą wojny społeczeństwu postromantycznego dramatu?).
Słowa kluczowe:
Georg C. Klaren, Georg Büchner, kino niemieckieBibliografia
Bernhardt, Rüdiger. 2010. Erläuterungen zu: Georg Büchner „Woyzeck“. Hollfeld: C. Bange Verlag.
Google Scholar
Buck, Theo. 1981. „Man muß die Menschheit lieben”. W: Text + Kritik. Georg Büchner III, Monachium: Edition Text + Kritik.
Google Scholar
Büchner, Georg. 1956. Utwory zebrane, Warszawa: PIW.
Google Scholar
Hopfinger, Maryla. 1974. Adaptacje filmowe utworów literackich. Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar
Horak, Jan-Christopher. 1986. Postwar traumas in Klaren’s „Wozzeck“ (1947). W: E. Rentschler (red.). German film and literature. Adaptations and transformations, Nowy Jork: Routledge.
Google Scholar
Didi-Huberman, Georges. 2011. Strategie obrazów. Oko historii 1. Tłum. J. Margański. Kraków: Ha!art.
Google Scholar
Janion, Maria. 1984. Czas formy otwartej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Gehler, Fred. Der Platz ist verflucht. http://www.filmportal.de/node/52389/material/704846
Google Scholar
Miczka, Tadeusz. 1998. Adaptacja. W: A. Helman (red.). Słownik pojęć filmowych, t. 10, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Pinkert, Anke. 2008. Film and memory in East Germany, Bloomington: Indiana University Press.
Google Scholar
Saryusz-Wolska, Magdalena. Kryzys i powrót patriarchalnego spojrzenia w ikonografii niemieckich ruin 1945–1949. http://widok.ibl.waw.pl/index.php/one/article/view/111/229
Google Scholar
Soldat Wutzig als Filmheld. Dr. Georg C. Klaren verfilmt Büchners „Woyzeck“. Besuch im Atelier. http://www.filmportal.de/node/52389/material/704844.
Google Scholar
Autorzy
Anna R. Burzyńskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Adiunkt w Katedrze Teatru i Dramatu Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zainteresowania badawcze obejmują najnowszy teatr europejski oraz dramat polski i niemiecki od XIX w. po współczesność. Zajmuje się także krytyką teatralną. Od 2000 r. współredaguje „Didaskalia”. W latach 2004-2010 była recenzentką i publicystką „Tygodnika Powszechnego”. Opublikowała książki: Mechanika cudu (2005), The Classics and the Troublemakers (2008), Maska twarzy (2011).
Statystyki
Abstract views: 62PDF downloads: 51
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Anna R. Burzyńska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
