Warszawska scena operowa w oświeceniowej Europie. O książce „Opera in Warsaw” Anny Parkitnej

Recenzowany

Jakub Chachulski


Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-8972-1490

Abstrakt

Operowe życie Warszawy doby oświecenia od dawna stanowi jedno z klasycznych pól badawczych zarówno w historii polskiego teatru, jak i w muzykologii. Książka Anny Parkitnej to pierwsza próba przedstawienia historii zagranicznych i polskich przedsięwzięć operowych w Warszawie stanisławowskiej anglojęzycznym czytelnikom. Nowatorstwo narracji autorki polega na reinterpretacji dobrze znanych faktów poprzez ukazanie Warszawy jako części transnarodowej sieci operowej, a także na dążeniu do określenia społeczno-politycznego znaczenia zagranicznych spektakli operowych w Warszawie u schyłku osiemnastego wieku.

Instytucje finansujące

Praca ta została napisana w ramach projektu badawczego nr 2020/39/D/HS2/00594, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki


Słowa kluczowe:

opera, Warszawa, oświecenie, Wojciech Bogusławski, Stanisław August Poniatowski

Bernacki, Ludwik. Teatr, dramat i muzyka za Stanisława Augusta. 2 vols. Lwów: Ossolineum, 1925.
  Google Scholar

Bieńkowska, Irena. ‘Filozof zmieniony Michała Kazimierza Ogińskiego.’ Muzyka 68, no. 2 (2023): 72–79. doi.org/10.36744/m.1772.
DOI: https://doi.org/10.36744/m.1772   Google Scholar

Chachulski, Jakub. ‘Johann Gottlieb Naumann’s “Pria che all’amato bene”, or the Dresden Trail at the Origins of the Polish Polonaise Aria.’ Muzyka 70, no. 2 (2025): 63–99. doi.org/10.36744/m.4452.
DOI: https://doi.org/10.36744/m.4452   Google Scholar

Chachulski, Jakub. ‘Wstęp.’ In: Charles Burney, Obecny stan muzyki w Niemczech, Niderlandach i Zjednoczonych Prowincjach, ed. and transl. by Jakub Chachulski, 12–16. Warsaw: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2018.
  Google Scholar

Doe, Julia. ‘Two Hunters, a Milkmaid, and the French “Revolutionary” Canon.’ Eighteenth-Century Music 15, no. 2 (2018): 177–205. doi.org/10.1017/S1478570618000040.
DOI: https://doi.org/10.1017/S1478570618000040   Google Scholar

A History of Polish Theatre, eds. Katarzyna Fazan, Michal Kobialka and Bryce Lease. Cambridge: Cambridge University Press, 2022.
  Google Scholar

Hunter, Mary. The Culture of Opera Buffa in Mozart’s Vienna: Poetics of Entertainment. Princeton: Princeton University Press, 1999.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781400822751   Google Scholar

Judkowiak, Barbara. ‘Śpiewo-gry w polskim teatrze XVIII w. przed Bogusławskim: Wczesny epizod ze sceny magnackiej w Nieświeżu.’ Wiek Oświecenia 12 (1996): 43–59.
  Google Scholar

Klimowicz, Mieczysław. ‘Teatr narodowy w latach 1774–1778’, in: Teatr narodowy w dobie oświecenia, eds. Ewa Heise and Karyna Wierzbicka-Michalska, 39–52. Wrocław: Ossolineum, 1967.
  Google Scholar

Körner, Axel. ‘Dalla storia transnazionale all’opera transnazionale: Per una critica delle categorie nazionali.’ Il saggiatore musicale 24, no. 1 (2017): 81–89.
  Google Scholar

Körner, Axel. ‘Transnational History: Identities, Structures, States.’ In: Internationale Geschichte in Theorie und Praxis / International History in Theory and Practice, eds. Barbara Haider-Wilson, William D. Godsey and Wolfgang Mueller, 265–290. Vienna: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 2017.
  Google Scholar

Kott, Jan. ‘Główne problemy teatru w dobie oświecenia.’ In: Teatr Narodowy 1765–1794, ed. Jan Kott, 5–28. Wrocław: Ossolineum, 1967.
  Google Scholar

Latoszewski, Zygmunt. ‘Pierwsze opery polskie Macieja Kamieńskiego.’ PhD diss., Uniwersytet Poznański, 1932 (typewritten manuscript in PL-Wtm).
  Google Scholar

Nedbal, Martin. Morality and Viennese Opera. London: Routledge, 2017.
  Google Scholar

Nowak-Romanowicz, Alina. The Classical Era: 1750–1830, transl. by John Comber. Warsaw: Sutkowski Editions, 2004 (= History of Music in Poland 4).
  Google Scholar

Olkusz, Piotr. ‘Poniatowski’s National Theatre: The Idea and Institution of Enlightenment.’ In: A History of Polish Theatre, eds. Katarzyna Fazan, Michal Kobialka and Bryce Lease, 68–82. Cambridge: Cambridge University Press, 2022.
  Google Scholar

Parkitna, Anna. ‘Opera in Warsaw, 1765–1830: Operatic Migration, Adaptation, and Reception in the Enlightenment.’ PhD diss., Stony Brook University, New York, 2020.
  Google Scholar

Parkitna, Anna. Opera in Warsaw: A City of the European Enlightenment. Cambridge: Cambridge University Press, 2024.
DOI: https://doi.org/10.1017/9781009323536   Google Scholar

Raszewski, Zbigniew. Bogusławski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
  Google Scholar

Raszewski, Zbigniew. ‘Teatr narodowy w latach 1779–1789.’ In: Teatr narodowy w dobie oświecenia, eds. Ewa Heise and Karyna Wierzbicka-Michalska, 53–79. Wrocław: Ossolineum, 1967.
  Google Scholar

Ratajczakowa, Dobrochna, ‘The Birth and Death of the Eighteenth-Century Myth of the Polish Public Stage.’ In: A History of Polish Theatre, eds. Katarzyna Fazan, Michal Kobialka and Bryce Lease, 82–99. Cambridge: Cambridge University Press, 2022.
  Google Scholar

Ratajczakowa, Dobrochna. ‘Polski Tespis i polski Pizystrates.’ In: Wojciech Boguslawski – ojciec teatru polskiego, ed. Krzysztof Kurek, 15–27. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2009.
  Google Scholar

Reddy, William M. ‘Sentimentalism and Its Erasure: The Role of Emotions in the Era of the French Revolution.’ The Journal of Modern History 72, no. 1 (2000): 109–152. doi.org/10.1086/315931.
DOI: https://doi.org/10.1086/315931   Google Scholar

Wierzbicka-Michalska, Karyna. Teatr w Polsce w XVIII wieku. Warsaw: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1977.
  Google Scholar


Opublikowane
2025-10-07

Cited By / Share

Chachulski, J. (2025). Warszawska scena operowa w oświeceniowej Europie. O książce „Opera in Warsaw” Anny Parkitnej. Muzyka, 70(3), 189–204. https://doi.org/10.36744/m.4584

Autorzy

Jakub Chachulski 

Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-8972-1490

Statystyki

Abstract views: 2
PDF downloads: 0


Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Jakub Chachulski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Artykuły w zeszytach od 2018/1 do 2022/3 publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.