Muzyka

Zapisywanie nazwisk w książkach muzycznych. Studia przypadków z kolekcji Viadriny w Gabinecie Zbiorów Muzycznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie

Antonio Chemotti — 2024-07-15

Gabinet Zbiorów Muzycznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie przechowuje zbiór źródeł muzycznych pochodzących z biblioteki Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, głównie w postaci druków muzycznych z końca XVI i początku XVII wieku. Niniejszy artykuł przedstawia przegląd i inwentarz tego zbioru. Ponadto zawiera cztery studia przypadków, poświęcone analizie źródeł z inskrypcjami zawierającymi nazwiska osób. Adnotacje te informują o kontekście społecznym funkcjonowania tych źródeł, dostarczając danych zarówno do studiów nad kulturą muzyczną wczesnonowożytnych uniwersytetów w Europie Środkowej, jak również do badań nad inskrypcjami w książkach muzycznych.

Nowo odkryta fotokopia zaginionego rękopisu tabulatury klawiszowej z klasztoru Św. Ducha w Krakowie oraz z kolekcji Aleksandra Polińskiego

Grzegorz Joachimiak — 2024-07-12

Po fiasku Powstania Warszawskiego (1944) niemieckie oddziały Brandkommando spaliły najcenniejsze zbiory książnic warszawskich. Zniszczeniu uległ również rękopis tabulatury klawiszowej z klasztoru Świętego Ducha w Krakowie (TKD). Dostęp do jego zawartości był obecnie możliwy wyłącznie dzięki mikrofilmowi w Bibliotece Harvarda. W wyniku kwerendy, którą przeprowadziłem w Staatliches Institut für Musikforschung Preußischer Kulturbesitz w Berlinie okazało się, że również w tej instytucji wykonano kopię TKD. Są to fotografie, które w znaczący sposób uzupełniają dotychczasowe informacje o jego zawartości muzycznej i proweniencyjnej, w tym o przynależności do kolekcji Aleksandra Polińskiego.

Gust i świadomość historyczna w kolekcji muzycznej Leonarda Grimaniego (ok. 1778–1832)

Emina Smailbegović — 2024-07-15

W artykule starano się przedstawić fenomen kolekcjonerstwa muzycznego na przykładzie kolekcji muzycznej Leonarda Grimaniego, przechowywanej obecnie w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Wiedeńskiego, zgromadzonej w Wenecji na przełomie wiekow i częściowo związanej z repertuarem Istituto Filarmonico Veneto (1810–22), ktorego ow kolekcjoner był założycielem i mecenasem. Charakterystyka tej kolekcji, poszerzona dodatkowo o takie źrodła jak owczesna prasa, nasuwa refleksje na temat rożnych rol Grimaniego jako kolekcjonera, nie wykluczając także dociekań dotyczących powodzenia i historycznego znaczenia pewnych kompozytorow czy konkretnych ustępow operowych.

Riond-Bosson i Ignacy Jan Paderewski w relacji Ludwika Bronarskiego (na podstawie fragmentów dzienników przechowywanych w polskiej misji katolickiej w Marly)

Małgorzata Sieradz — 2024-07-12

Artykuł odnosi się do pierwszej wizyty Ludwika Bronarskiego w posiadłości Ignacego Jana Paderewskiego Riond-Bosson. Podstawą tekstu stały się fragmenty z dzienników Bronarskiego (dołączone w aneksie), na które autorka natrafiła podczas kwerend w Polskiej Misji Katolickiej w Marly (Szwajcaria). W artykule zwrócono uwagę na kilka wątków, które pojawiły się w relacji, naświetlając pokrótce tło, które może dodatkowo pomóc podczas ich lektury. Przedstawione źródło nie stanowi wprawdzie przełomu w badaniach nad życiem ani Paderewskiego, ani Bronarskiego, przedstawia jednak obie postaci w nowym, mniej znanym świetle.

Od rewolucji cyfrowej do zwrotu kuratorskiego. Przemiany w nowej muzyce w pierwszych dekadach XXI wieku

Monika Pasiecznik — 2024-07-12

Ożywienie krytycznego zainteresowania warunkami produkcji i recepcji nowej muzyki, jakie obserwujemy w twórczości kompozytorskiej ostatnich kilku lat, a także publikacje naukowe, sympozja i projekty edukacyjne poświęcone kuratorstwu muzycznemu świadczą o tym, iż mamy obecnie do czynienia ze zwrotem kuratorskim w nowej muzyce. Autorka bada okoliczności, w jakich rozwinęła się świadomość kuratorska w nowej muzyce i pokazuje, że przemiany technologiczne i estetyczne, jakie dokonały się w pierwszych dekadach XXI w., miały fundamentalne znaczenie dla rozwoju tego zjawiska.

Polonez a-moll „Pożegnanie ojczyzny”: między legendą a rzeczywistością. Postscriptum

Agnieszka Leszczyńska — 2024-07-12

Komunikat stanowi komentarz do artykułu Wojciecha Gurgula (Muzyka 2024 nr 1), w którym autor wskazując na trzy gitarowe opracowania poloneza a−moll z l. 1829−37, dowodzi, że twórcą kompozycji nie mógł być Kasper Napoleon Wysocki. Zgadzając się z tą konstatacją, wyjaśniam powody, dla których podtrzymuję wcześniejszą tezę (Muzyka 2023 nr 3), że utworu tego nie napisał Michał Kleofas Ogiński. Jednym z argumentów przeciwko jego autorstwu jest to, że polonez a-moll odbiega pod względem struktury od innych kompozycji tego gatunku przezeń napisanych.

Jak i gdzie uczniowie uczyli się muzyki w średniowieczu i renesansie?

Grantley McDonald — 2024-07-15

Muzykolodzy tradycyjnie skupiają się na dojrzałych muzykach pracujących w takich ośrodkach muzycznych jak dwory i katedry. Jednak archiwa zawierają również wiele informacji o muzyce w miejscach, które pod względem geograficznym lub administracyjnym były mniej centralne. Z miejsc takich pochodzą często cenne informacje na temat edukacji muzycznej. Rozdziały w recenzowanej tutaj książce przedstawiają studia przypadków dotyczące nauczania muzyki od późnego średniowiecza do wczesnej nowożytności. Wiele z nich koncentruje się na mieście i prowincji Padwa, podczas gdy inne przedstawiają edukację muzyczną na niemieckich uniwersytetach, w paryskich szkołach parafialnych i francuskich akademiach jeździeckich.

Renegocjacja granic kultury narodowej. Kompozytorzy polscy na emigracji i historie muzyki narodowej w XX wieku

Lisa Cooper Vest — 2024-07-12

Niniejsza recenzja publikacji From Poland with Music: 100 Years of Polish Composers Abroad (1918–2018) rozważa ją w kontekście tradycji upowszechniania kultury. Zarówno sam projekt (który ma na celu dotarcie do szerokiej publiczności), jak i opowiadane historie (artyści–emigranci, którzy opuścili Polskę w burzliwym XX w.), pokazują transfer kulturowy ponad granicami. Celem autorek jest ponowne wprowadzenie często pomijanych artystów emigracyjnych do kanonu historii muzyki polskiej. W ten sposób książka przyczynia się do poznania nowego repertuaru i zarazem zachęca do stawiania pogłębionych pytań o przyczyny i skutki mobilności kulturalnej artystów.

Kompozytor Tadeáš Salva, słowacki uczeń Bolesława Szabelskiego i Witolda Lutosławskiego

Jolanta Guzy-Pasiak — 2024-07-15

Omówienie pierwszej monografii słowackiego kompozytora Tadeáša Salvy (1937–95), zaliczanego do czołowych postaci awangardy lat sześćdziesiątych XX w. w Czechosłowacji. Autor, poza nakreśleniem losów artysty, tworzy periodyzację jego twórczości (zainspirowany myślą Mieczysława Tomaszewskiego) i dokonuje analizy jego procedur kompozytorskich (wykorzystując metodę Jana Kapra). Praca zawiera kompletny katalog dzieł, wykaz źródeł archiwalnych, bibliografię i obszerny materiał ikonograficzny.

Mirosław Perz (25 I 1933–30 III 2023)

Elżbieta Zwolińska — 2024-07-12

Pro memoria