Filmikowanie w twórczości Mirona Białoszewskiego

Izabela Tomczyk

Abstrakt

Tekst poświęcony jest mało znanej działalności Mirona Białoszewskiego, określonej mianem „filmikowania”. Są to krótkie formy filmowe, powstające na przełomie lat 60. i 70., którym nadano wspólny tytuł Sny pięciu osób. Tekst jest próbą scharakteryzowania tych filmowych eksperymentów oraz umiejscowienia ich w twórczości autora Pamiętnika z Powstania Warszawskiego. Tomczyk stara się udowodnić, iż mimo że podstawą artystycznego warsztatu Białoszewskiego (zarówno teatru, jak i tekstu) jest słowo, doskonale odnajduje się on również w opowiadaniu o rzeczywistości przez obraz. Co więcej, te dwie tak zdawałoby się odmienne formy ekspresji mają wspólne korzenie – potrzebę dotarcia do źródła sztuki. „Filmikowanie” traktowane jako zabawa stało się inną formą zapisywania życia, które samo w sobie było dla Białoszewskiego zabawą. „Filmiki”, będąc zabawą, nie przestają jednak być sztuką. To w pełni świadome działanie artystów-indywidualistów. Według Tomczyk formą tej sztuki jest konwencja kina niemego i oniryczność. Swoje dociekania autorka oparła, w dużej mierze, na rozmowach ze współautorami Snu pięciu osób – Romanem Klewinem i Adrianną Buraczewską.