Diaspora w podróży. Międzypokoleniowa luka, mit wspaniałego powrotu i inne zabiegi mitologizujące w „Wielkiej podróży” Ismaëla Ferroukhiego i „Na krawędzi nieba” Fatiha Akına

Adam Domalewski

domalewski.adam@gmail.com
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-4313-5146

Abstrakt

Artykuł dotyczy dwóch filmów, będących przykładami współczesnego kina diasporycznego, których bohaterowie wywodzą się z krajów o muzułmańskiej tradycji religijnej: z Turcji i z Maroka. Wielka podróż (2004) Ismaëla Ferroukhiego oraz Na krawędzi nieba (2007) Fatiha Akına to obrazy, których tematem jest dystans międzypokoleniowy w rodzinach diasporycznych, a wykorzystana w nich formuła kina drogi obrazuje próbę zbliżenia się bohaterów do siebie dzięki wspólnemu (Wielka podróż) lub osobnemu (Na krawędzi nieba) pokonywaniu dużych przestrzeni. W obu tych filmach pojawia się wprost charakterystyczny dla kina diasporycznego motyw, jakim jest mit wspaniałego powrotu. Oba obrazy przybierają też formę filmowych przypowieści, których wymowa jest zakorzeniona w duchowości i wierzeniach islamu. Niebędące filmami religijnymi w sensie ścisłym, obrazy te dokonują silnej mitologizacji przestrzeni: pozytywnej w przypadku Wielkiej podróży i negatywnej w Na krawędzi nieba.


Słowa kluczowe:

Fatih Akın, Ismaël Ferroukhi, kino diasporyczne, kino drogi, islam

Bartczak Magdalena, Obrazy i języki melancholii w nowym kinie tureckim, w: Nowe kino Turcji, pod red. J. Topolskiego, Kraków– Warszawa 2010, s. 93–124.
  Google Scholar

Bartes Roland, Mitologie, przeł. A. Dziadek, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000.
  Google Scholar

Bayrakdar Deniz, Turkish Cinema and the New Europe: At the Edge of Heaven, [w:] Cinema and Politics: Turkish Cinema and The New Europe, ed. by D. Bayrakdar, Cambridge 2009, s. 118–128.
  Google Scholar

Berghahn Daniela, Far-Flung Families in Film. The Diasporic Family in Contemporary European Cinema, Edinburgh University Press, Edinburgh 2013.
DOI: https://doi.org/10.3366/edinburgh/9780748642908.001.0001   Google Scholar

Cadé Michel, Hidden Islam: The Role of the Religious in Beur and Banlieue Cinema, w: Screening Integration. Recasting Maghrebi Immigration In Contemporary France, ed. S. Durmelat, V. Swamy, University Of Nebraska Press, Lincoln and London 2011, s. 41–57.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1df4gr4.6   Google Scholar

Domalewski Adam, Między Koreą i Europą. O dramaturgii filmów Kim Ki-duka, „Images” 2015, vol. XVI, no. 25, s. 53–63.
DOI: https://doi.org/10.14746/i.2015.25.03   Google Scholar

Elsaesser Thomas, European Cinema. Face to Face with Hollywood, Amsterdam University Press, Amsterdam 2005.
DOI: https://doi.org/10.5117/9789053565940   Google Scholar

Göktürk Deniz, World Cinema Goes Digital: Looking at Europe from the Other Shore, w: Turkish German Cinema in the New Millennium. Sites, Sounds, and Screens, ed. by S. Hake, B. Mennel, New York–Oxford 2014, s. 198–211.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt9qcjhz.19   Google Scholar

Hargreaves Alec G., From “Ghettoes” to Globalization: Situating Maghrebi-French Filmmakers, w: Screening Integration. Recasting Maghrebi Immigration In Contemporary France, ed. S. Durmelat, V. Swamy, University Of Nebraska Press, Lincoln and London 2011, s. 25–40.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1df4gr4.5   Google Scholar

Higbee Will, “Et si on allait en Alg érie?” Home, Displacement, and the Myth of Return in Recent Journey Films by Maghrebi-French and North African Émigré Directors, w: Screening Integration. Recasting Maghrebi Immigration In Contemporary France, ed. S. Durmelat, V. Swamy, University Of Nebraska Press, Lincoln and London 2011, s. 58–76.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1df4gr4.7   Google Scholar

Loska Krzysztof, Hybrydowość i transkulturowy pejzaż muzyczny w kinie diasporycznym, „Kwartalnik Filmowy” 2015, nr 91, s. 142–153.
  Google Scholar

Loska Krzysztof, Tożsamość w przejściu – filmowe wizerunki mniejszości tureckiej w Niemczech, „Kultura Współczesna” 2011, nr 2, s. 11–23.
  Google Scholar

Machtans Karolin, The Perception and Marketing of Fatih Akın in the German Press, w: Turkish German Cinema in the New Millennium. Sites, Sounds, and Screens, ed. by S. Hake, B. Mennel, New York–Oxford 2014, s. 149–160.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt9qcjhz.15   Google Scholar

Marciniak Magdalena, Japonia – „reżim idealny” Rolanda Barthesa, „Czasopismo Filozoficzne” 2010, nr 6, s. 104–113.
  Google Scholar

Naficy Hamid, An Accented Cinema. Exilic and Diasporic Filmmaking, Princeton University Press, Princeton and Oxford 2001.
DOI: https://doi.org/10.1515/9780691186214   Google Scholar

Plate S. Brent, Religion and Film. Cinema and the Re-creation of the World, 2nd edition, Columbia University Press, New York 2017.
DOI: https://doi.org/10.7312/plat17674   Google Scholar

Radkiewicz Małgorzata, Postacie dojrzałych kobiet w interpretacji Hanny Schygulli (Zimowa podróż Hansa Steinbichlera i Na krawędzi nieba Fatiha Akina), w: Kino Hanny Schygulli, red. A. Gwóźdź, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2015, s. 145–166.
  Google Scholar

Redmon Allen H., Locating Heaven: Fatih Akin’s Meditation on the Outcome of Tolerance and Hospitality, „Journal of Religion & Film” 2016, Vol. 14, Iss. 1, Article 6.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2019-09-30

Cited By / Share

Domalewski, A. (2019) „Diaspora w podróży. Międzypokoleniowa luka, mit wspaniałego powrotu i inne zabiegi mitologizujące w „Wielkiej podróży” Ismaëla Ferroukhiego i «Na krawędzi nieba» Fatiha Akına”, Kwartalnik Filmowy, (107), s. 73–87. doi: 10.36744/kf.158.

Autorzy

Adam Domalewski 
domalewski.adam@gmail.com
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-4313-5146

Doktor nauk o sztuce, absolwent filmoznawstwa i teatrologii, adiunkt w Instytucie Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Zajmuje się badaniami filmu i religii; obecnie przygotowuje monografię dotyczącą obrazów islamu w europejskim kinie diasporycznym. Publikował m.in. w „Images” i „Ekranach”.



Statystyki

Abstract views: 369
PDF downloads: 491


Licencja

Prawa autorskie (c) 2019 Adam Domalewski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.