Neurogra w kino. Neuronaukowe perspektywy badania filmu
Ewelina Twardoch-Raś
etwardoch@o2.plUniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-2497-8463
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie neuronaukowych perspektyw badania filmu. W pierwszej kolejności zostają zarysowane podstawy rozwoju badań empirycznych i konceptualnych: teoria kognitywna, koncepcja ucieleśnionego poznania, neuroestetyka oraz szczególne modele kina (kino ucieleśnione oraz kino enaktywne). Następnie, odwołując się do ustaleń Vittoria Gallesego oraz Miguela Guerry, autorka tekstu wskazuje trzy główne perspektywy rozwoju neuronaukowych badań kina: 1) częściową reinterpretację teorii i historii kina przez pryzmat nowych narzędzi badawczych, 2) badania empiryczne dotyczące technik i strategii filmowych, 3) rozwój nowych form technologicznych implementowanych do przemysłu filmowego. W dalszej kolejności zostają zaprezentowane wybrane eksperymenty z zakresu neurobadań filmu, w tym pionierski eksperyment grupy badawczej Uriego Hassona oraz badanie dotyczące identyfikacji z postaciami filmowymi przeprowadzone na podstawie serialu Gra o tron (Game of Thrones, HBO, 2011-2019). Pojawia się tu również odniesienie do badań nad montażem filmowym prowadzonych głównie przez grupę Javiera Sanz-Aznara. Autorka przedstawia je w perspektywie krytycznej, uwzględniając problem neurorealizmu. Ostatnia część artykułu zawiera analizę założeń neurofilmologii będącej próbą centralizacji rozproszonych refleksji nad neurokinem (ujęcie Adriana D’Aloii i Ruggera Eugeniego oraz krytyczna perspektywa Marii Poulaki). Autorka tekstu uzupełnia ów namysł własnymi konkluzjami co do potencjalnych kierunków rozwoju neurobadań nad kinem.
Słowa kluczowe:
neurofilmowość, neurofilmologia, neuroestetyka filmu, biometria, ucieleśnione poznanie, neurorealizmBibliografia
D’Aloia, A. (2021). Neurofilmology of the Moving Image: Gravity and Vertigo in Contemporary Cinema. Amsterdam: Amsterdam University Press.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv1z3hk91
Google Scholar
D’Aloia, A., Eugeni, R. (2014). Neurofilmology: An Introduction. Cinéma and Cie: International Film Studies Journal, XIV (22-23), ss. 9-26.
Google Scholar
Andreu-Sánchez, C., Martín-Pascual, M.-A. (2021). Perception of Cuts in Different Editing Styles. Profesional de la información, 30 (2), ss. 2-8. https://doi.org/10.3145/ epi.2021.mar.06
DOI: https://doi.org/10.3145/epi.2021.mar.06
Google Scholar
Barad, K., (2007). Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning. Durham – London: Duke University Press.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv12101zq
Google Scholar
Broom, T. W., Chavez, R. S., Wagner, D. D. (2021). Becoming the King in the North: Identification with Fictional Characters Is Associated with Greater Self-Other Neural Overlap. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 16 (6), ss. 541-551. https://doi.org/10.1093/scan/nsab021
DOI: https://doi.org/10.1093/scan/nsab021
Google Scholar
Casini, S. (2017). Beyond the Neuro-Realism Fallacy: From John R. Mallard’s Hand-painted MRI Image of a Mouse to BioArt Scenarios. Nuncius, 32. https://aura.abdn.ac.uk/handle/2164/12282?show=full
DOI: https://doi.org/10.1163/18253911-03202005
Google Scholar
Gallese, V., Guerra, M. (2012). Embodying Movies: Embodied Simulation and Film Studies. Cinema: Journal of Philosophy and the Moving Image, 3, ss. 183-210.
Google Scholar
Gallese, V., Guerra, M. (2020). The Empathic Screen: Cinema and Neuroscience (tłum. F. Anderson). Oxford: Oxford University Press.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780198793533.001.0001
Google Scholar
Gallese, V., Guerra, M. (2022). The Neuroscience of Film. Projections, 16 (1), ss. 1-10. https://doi.org/10.3167/proj.2022.160101
DOI: https://doi.org/10.3167/proj.2022.160101
Google Scholar
Hasson, U. i in. (2008). Enhanced Intersubject Correlations During Movie Viewing Correlate with Successful Episodic Encoding. Neuron, 57 (3), ss. 452-462.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.neuron.2007.12.009
Google Scholar
Hasson, U. i in. (2008). Neurocinematics: The Neuroscience of Film. Projections: The Journal for Movies and Mind, 2 (1), ss. 1-26. https://doi.org/0.3167/proj.2008.020102
DOI: https://doi.org/10.3167/proj.2008.020102
Google Scholar
Hasson, U. i in. (2009). Shared and Idiosyncratic Cortical Activation Patterns in Autism Revealed under Continuous Real-Life Viewing Conditions. Autism Research, 4, ss. 220-231. https://doi.org/10.1002/aur.89
DOI: https://doi.org/10.1002/aur.89
Google Scholar
Heimann, K. i in. (2016). Cuts in Action: A High‐Density EEG Study Investigating the Neural Correlates of Different Editing Techniques in Film. Cognitive Science, 41 (6), ss. 1555-1588. https://doi.org/10.1111/cogs.12439
DOI: https://doi.org/10.1111/cogs.12439
Google Scholar
Jääskeläinen, I. P. i in. (2021). Movies and Narratives as Naturalistic Stimuli in Neuroimaging. Neuroimage, 1 (224). https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2020.117445
DOI: https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2020.117445
Google Scholar
Parisi, L. (2017). Reprogramming Decisionism. E-flux.com. https://www.e-flux.com/ journal/85/155472/reprogramming-decisionism
Google Scholar
Poulaki, M. (2014). Neurocinematics and the Discourse of Control: Towards a Critical Neurofilmology. Cinéma and Cie: International Film Studies Journal, XIV (22-23), ss. 39-52.
Google Scholar
Pradeep, K. (2020). Neuroscience and Film: New Dimensions of Understanding Film. International Journal of Multidisciplinary Educational Research, 9 (3-4), ss. 149-157.
Google Scholar
Sanz-Aznar, J. i in. (2020). Methodology for the Neurocinematic Analysis of Film Transitions through Cuts to the Next Shot Using the Electroencephalogram. Communication and Methods, 2 (2), ss. 5-20. https://doi.org/10.35951/v2i2.82
DOI: https://doi.org/10.35951/v2i2.82
Google Scholar
Sanz-Aznar, J., Bruni, L. E., Soto-Faraco, S. (2023). Cinematographic Continuity Edits across Shot Scales and Camera Angles: An ERP Analysis. Frontiersin.org. https://www.frontiersin.org/journals/neuroscience/articles/10.3389/fnins.2023.1173704/full
DOI: https://doi.org/10.3389/fnins.2023.1173704
Google Scholar
Sanz-Aznar, J. i in. (2023). Differentiating Types of Cinematographic Shot Changes by Cut through an EEG Power Spectral Analysis. Psycnet.apa.org. https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2Faca0000609
DOI: https://doi.org/10.1037/aca0000609
Google Scholar
Autorzy
Ewelina Twardoch-Raśetwardoch@o2.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0002-2497-8463
Adiunktka w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka licznych artykułów naukowych (w tym w „Tekstach Drugich” i „Humanities”), redaktorka książek zbiorowych, autorka monografii Sztuka biometryczna w perspektywie filozofii post- i transhumanizmu. W stronę estetyki postafektywnej (2021), za którą otrzymała główną nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami. Uczestniczyła w licznych naukowych konferencjach w Polsce i za granicą; jest członkinią Komitetu Nauk o Sztuce PAN, a także zastępczynią redaktor naczelnej „Przeglądu Kulturoznawczego”. W latach 2015-2020 prowadziła indywidualny grant przyznany przez Narodowe Centrum Nauki. Jest tłumaczką z języka niemieckiego. Naukowo zajmuje się sztuką nowych mediów, filozofią, literaturą i kinem współczesnym.
Statystyki
Abstract views: 92PDF downloads: 95
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Ewelina Twardoch-Raś
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
