Włoski film historyczny okresu faszyzmu, czyli w garderobie historii
Abstrakt
Autorka analizuje dwa włoskie filmy kostiumowe wyprodukowane w latach trzydziestych XX wieku, wpisując je w kontekst polityki historycznej reżimu Mussoliniego. Zarówno 1860 (reż. Alessandro Blasetti, 1933), jak i Scypion Afrykański (reż. Carmine Gallone, 1937), posługując się historycznym kostiumem, przekazywały, w mniej lub bardziej zawoalowany sposób, tezy oficjalnej propagandy. Ideologiczną podstawę fabuły 1860 stanowią koncepcje wypracowane przez czołowego teoretyka faszyzmu, Giovanniego Gentile, zgodnie z którymi rządy Mussoliniego miały być ostatnim ogniwem epoki Risorgimenta. Z kolei Scypion Afrykański wykorzystuje mit starożytnego Rzymu w celu propagowania wśród widzów kultu wodza („ducismo”). Oba filmy stanowią przykład wkładu kinematografii w kształtowanie się pojęcia włoskiej tożsamości narodowej w kraju liczącym sobie wówczas zaledwie siedemdziesiąt lat.
Słowa kluczowe:
film kostiumowy, Alessandro Blasetti, Carmine Gallone, ducismo, faszyzmBibliografia
Bielański Stefan, Tradycje federalizmu we Włoszech. Studia nad włoskim piśmiennictwem historyczno-politycznym XVIII i XIX wieku ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Carlo Cattaneo, Księgarnia Akademicka, Kraków 2002, s. 89.
Google Scholar
Canetti Elias, Masa i władza, tłum. E. Borg, M. Przybyłowska, Czytelnik, Warszawa 1996, s. 22, 30, 44.
Google Scholar
Dalle Vacche Angela, The Body in the Mirror. Shapes of History in Italian Cinema, Princeton University Press, Princeton 1992, s. 25, 108.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781400862542
Google Scholar
Del Boca Angelo, L’impero, w: I luoghi della memoria. Simboli e miti dell’Italia unita, red. M. Isnenghi, Laterza, Roma 1998, s. 420, 431.
Google Scholar
Gentile Giovanni, Źródła i doktryna faszyzmu, Księgarnia F. Hoesick, Warszawa 1933, cyt. wg: http://metapedia.konserwatyzm.pl/wiki/Doktryna_faszyzmu [dostęp: 8.02.2010].
Google Scholar
Gierowski Józef Andrzej, Historia Włoch, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1999, s. 409.
Google Scholar
Helman Alicja, Urok zmierzchu. Filmy Luchina Viscontiego, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2001, s. 103.
Google Scholar
Landy Marcia, Italian Film, Cambridge University Press, Cambridge 2000, s. 62.
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511624377
Google Scholar
Mack-Smith Denis, Mussolini, tłum. J. G. Brochocki, Wydawnictwo Michał Urbański, Warszawa 1994, s. 117, 150, 183-184, 214, 261.
Google Scholar
Miczka Tadeusz, Dziesięć tysięcy kilometrów od Hollywood. Historia kina włoskiego od 1896 do połowy lat pięćdziesiątych XX wieku, Oficyna Literacka, Kraków 1992, s. 74, 90.
Google Scholar
Miglio Gianfranco, L’asino di Buridano, Neri Pozza, Vicenza 1999.
Google Scholar
Mussolini Benito, Doktryna faszyzmu, Filomata – Drukarnia Naukowa, Lwów 1935, cyt. wg: http://metapedia.konserwatyzm.pl/wiki/Doktryna_faszyzmu [dostęp: 08.02.2010].
Google Scholar
Samsonowicz Henryk, W garderobie teatru historii (wywiad Włodzimierza Kalickiego z prof. Henrykiem Samsonowiczem), „Gazeta Wyborcza” 2005, nr 304.
Google Scholar
Szymanowska Joanna, Wielkie spory ideologiczne, w: Historia literatury włoskiej XX wieku, red. J. Ugniewska, PWN, Warszawa 2001, s. 95.
Google Scholar
Tannenbaum Edward R., L’esperienza fascista. Cultura e societa in Italia dal 1922 al 1945, Mursia, Milano 1974, s. 92, 169, 256.
Google Scholar
Wituch Tomasz, Garibaldi, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1983, s. 238.
Google Scholar
Zagarrio Vito, L’immagine del fascismo. La re-visione del cinema e dei media nel regime, Bulzoni, Roma 2009, s. 168, 219.
Google Scholar
Żywczyński Mieczysław, Włochy nowożytne 1796-1945, PWN, Warszawa 1971, s. 173.
Google Scholar
Autorzy
Anita Bielańskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Absolwentka filmoznawstwa i studentka italianistyki na UJ. Zajmuje się kinem i literaturą włoską oraz zagadnieniami przekładu audiowizualnego.
Statystyki
Abstract views: 23PDF downloads: 11
Licencja
Prawa autorskie (c) 2010 Anita Bielańska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
