Zza zamkniętych drzwi. Spektakl kobiecości Petry von Kant
Abstrakt
Chludzińska analizuje film Gorzkie łzy Petry von Kant (Die Bitteren Tränen der Petra von Kant, reż. Rainer Werner Fassbinder, 1972), zauważając, że zwykle dostrzega się fakt, iż reżyser powraca w nim do dręczących go tematów z poprzednich produkcji. Tymczasem – jak twierdzi autorka – Gorzkie łzy… są warte uwagi jako wyrazista esencja Fassbinderowskich obsesji, a także jako wywrotowe podejście do bliskich mu idei teatru Bertolta Brechta. W filmie tym reżyser całkowicie radykalizuje przestrzeń, sprowadza ją do niewielkiego pokoju. Zamykając postaci w ciasnym wnętrzu, pozwala na stopniowe zagęszczanie atmosfery, podsycanie napięcia. Z jednej strony intensyfikuje uwagę widza, kierując ją na najmniejsze nawet elementy wystroju i wyglądu osób, a z drugiej przesuwa akcent na dialogi. Czynność zamykania czy ograniczania dotyczy nie tylko przestrzeni, ale także innych aspektów filmowej opowieści. W równym stopniu odnosi się do kwestii genderowych (zamknięcie w przymusie odgrywania kobiecości), wnika w sferę choroby (bycie w stanie obezwładnienia), czy też kieruje toksyczną, zaborczą miłością (relacja podporządkowania). Te wszystkie poziomy (figury) zamknięcia są tym bardziej widoczne w obrębie wyizolowanej przestrzeni.
Słowa kluczowe:
Rainer Werner Fassbinder, Petra von Kant, płeć, kino niemieckieBibliografia
Butler Judith, Akty performatywne a konstrukcja płci kulturowej. Szkic z zakresu fenomenologii i teorii feminizmu, tłum. M. Łata, w: Lektury inności. Antologia, red. M. Dąbrowski, Warszawa 2007, s. 25.
Google Scholar
Butler Judith, Gender is burning. Dylematy przywłaszczenia i subwersji, tłum. I. Kurz, „Panoptikum” 2004, nr 3, s. 147.
Google Scholar
Butler Judith, Zapisy na ciele, wywrotowe odgrywanie, tłum. K. Kłosińska, w: Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, s. 27.
Google Scholar
Fassbinder Rainer Werner, Wydobyć sens rzeczywistości: Odrzucam tautologię, rozm. J. Grant, tłum. H. Malarowska, „Film na Świecie” 1983 nr 1, s. 63
Google Scholar
Gwóźdź Andrzej, Kino "żałosnych ludzi". Pierwsze filmy Rainera Wernera Fassbindera, w: Filmorób, czyli kino nieustające Rainera Wernera Fassbindera, pod red. A. Gwoździa, Kraków 2005, s. 20-30.
Google Scholar
Mulvey Laura , Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne, tłum.J. Mach, w: Panorama współczesnej myśli filmowej, red. A. Helman, Kraków 1992, s. 100.
Google Scholar
Pitrus Andrzej, Chińska ruletka: Antyprzestrzeń komunikacji, w: Filmorób, czyli kino nieustające Rainera Wernera Fassbindera, red. A. Gwóźdż, Kraków 2005, s.80.
Google Scholar
Schygulla Hanna, Jak się wszystko zaczęło, tłum. M. Behlert, w: Filmorób, czyli kino nieustające Rainera Wernera Fassbindera, pod red. A. Gwoździa, Kraków 2005, s. 13.
Google Scholar
Uszyński Jerzy, Fassbinder w okolicach Brechta, w: Filmorób, czyli kino nieustające Rainera Wernera Fassbindera, pod red. A. Gwoździa, Kraków 2005, s. 52-53.
Google Scholar
Woolf Virginia, O chorowaniu, tłum. M. Heydel, Wołowiec 2010, s. 28-29, 31.
Google Scholar
Autorzy
Joanna Chludzińskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Doktorantka na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ, absolwentka krakowskiego filmoznawstwa i polonistyki; współzałożycielka i redaktorka studenckiego czasopisma o kinie „16mm”.
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Joanna Chludzińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
