„Zły smak i gminna przesada”. Kilka uwag o muzyczno-dramatycznej konstrukcji opery Sułtan Wampum Józefa Elsnera na tle oryginalnego libretta Augusta von Kotzebue
Jakub Chachulski
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-8972-1490
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest opera Sułtan Wampum Józefa Elsnera z tekstem Wojciecha Bogusławskiego i Augustyna Glińskiego, rozpatrywana jako adaptacja niemieckiego libretta Augusta von Kotzebuego. Zakwestionowane zostaje stanowisko cytowanego w tytule warszawskiego recenzenta z 1815 r., zarzucającego tłumaczom wprowadzenie zbędnych i „gminnych” dodatków, zamiast tego dodane fragmenty ujęte są jako warunkowane spójną koncepcją adaptacyjną Elsnera i Bogusławskiego dotyczącą muzyczno-dramatycznego kształtu dzieła, której głównym elementem była transformacja gatunkowa specyficznego singspielu Kotzebuego w pełnoprawną operę komiczną. Omówiona zostaje zmiana struktury aktowej i charakter dodanych numerów solowych. Szczegółowo omówione są obszerne finały, stanowiąca zasadniczą ingerencję warszawskich twórców w oryginalny kształt libretta. Dokonane zmiany rozpoznane zostają jako rozbijające konsekwentną wizję niemieckiego autora i skutkujące wewnętrznymi niekonsekwencjami warszawskiej wersji opery, lecz zarazem z powodzeniem dostosowujące dzieło do gustu szerszych mas warszawskiej publiczności teatralnej.
Słowa kluczowe:
Józef Elsner, August von Kotzebue, Sułtan Wampum, opera, singspiel
Autorzy
Jakub ChachulskiInstytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-8972-1490
Statystyki
Abstract views: 229PDF downloads: 294
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Muzyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Do zeszytu 3/2022 włącznie artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Jakub Chachulski, „Echo w lesie” Józefa Elsnera i Wojciecha Pękalskiego – późny pogłos włoskiego intermezza na warszawskiej scenie narodowej? , Muzyka: Tom 65 Nr 2 (2020)
- Jakub Chachulski, Genologia i polityka. Swoistość „Cudu, czyli krakowiaków i górali” w horyzoncie gatunków operowych końca XVIII stulecia , Muzyka: Tom 66 Nr 3 (2021)
- Jakub Chachulski, „Tiolemo su’el fagoto” i piosneczki Wojciecha Bogusławskiego. O weneckim pierwowzorze warszawskiej „Wenecjanki” , Muzyka: Tom 66 Nr 1 (2021)
- Jakub Chachulski, Jan Stefani, Wojciech Bogusławski, Cud mniemany, czyli Krakowiacy i górale / The Supposed Miracle or Cracovians and highlanders, wyd. Adam Tomasz Kukla, Kraków 2019 , Muzyka: Tom 66 Nr 2 (2021)
- Jakub Chachulski, Fragment zaginionego singspielu Józefa Elsnera , Muzyka: Tom 64 Nr 3 (2019)
- Jakub Chachulski, Valentino Fioravanti i duet z opery „Echo w Lesie” Wojciecha Pękalskiego i Józefa Elsnera , Muzyka: Tom 67 Nr 1 (2022)
- Jakub Chachulski, Nieznany polonez Józefa Elsnera z 1821 roku , Muzyka: Tom 68 Nr 2 (2023)
