Historia pewnego złudzenia. Teorie kiczu i „Podwójne życie Weroniki” Krzysztofa Kieślowskiego

Agnieszka Morstin

Abstrakt

Pierwsza część tekstu zawiera opis trzech teorii kiczu: Hermanna Brocha, Abrahama Molesa i Milana Kundery. Opis ten stwarza podstawę teoretyczną analizy Podwójnego życia Weroniki Krzysztofa Kieślowskiego, która stanowi drugą część tekstu i skupia się na takich zjawiskach, jak egzaltacja, prymat estetyzmu, tzw. religia piękna, kłamstwo estetyczne. W zakończeniu autorka stwierdza, że analiza tego filmu pozwala wskazać pojęcia składające się na słownik kiczu najwyższej próby, jednak nie uważa, by był to kicz groźny, bowiem sam fakt, że jesteśmy go w stanie zidentyfikować i poddać refleksji krytycznej oznacza, że świadomość kiczu jest obecnie znacznie wyższa niż to miało miejsce w pierwszej połowie XX wieku. Kiczu bardziej się dziś używa, niż się go przeżywa, pozwalając sobie na różne style uczestnictwa w kulturze oferującej zarówno tandetne uciechy, jak i egzaltowane estetyczne wzloty w postaci filmu Krzysztofa Kieślowskiego. [artykuł opublikowany w języku angielskim jako: The Story of a Certain Illusion: Theories of Kitsch and “The Double Life of Veronique” by Krzysztof Kieślowski; pierwodruk polski: „Kwartalnik Filmowy” 2009, nr 66, s. 139-154]