Muzyka

Nowa historia gdańskiej tabulatury organowej

Marcin Szelest — 2024-12-30

W artykule przedstawiono nowe ustalenia dotyczące tzw. gdańskiej tabulatury organowej z końca XVI wieku. Obejmują one opis kodykologiczny i rozpoznanie zawartości rękopisu, w którym została utrwalona (Archiwum Państwowe w Gdańsku, sygn. 300,R/Vv,123), wyróżnienie rąk skryptorów, identyfikację właściciela księgi i skryptora zapisu muzycznego, historię jego powstania oraz analizę poszczególnych grup utworów, ich funkcji i specyfiki użytej do ich zapisania notacji. W części końcowej zaproponowano wstępne hipotezy dotyczące m.in. autorstwa kompozycji, które wyznaczają perspektywy dalszych badań.

Józef Tadeusz Benedykt Pękalski i jego związki z Instytutem Księży Życia Wspólnego (bartolomitami), kapelą kolegiaty kieleckiej oraz kolegium rorantystów w krakowskiej katedrze

Marek Bebak — 2024-12-30

W tekście, przygotowanym na podstawie źródeł archiwalnych i bibliotecznych, przedstawiono fakty i hipotezy dotyczące życiorysu Józefa Tadeusza Benedykta Pękalskiego – zasłużonego prepozyta i skryptora kolegium rorantystów w katedrze na Wawelu, który przed przybyciem do Krakowa pełnił funkcję kapelmistrza zespołu wokalno-instrumentalnego kolegiaty w Kielcach. Wykazano, że był on członkiem Instytutu Księży życia Wspólnego (bartolomitów) i studiował w seminarium duchownym w Warszawie. W latach 1728–1739 przebywał w Kielcach, gdzie pełnił liczne obowiązki duszpasterskie i administracyjne, a także prowadził kapelę.

Nowe źródła dotyczące muzykaliów w zbiorach magnackich II połowy XVIII wieku

Irena Bieńkowska — 2024-12-30

W zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie zachowały się dwa dokumenty z końca lat siedemdziesiątych–początku osiemdziesiątych XVIII w.: wykaz muzykaliów z dworu Karola Stanisława Radziwiłła „Panie Kochanku” w Nieświeżu, który zakupił około 1778 r. kapelmistrz księcia – Johann Nicolaus Scholl, oraz spis nut przygotowanych dla dworu Izabeli i Ignacego Potockich w Kurowie, Klementowicach i Warszawie, zakupionych przez kompozytora i późniejszego królewskiego kapelmistrza Pietra Persichiniego.

W stronę muzykologii kulturowej: o monografii „A Cultural History of Western Music in the Renaissance”

Nicolò Ferrari — 2024-12-30

Zwrot kulturowy, który odmienił nauki humanistyczne pod koniec XX w., wpłynął także na muzykologię, prowadząc do powstania istotnych prac podkreślających rolę muzyki w historii kulturowej. Recenzowana książka jest częścią starań mających na celu stworzenie wielotomowej kulturowej historii muzyki Zachodu. Publikacja, skupiająca się na l. 1400–1650, odchodzi od tradycyjnego spojrzenia stawiającego w centrum postaci kompozytorów, wybierając ujęcie problemowe, w celu zbadania krajobrazu muzycznego epoki, ukazując tym samym szersze konteksty kulturowe i przemiany.

Requiem w epoce konfesjonalizacji. Recenzja „The Book of Requiems”, t. 2

Simone Caputo — 2024-12-30

Drugi tom The Book of Requiems pod redakcją Davida J. Burna i Antonia Chemottiego zawiera analityczne eseje muzykologiczne poświęcone requiem skomponowanym w l. 1550‒1650. Publikacja kreśli obszerną mapę wczesnonowożytnej polifonii przeznaczonej do liturgii za zmarłych, obejmując regiony od Flandrii po Europę Środkową i od Italii po Półwysep Iberyjski. Umożliwia ona ponowne odkrycie znacznej części katolickiej muzyki sakralnej z czasów konfesjonalizacji, w tym zarówno wybitnych arcydzieł, jak i utworów mniej znanych, lecz istotnych historycznie i bardzo pięknych. Uzupełnieniem tej perfekcyjnie opracowanej mapy jest szczegółowy katalog mszy żałobnych, stanowiący cenne i zaktualizowane narzędzie badawcze.

O trzech zabytkach muzyczno-liturgicznych z kolekcji Baworowskich raz jeszcze

Irina Chachulska — 2024-12-30

Artykuł przedstawia nowe ustalenia dotyczące trzech zabytków muzyczno-liturgicznych z kolekcji Baworowskich (PL-Wn 12496 IV, PL-Wn 12497 IV, PL-Wn 12498 IV), które zgodnie z dotychczasowymi wynikami badań miały pierwotnie stanowić jedną całość (graduał trzebnicki). Źródłem do dalszych rozpoznań stały się dwa dziewiętnastowieczne katalogi aukcyjne – antykwariatów T.O. Weigla oraz L.F. Maskego anonsujących odpowiednio sprzedaż zbiorów J.W. Oelsnera i J.Th. Mosewiusa – w których zidentyfikowano opisy odnoszące się do tegoż zabytku/zabytków. Ujawnienie wspomnianych katalogów rzuciło światło na kwestię proweniencji, jak i pierwotnego kształtu graduału.

Historia dwudziestowiecznych dopisków w zaginionej tabulaturze klawiszowej z klasztoru Świętego Ducha w Krakowie i chronologia jej fotokopii

Marcin Szelest — 2024-12-30

Komunikat odnosi się do zagadnień poruszonych przez Grzegorza Joachimiaka, który ogłosił odkrycie nieznanej fotokopii zaginionej tabulatury klawiszowej z klasztoru Świętego Ducha w Krakowie (Muzyka 69 (2024) nr 2). Zaprezentowano dowody na to, że reprodukcja wykonana dla Uniwersytetu Harvarda powstała w roku 1938, a ołówkowe inskrypcje, wprowadzone przez Aleksandra Polińskiego prawdopodobnie ok. roku 1913, były wówczas obecne w rękopisie. Niektóre wyblakłe dopiski poprawiono następnie w związku z wykonaniem zdjęć zamówionych przez Staatliches Institut für Musikforschung w Berlinie, które powstały w późniejszym czasie.

Odpowiedź profesorowi Zbigniewowi Skowronowi

Marcin Trzęsiok — 2024-12-30