Muzyka

Zaginione pierwsze wydanie oficjum na uroczystość błogosławionego Czesława Odrowąża OP z 1602 roku: egzemplarz odnaleziony w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu

Dominika Grabiec — 2025-06-27

Celem komunikatu jest prezentacja zachowanego w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu egzemplarza pierwszej edycji oficjum o bł. Czesławie Odrowążu z 1602 r.,
Officium B. Ceslai, Ordinis Praedictorum, in quo Hymnis, Responsorijs, & Antiphonis antiquis, lectiones additae sunt, uważanej dotąd jako zaginioną, a także podsumowanie historii oraz aktualnego stanu badań nad tymże oficjum i sprostowanie kilku kwestii poruszonych w najnowszych publikacjach muzykologicznych.

Zygmunt Marian Szweykowski (12 V 1929–3 VIII 2023)

Aleksandra Patalas — 2025-06-27

„Missa Scaramella”: Drugie życie niekompletnej mszy Obrechta.

Niels Berentsen — 2025-06-27

Niekompletna Missa Scaramella Jacoba Obrechta przetrwała jako unikat w dwóch księgach głosowych – altus i bassus – przechowywanych w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. Niedawno opublikowana została jej rekonstrukcja autorstwa Fabrice’a Fitcha, przygotowana we współpracy z Philippem Wellerem i Paulem Kolbem. Celem niniejszej recenzji jest krytyczna weryfikacja wyników tej rekonstrukcji poprzez analizę twierdzeń dotyczących oryginalnego zapisu cantus firmus (Scaramella va alla guerra) oraz porównanie edycji z alternatywną, niezależnie opracowaną wersją Missa Scaramella autorstwa Marca Busnela.

Badania muzycznej intertekstualności: rynek pierwotny i wtórny. O książce „Intertextuality in Music: Dialogic Composition”

Paweł Siechowicz — 2025-06-27

Omawiane studia otwierają obiecujące perspektywy badawcze, wprowadzając pojęcie intertekstualności do badań nad muzyką. W kluczowych artykułach: Lawrence Kramer argumentuje, że muzyczna intertekstualność funkcjonuje na zasadach cytatu, aluzji i przyległości, Nicholas Cook kontrastuje mentalność autonomiczną i multimedialną, Michael Klein odnosi intertekstualność do kształtowania podmiotowości, a J. Peter Burkholder ujmuje ją jako mechanizm odnawiania tradycji. W zbiorze znalazły się zarówno badania wychodzące od teorii intertekstualności, jak i takie, które przystosowują do niej wcześniejsze metodologie.

W cieniu drezdeńskiej „Hofkapelle”. Jacob Heinrich von Flemming i jego zespół muzyczny

Szymon Paczkowski — 2025-06-27

W 1713 r. Jakob Heinrich v. Flemming (1667–1728), feldmarszałek saski i pierwszy minister saskiego Tajnego Gabinetu powołał do życia własną kapelę muzyczną. Artykuł poświęcony jest historii, obsadzie i charakterystyce tego zespołu. Wykazano, że w trakcie piętnastu lat jego istnienia działało w nim co najmniej dwudziestu muzyków, w tym tak znakomici, jak Francesco Cattaneo czy Gregor Joseph Werner. Historia zespołu naświetla konfigurację powiązań i kontaktów muzycznych między Dreznem, Köthen, Berlinem, Wiedniem, Warszawą, Lipskiem, Brunszwikiem, Zerbst i Schwerinem w pierwszych dziesięcioleciach XVIII wieku.

„Pria che all’amato bene” Johanna Gottlieba Naumanna, czyli drezdeński trop u źródeł polskiej arii polonezowej

Jakub Chachulski — 2025-06-27

Artykuł poświęcony jest polonezowej arii „Pria che all’amato bene”, istotnej w historii warszawskiej opery czasów stanisławowskich, dotychczas jednak znanej jedynie z tekstu zachowanego w drukach warszawskich oraz świadectw mówiących o jej ówczesnej popularności. Przywieziona do Warszawy przez włoski zespół działający tu w latach 1774–1776 jako część opery A. Sacchiniego Il finto pazzo per amore, napisana była dla drezdeńskiego wystawienia tejże opery (1769) przez Johanna Gottlieba Naumanna, a potem włączona do jego weneckiej opery Ipermestra (1774). Przedstawia ona niektóre cechy typowe dla drezdeńskiego stylu polonezowego, choć zarazem są one eksponowane ostrożniej niż w instrumentalnych polonezach saskich.

Nieznany epizod z kariery scenicznej Antoniny Campi – aria „Giusto Ciel” Luigiego Cherubiniego dla polskiej primadonny (Wiedeń 1805)

Anna Ryszka-Komarnicka — 2025-06-27

Niniejszy artykuł przedstawia arię „Giusto Ciel”, którą dla Antoniny Campi napisał Luigi Cherubini z okazji wznowienia niemieckojęzycznej adaptacji jego Lodoïski w Theater an der Wien (1805). Kompozytor wyeksponował najlepsze strony talentu śpiewaczego i aktorskiego Pani Campi (ruchliwość jej koloraturowego sopranu o wysokiej tessiturze, siłę i dźwięczność jej wysokiego rejestru, włączenie do arii odcinków recytatywnych) i ukrył ewentualne słabości (stosunkowo krótkie sekcje cantabile, brak śladów techniki cantar di sbalzo). Nie rezygnując z wirtuozerii, podporządkował ją celom ekspresyjnym.

Na marginesie estetyki, krytyki i historii muzyki. Refleksja o muzyce w pracach historyka kultury i nauki Waldemara Voisé

Sławomir Wieczorek — 2025-06-27

Tematem artykułu jest refleksja o muzyce Waldemara Voisé (1920–95) – polskiego historyka kultury i nauki oraz filozofa, autora blisko 250 prac. Choć muzyka nie stanowiła głównego nurtu jego zainteresowań, opublikował teksty naukowe na temat historii muzyki i estetyki muzycznej, w tym analizy historyczne, komentarze do źródeł i recenzje publikacji muzykologicznych, a w l. 1946–49 również recenzje muzyczne dla Ruchu Muzycznego. Najważniejszą jego pracą poświęconą muzyce była nigdy nieopublikowana rozprawa magisterska o percepcji muzyki napisana pod kierunkiem Henryka Elzenberga w 1951 roku.