Kino (anty)narodowe? „Uczta wigilijna” Luisa Garcíi Berlangi
Dominika Zielińska
dominika.zielinska5@gmail.comUniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-0502-2631
Abstrakt
Autorka omawia film Uczta wigilijna (Plácido, 1961) w reżyserii Luisa Garcíi Berlangi w kontekście przemian, jakie na początku drugiej połowy XX w. przechodziło kino narodowe w Hiszpanii. Okoliczności powstania filmu, ingerencja cenzury oraz jego tematyka i styl autorski to zagadnienia, którym autorka przygląda się w ramach dyskursu kina propagandowego (historycznego) i eskapistycznego (filmowe españolady), programowo wprowadzanego przez frankistów na przełomie lat 30. i 40. XX w. Berlanga blisko współpracował z pisarzem i scenarzystą Rafaelem Azconą, a jako przedstawiciel Nowego Kina w latach 50. i 60. XX w. był jednym z tych twórców, którzy zrewolucjonizowali pojęcie kina narodowego w swoim kraju. Powołując się na prace hiszpańskich teoretyków i znawców twórczości Berlangi, autorka podkreśla znaczenie Uczty wigilijnej w ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej, a także wpływ tej produkcji na reinterpretację kategorii kina narodowego w Hiszpanii.
Słowa kluczowe:
Luis García Berlanga, kino narodowe, españolada, dyktatura, Francisco Franco, nowe kino hiszpańskieBibliografia
Aragüez Rubio, C. (2005). Intelectuales y cine en el segundo franquismo: de las Conversaciones de Salamanca al nuevo cine español. Historia del presente, (5), ss. 121-138.
Google Scholar
Berthier, N. (2007). „Raza” de José Luis Sáenz de Heredia, una película „acontecimiento”. W: V. Sánchez Biosca (red.), España en armas: el cine de la guerra civil española: ciclo de cine (ss. 53-61). Valencia: Diputación de Valencia.
Google Scholar
Caparrós Lera, J. M. (1983). El cine español bajo el régimen de Franco (1936-1975). Barcelona: Universitat de Barcelona.
Google Scholar
Cerón Gómez, J. F. (2002). Notas sobre el pensamiento cinematográfico de Juan Antonio Bardem (1949-1956). Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes. http://www.cervantesvirtual.com/nd/ark:/59851/bmcvd6v8/
Google Scholar
Franco Torre, C. (2007). Matizar el pasado: el cine histórico de la autarquía. W: M. G. Camarero Gómez (red.), I Congreso Internacional de Historia y Cine (ss. 552-568). Madrid: Universidad Carlos III de Madrid.
Google Scholar
Gómez Rufo, A. (2015). „Plácido”, o la teoría de la incomunicación. Valencia: Universidad de Valencia.
Google Scholar
Gonzáles-Aurioles, J. A. (2017). A vueltas con la solidaridad como valor constitucional. Una mirada desde el cine español. W: J. A. Gómez García (red.), Los Derechos Humanos en el cine español (ss. 199-212). Madrid: Dykinson S. L.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1zgwk33.14
Google Scholar
Heredero, C. F. (1993). Las huellas del tiempo: Cine español 1951-1961. Valencia: Filmoteca de la Generalitat Valenciana.
Google Scholar
Hernández Les, J., Hidalgo, M. (1981). El último austro-húngaro: conversaciones con Berlanga. Barcelona: Editorial Anagrama.
Google Scholar
Klejsa, K. (2008). Kontestacja i kino – refleksje teoretyczne. Panoptikum, 7 (14), ss. 103-118.
Google Scholar
Lénárt, A. (2012). En busca del concepto de cine nacional español. Acta Universitatis Szegediensis. Acta Hispanica, 17, s. 106.
DOI: https://doi.org/10.14232/actahisp.2012.17.103-113
Google Scholar
Merlo, I. (2017). Apariencias y controles. El tandem Berlanga-Azcona. Research Gate. https://www.researchgate.net/publication/317620167_Apariencias_y_controles_El_tandem_Berlanga-Azcona
Google Scholar
Michałek, B. (1962). Filmy, o których się mówi: „Plácido”. Film, 27, s. 14.
Google Scholar
Mortimore, R. (1976). El cine de la República en la guerra civil. Historia Internacional, 12, ss. 34-40.
Google Scholar
Ortega Gálvez, M. L. (2012). De la españolada al fake. Estereotipos de la españolidad, identidad y diálogos transnacionales. W: N. Lie, S. Mandolessi, D. Vandebosch (red.), El juego con los estereotipos: La redefinición de la identidad hispánica en la literatura y el cine postnacionales (ss. 99-118). Brussel: P. I. E. Peter Lang S. A.
Google Scholar
Ortego Martínez, Ó. (2013). Cine, realismo y propaganda falangista. W: M. A. Ruiz Carnicer (red.), Falange, las culturas políticas del fascismo en la España de Franco (1936-1975) (ss. 394-407). Zaragoza: Institución „Fernando el Católico”.
Google Scholar
Palencia Villa, R. M. (2002). El doblaje en el cine estadounidense como herramienta de identidad nacional durante el franquismo: estudios de caso de los filmes „Casablanca” (1942), „La dama de Shanghái” (1947) y „Mogambo” (1953). Barcelona: Departament de Comunicació Audiovisual i Publicitat, Universitat Autónoma de Barcelona.
Google Scholar
Perales Bazo, F. (1992). El lenguaje de Luis García Berlanga. W: A. Antona (red.), Lenguaje informativo y filmográfico (ss. 53-60). Sevilla: Universidad de Departamento de Comunicación Audiovisual y Publicidad.
Google Scholar
Rodríguez Merchán, E. (2011). Bienvenido Mr. Berlanga: Sátira, ternura, ironí y humor negro en el cine español. W: F. García Serrano (red.), Luis García Berlanga: De Villar del Río a Tombuctú (ss. 45-66). Madrid: Departamento de Comunicación Audiovisual y Publicidad I, Facultad de Ciencias de la Información, Universidad Complutense.
Google Scholar
Santos Fontenla, C. (2001). Debate sobre Plácido. Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes. http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/debate-sobre-placido/html/ff43c5c8-82b1-11df-acc7-002185ce6064_2.html#I_0_
Google Scholar
Sanz Larrey, G. (2008). El Dos de Mayo y la Guerra de la Independencia (1808-1814) en el cine. Madrid: Consejería de Cultura y Turismo de la Comunidad de Madrid – Fundación Dos de Mayo.
Google Scholar
Sawicki, P. (1985). Wojna domowa 1936-1939 w hiszpańskiej prozie literackiej: ideologiczne konteksty literatury i jej misja społeczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Sojo Gil, K. I. (2009). La censura en el cine español del franquismo: el caso de „Los jueves milagro” (1957), de Berlanga. Tours: Université de Tours.
Google Scholar
Sojo Gil, K. I. (2011). „Bienvenido Mister Marshall”: Película fundamental del cine español. W: F. García Serrano (red.), Luis García Berlanga: De Villar del Río a Tombuctú (ss. 89-109). Madrid: Departamento de Comunicación Audiovisual y Publicidads I.
Google Scholar
Sojo Gil, K. I. (2014). Humor en el cine español del franquismo. El cine de Berlanga. W: I. Memolar Sánchez (red.), Saber reírse. El humor desde la Antigüedad hasta nuestros días (ss. 263-286). Madrid: Liceus.
Google Scholar
Sojo Gil, K. I. (2020). Berlanga ante su centenario. Alava: Real Sociedad Bascongada de los Amigos del País. Comisión de Álavas.
Google Scholar
Sycińska, A. (2010). „Surcos” („Bruzdy”), czyli film czarny wobec hiszpańskiej rzeczywistości powojennej. Studia Filmoznawcze, 31, ss. 157-173.
Google Scholar
Torres, A. M. (1996). Diccionario Espasa: Cine español. Madrid: Espasa Calpe.
Google Scholar
Trueba, F. (2021). Plácido. Centro Virtual Miguel Cervantes. https://cvc.cervantes.es/artes/cine/hojas/placido.htm
Google Scholar
Udalska, E. (1993). O dramacie. Źródła do dziejów teorii dramatycznych, t. II: Od Hugo do Witkacego. Poetyki, manifesty, komentarze. Warszawa: Fundacja Astronomii Polskiej.
Google Scholar
Utrera Macías, R. (2005). El concepto de cine nacional hacia otra Historia del Cine Español. Comunicación Revista Internacional de Comunicación Audiovisual, Publicidad y Estudios Culturales, 3, ss. 83-100.
Google Scholar
Autorzy
Dominika Zielińskadominika.zielinska5@gmail.com
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0003-0502-2631
Magister filmoznawstwa i wiedzy o nowych mediach, doktorantka w zakresie nauk humanistycznych i nauk o sztuce na Uniwersytecie Jagiellońskim. Stypendystka programu Erasmus+ Praktyki, w ramach którego odbyła trzymiesięczne praktyki w Saragossie. Prowadzi ćwiczenia i konwersatoria na kierunku filmoznawstwo w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako prelegentka współpracuje, od pierwszej edycji, z przeglądem „Obras Maestras: Mistrzowie Kina Hiszpańskiego”, organizowanym w warszawskim Kinie Iluzjon Filmoteki Narodowej.
Statystyki
Abstract views: 346PDF downloads: 227
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Dominika Zielińska

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.