Henryk Opieński (1870–1942) w znanej i nieznanej korespondencji Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera i Stanisława Estreichera. Wątki nie tylko muzyczne

Małgorzata Sieradz

Abstrakt

Wśród spuścizny po kompozytorze, dyrygencie i muzykologu Henryku Opieńskim, przechowywanej w Fondation Archivum Helveto-Polonicum we Fryburgu, odnajdujemy bogaty zbiór korespondencji, obejmujący ponad tysiąc listów do jego narzeczonej i pierwszej żony Anny Krzymuskiej, unikalne listy od Mieczysława Karłowicza, oraz listy od jego przyjaciół: malarza i witrażysty Józefa Mehoffera oraz historyka prawa i bibliografa Stanisława Estreichera; jego korespondencja z innym kolegą ze szkoły, Stanisławem Wyspiańskim, ukazała się w latach 90. XX w., po pracach redakcyjnych rozpoczętych w latach dwudziestych XX w. (kiedy Opieński przekazywał listy do redakcji).

Henryk Opieński, chyba najmniej pamiętany z czwórki przyjaciół, był nie mniej utalentowany niż pozostali dawni uczniowie krakowskiej Szkoły Podstawowej mieszczącej się w Pałacu Larischa i Gimnazjum św. Anny, a jego wkład w kulturę polską nie był mniejszy. W młodości cała czwórka spędzała razem każdą wolną chwilę.

Wiele o ich przyjaźni możemy dowiedzieć się z kart pamiętnika Mehoffera, listów Wyspiańskiego, m.in. do Estreichera i Opieńskiego, a także pism pamiątkowych Estreichera.

Jako pierwszy z całej czwórki zmarł w 1907 roku Stanisław Wyspiański, ale pamięć o nim nadal będzie trwała, zarówno prywatnie, jak i przy oficjalnych okazjach. Pozostali trzej zginęli w czasie II wojny światowej lub wkrótce po niej: Stanisław Estreicher w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen w 1939 r., Henryk Opieński w Morges w 1942 r. i Józef Mehoffer w Wadowicach w 1946 r. Szczegóły ostatnich lat każdego z nich poznajemy dzięki listom kolejnych pokoleń: młodego Zygmunta i Karola Estreicherów (syna i bratanka Stanisława) oraz syna Józefa Zbigniewa. Ich relacje stanowią uzupełnienie artykułu i wydania listów.