Archiwista narodzin i śmierci. Jutrzenka i „mise-en-mort” w historiografiach włoskiego neorealizmu
Abstrakt
W swoim artykule Stefano Ciammaroni podejmuje polemikę z tradycyjnym ujęciem neorealizmu, rozpowszechnionym w historiografii filmoznawczej za sprawą francuskiej krytyki filmowej (Bazin i Deleuze). Autor twierdzi, iż uznawanie neorealizmu za punkt zwrotny w ewolucji języka filmowego nie powinno przesłaniać faktu, że w filmach zaliczanych do tego nurtu odnaleźć można wiele elementów klasycznej narracji filmowej, a nawet inspiracji wczesnym kinem. Zdaniem Ciammaroniego, uproszczeniem jest także uznawanie neorealizmu za "kino porażki", w którym świat „dzieje się” niezależnie od działań bohatera, pozbawionego wpływu na rozwój wypadków. Autor podkreśla, że neorealizm nie powinien być pojmowany wyłącznie w kategoriach stylistycznych, z pominięciem aspektu kontekstowego, odsyłającego do lokalnej, historycznej specyfiki Włoch lat 40. Filmy zaliczane do nurtu neorealistycznego pełniły bowiem ważną funkcję psychospołeczną, której świadectwami (analizowanymi na przykładzie filmów: Rzym, miasto otwarte oraz Dni chwały) są dla Ciammaroniego obrazy przemocy będące reakcją na traumatyczne doświadczenia czasu wojny.
Słowa kluczowe:
włoski neorealizm, francuska krytyka filmowa, historia kinaBibliografia
Ayfre Amédée, Neo-realism and Phenomenology, w: Cahiers du Cinema Volume I: The 1950s. Neo-Realism, Hollywood, New Wave, red. J. Hillier, Routledge, London 1985.
Google Scholar
Bazin André, An Aesthetic of Reality: Neorealism. Cinematic Realism and the Italian School of Liberation, w: A. Bazin, What is Cinema: Volume II, University of California Press, Berkeley 2004, s. 27, 37.
Google Scholar
Bazin André, Bicycle Thief, w: What is Cinema?: Volume II, University of California Press, Berkeley 2004.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520931268
Google Scholar
Bazin André, Ewolucja języka filmu, w: A. Bazin, Film i rzeczywistość, tłum. B. Michałek, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1963.
Google Scholar
Bazin André, W obronie Rosselliniego, w: A. Bazin, Film i rzeczywistość, tłum. B. Michałek, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1963.
Google Scholar
Bordwell David, Authorship and Narration in Art Cinema, w: Film and Authorship, red. V. Wright, Wexman, Rutgers University Press, London 2003.
Google Scholar
Deleuze Gilles, Cinema 1: The Movement Image, University of Minnesota Press, Minneapolis 2001.
Google Scholar
Forgacs David, Rome Open City, BFI, London 2000.
DOI: https://doi.org/10.5040/9781838712686.ch-001
Google Scholar
Forgacs David, Space, Rethoric and the Divided City in “Roma città apperta”, w: Roberto Rossellini’s Rome Open City, red. S. Gottlieb, Cambridge University Press, Cambridge 2004, s. 69.
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511617133.006
Google Scholar
Ginsborg Paul, A History of Contemporary Italy: 1943-1980, Penguin, London 1990.
Google Scholar
Jakubowska Małgorzata, Teoria kina Gillesa Deleuze’a, Rabid, Kraków 2003.
Google Scholar
Kracauer Siegfried, Teoria filmu: Wyzwolenie materialnej rzeczywistości, tłum. Wanda Wertenstein, Warszawa 1975.
Google Scholar
Rivette Jacques, Letter on Rossellini, w: Cahiers du Cinéma Volume I: The 1950s. Neo-Realism, Hollywood, New Wave, red. J. Hillier, Routledge, London 1985.
Google Scholar
Rogin Michael P., Mourning, Melancholia and the Popular Front: Roberto Rossellini’s Beautiful Revolution, w: Roberto Rossellini’s Rome Open City, red. S. Gottlieb, Cambridge University Press, Cambridge 2004, s. 139, 143.
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511617133.007
Google Scholar
Rohmer Eric The Land of Miracles (review of Roberto Rossellini’s „Viaggi di Italia”), w: Cahiers du Cinéma Volume I: The 1950s. Neo-Realism, Hollywood, New Wave, red. J. Hillier, Routledge, London 1985.
Google Scholar
Visconti Luchino, Kino antropomorficzne, tłum. W. Witczak, „Film na Świecie”, 1977, nr 3-4, s. 140-141.
Google Scholar
Autorzy
Stefano Ciammaronikwartalnik.filmowy@ispan.pl
New York University Stany Zjednoczone
Wykładowca na Tisch School of The Arts, New York University. Zajmuje sie polityczną historią kina. W 2007 roku na konferencji o kinie europejskim zorganizowanej w Amsterdamie przez Thomasa Elsaessera zaprezentował swoje rewizjonistyczne ujecie historii włoskiego neorelizmu, inicjując tym samym ważną debatę dotyczącą historiografii. Aktualnie pisze książkę, podejmując sie przemyślenia historii filmu włoskiego przy uwzglednieniu różnorodnych form reprezentacji przemocy.
Statystyki
Abstract views: 45PDF downloads: 11
Licencja
Prawa autorskie (c) 2009 Stefano Ciammaroni
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
