Muzyka

„Kompozytor wykwintnej muzyki kameralnej”. Ku rozwikłaniu zagadki Kwartetu smyczkowego op. 19 Józefa Kofflera

Iwona Lindstedt — 2025-03-25

Niniejszy artykuł dokumentuje odnalezienie Kwartetu smyczkowego op. 19 Józefa Kofflera w Royal College of Music w Londynie. Studium obejmuje analizę manuskryptu oraz korespondencji, które obrazują zabiegi kompozytora o wykonanie dzieła. Przeprowadzona analiza eksploruje zastosowaną technikę dodekafoniczną oraz związki Kwartetu z powstałą sześć lat później IV Symfonią, uwypuklając wpływy Schönberga. Poczynione ustalenia skłaniają do reinterpretacji znaczenia obu kompozycji w dorobku twórczym Kofflera.

„Mówił po polsku swobodnie, chociaż z błędami”. „Krótka autobiografia” Bolesława Jaworskiego w świetle nieznanych faktów z jego życia

Jan Lech — 2025-03-25

Artykuł poświęcony jest Krótkiej autobiografii Bolesława Jaworskiego (1877–1942), teoretyka muzyki, kompozytora i pianisty pochodzenia polsko-ukraińskiego, który pozostaje mało znaną postacią w polskiej literaturze muzykologicznej. Omawiany dokument do tej pory nie był przedmiotem pogłębionych badań – dotychczas badacze koncentrowali się głównie na oryginalnej koncepcji Jaworskiego, teorii rytmu ładowego. Celem artykułu jest nakreślenie pełnego kontekstu powstania tego tekstu, omówienie jego treści i znaczące uzupełnienie jej o nieuwzględnione w Krótkiej autobiografii fakty z życia teoretyka.

Fantazje na tematy narodowe Augusta Fryderyka Duranowskiego i Franciszka Lessla. Studium zapożyczeń i muzycznego naśladownictwa

Jakub Skrzeczkowski — 2025-03-25

Artykuł poświęcony jest trzem fantazjom na tematy narodowe: Pot-pourris C-dur op. 10 i B-dur op. 11 A.F. Duranowskiego oraz Pot-pourri B-dur op. 12 F. Lessla. W toku analizy wykazano pokrewieństwo dzieł obu twórców w zakresie doboru materiału tematycznego, schematu formalnego i charakterystycznych rozwiązań kompozytorskich. Zebrane przesłanki historyczno-analityczne pozwoliły wysnuć hipotezę na temat chronologii powstania utworów. W badaniu skorzystano z teoretycznych ujęć fantazji C. Czernego. Zarysowano też kontekst przemian warszawskiego i europejskiego życia koncertowego początku XIX wieku.

Nowe dane o twórcach symfonii w Polsce przełomu XVIII i XIX wieku

Kamil Stepan — 2025-03-25

Tekst przedstawia kolejne nowe dane o siedmiu spośród tych kompozytorów polskich przełomu XVIII/XIX w., którzy w swym dorobku pozostawili symfonie. Głównym źródłem prezentowanych informacji są księgi metrykalne z różnych archiwów kościelnych (diecezjalnych i parafialnych) i państwowych i inne archiwalia. Źródła te pozwoliły osadzić w czasie i miejscu działalność kompozytorów o nieznanych dotąd życiorysach, a także uzupełnić znane już częściowo biografie. Prócz nowych danych biograficznych artykuł zawiera informacje o nieznanych dotąd rękopisach dzieł omawianych w nim twórców.

Kruche dźwięki: szklane instrumenty w dziewiętnasto- i dwudziestowiecznej sztuce hutniczej. Wstęp do badań

Agata Krajewska-Mikosz — 2025-03-25

Artykuł prezentuje wyniki badań nad szklanymi instrumentami muzycznymi w Polsce i Europie, ze szczególnym uwzględnieniem dokumentacji pozostawionej przez etnomuzykologa Adolfa Dygacza. Opierając się na jego spisie dwudziestu dwóch rodzajów instrumentów szklanych oraz badaniach terenowych w polskich hutach szkła, autorka analizuje te unikatowe muzyczne artefakty. Szczególną uwagę poświęca pierwszej szklanej orkiestrze w Europie, działającej w duńskim Kastrup w XX wieku. Badania wskazują na niedocenioną rolę szklanych instrumentów w kulturze hutniczej.

O problematyce wykonania muzycznego w muzykologii filozoficznej

Andrzej Krawiec — 2025-03-25

W artykule przedstawiam problematykę wykonania muzycznego w badaniach muzykologicznych. W pierwszej części artykułu analizuję zagadnienie wykonania muzycznego z perspektywy muzykologii jako prymarnej nauki o muzyce i jej źródłach. W drugiej części artykułu przeprowadzam filozoficzną analizę źródła. W trzeciej części artykułu analizuję główne aspekty wykonania muzycznego, znajdujące się w horyzoncie zainteresowania muzykologii filozoficznej. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na potrzebę interdyscyplinarnego dialogu muzykologiczno-filozoficznego wokół problematyki wykonania muzycznego.

Wszystko o Józefie Hofmannie. Rzecz o monografii Krystyny Juszyńskiej

Małgorzata Komorowska — 2025-03-25

Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina wydał obszerną monografię Józefa Hofmanna (1876–1957) Krystyny Juszyńskiej. Autorka przedstawiła w niej wszystkie aspekty osobowości i działalności tego niezwykłego artysty. Wykazem wszystkich koncertów, solowych, kameralnych i symfonicznych danych w l. 1885–1946 na całym świecie potwierdziła sławę pianisty. Dostępne płyty umożliwiły jej dokonanie akustycznych badań cech jego interpretacji utworów Chopina. Omówiła kilkadziesiąt kompozycji Hofmanna, a także wynalazki techniczne, jakich dokonał (tyczące m.in. silnika samochodowego i mechanizmu fortepianu).

Odkrywanie znaczeń w muzyce filmowej

Bogumiła Mika — 2025-03-25

Przedmiotem artykułu jest omówienie najnowszej publikacji poświęconej analizie muzyki filmowej, książki Film Music Analysis: Studying the Score przygotowanej pod naukową redakcją Franka Lehmana. W pracy tej poddano analizie wybrane parametry muzyczne (m.in.: struktury interwałowe, tempo, metrum, dobór tonacji, barwa muzyczna, toposy) w celu ukazania nieodkrytego dotąd ich potencjału znaczeniowego dla narracji filmowej. Książka jest pierwszym zbiorem esejów skupiających się ściśle na tego typu zagadnieniach i wykorzystujących narzędzia wypracowane w obrębie muzyki poważnej na gruncie partytur filmowych.