Krytyczne uwagi na temat antropologii wizualnej

Barbara Keifenheim

Abstrakt

Autorka próbuje trzeźwo i krytycznie spojrzeć na współczesną antropologię wizualną – jako dziedzinę osobną i jako subdziedzinę antropologii powszechnej. Oczywiście docenia jej szczególne możliwości związane z narzędziami audiowizualnej rejestracji (dokumentacje filmowe pozbawione są ograniczeń dokumentacji pisanych), ale zarzuca jej uporczywe trzymanie się tematów dziś już archaicznych, unikanie wyzwań bardziej współczesnych. Problem stanowi też kwestia relacji filmujący-filmowany – antropologia wizualna nadal opiera się na równie uprzywilejowanym i patrzącym z dystansu ekspercie-obserwatorze, którego fizyczna obecność gwarantuje autentyczność przekazywanej treści. Według Keifenheim antropologia wizualna nie współdziała z antropologią powszechną i nie reaguje na potrzebę nowej perspektywy badawczej. Jeśli nauka antropologiczna ma odpowiadać wymaganiom naszych czasów, musi wziąć pod uwagę takie zjawiska jak deterytorializacja kultury, zdecentralizowane społeczności, sieci policentryczne, translokacja i transnarodowość etc. Jednakże kwestie te są prawie nieobecne w antropologii wizualnej. Autorka nie tylko stara się zarysować braki owej nauki, ale też wskazać ich konsekwencje. Ostatecznie jednak Keifenheim stara się bronić omawianej dziedziny i wylicza jej zalety, które, przy odpowiednim, bardziej postępowym podejściu, mogą być wykorzystane dla wielowymiarowych badań w dzisiejszym, coraz bardziej zmedializowanym świecie.