Fragment – fetysz – fotografia

Marianna Michałowska

Abstrakt

W tekście rozważana jest teza, iż pokrewieństwa filmu i fotografii nie należy szukać w linearnym porządku technologicznego rozwoju medium, lecz w sposobie pamięciowego przywoływania obrazów. Inspirację artykułu stanowią m.in. teksty Victora Burgina (The Remembered Film) oraz Rolanda Barthes’a (Wychodząc z kina). Zgodnie z nimi film zaczyna być traktowany nie jako spójna ciągłość narracji, lecz jako „obrazy w sekwencjach”. Dokonuje się specyficzne uwięzienie przez obraz, zaś widz zaczyna postrzegać scenę zarejestrowaną przez fotograficzne lub filmowe medium tak, jakby stanowiła część jego własnego doświadczenia. Autorka analizuje filmowe i fotograficzne realizacje z nurtu found footage (charakteryzującego się przetwarzaniem materiału filmowego). Przywołuje obrazy filmowe Billa Morissona, Lewisa Klahra oraz fotografie m.in. Friedl Kubelki i Andrzeja P. Batora. Kontrapunkt dla realizacji audiowizualnych stanowi powieść Williama Gibsona Rozpoznanie wzorca (2003), której fabuła toczy się wokół rozsianego po sieci materiału filmowego. Pozbawione narracyjnej linearności pliki wideo stają się dla odbiorców podstawą poszukiwań własnej tożsamości. Przykłady pozwalają sformułować konkluzję, iż w kulturze współczesnej fotografia i film przestają stanowić jedynie element specyficznej praktyki artystycznej, zaś zawłaszczone przez prywatną ludzką pamięć służą do wyrażania indywidualnych doświadczeń.