Eksperymenty z tożsamością w kinie queer
Abstrakt
Kino queer jest obszarem negocjacji sposobów reprezentowania nienormatywnych tożsamości seksualnych i genderowych za pomocą eksperymentów z narracją i środkami filmowego wyrazu. Analiza wybranych filmów pozwala pokazać, czym charakteryzują się postawy poszczególnych twórców wobec queer i jak przekładają się one na narracyjne oraz stylistyczne rozwiązania. Poetyka New Queer Cinema, określana mianem „Homo-Pomo”, zawierająca w nazwie homoseksualizm i postmodernizm, jest tylko jedną z możliwych opcji. Jej inwarianty widoczne są już w twórczości Dereka Jarmana, uznanego za głównego przedstawiciela tego nurtu, ale niedającego się zamknąć – jako „artysta queerowy” – w jednym schemacie twórczym. Dla Isaaca Juliena najważniejsze było włączenie do problematyki queer kwestii związanych z rasowością i wielokulturowością, pozwalających na wieloaspektową reprezentację i reinterpretację zjawiska „czarnej queerowości”. Innym ujęciem tożsamości queer jest kwestia transgenderowości, która powraca w filmie Kimberly Peirce odtwarzającym historię Brandona Teeny i jego/jej genderowych wcieleń. We wszystkich analizowanych filmach obecna jest perspektywa krytyczna pozwalająca stworzyć queerowe reprezentacje alternatywne względem normatywnych wzorców (i obrazów) tożsamości.
Słowa kluczowe:
queer, gender, New Queer Cinema, tożsamośćBibliografia
Garber, Marjorie. 2003. Vested Interests: Cross-dressing and Cultural Anxiety. London: Penguin Books.
Google Scholar
Jarman, Derek. 1986. Derek Jarman’s Caravaggio. London. Thames and Hudson.
Google Scholar
Jarman, Derek. 1991. Queer; Edward II. London: British Film Institute.
Google Scholar
Jarman, Derek. 1989. The War Requiem. London: Faber and Faber.
Google Scholar
Jarman, Derek. 1992. Testament świętego. Tłum. J. J. Cegiełka. „Easy Rider” 6-7.
Google Scholar
Julien, Isaac, Mercer, Kobena. 1988. Introduction: De Margin and De Centre. „Screen” 4.
DOI: https://doi.org/10.1093/screen/29.4.2
Google Scholar
Lizakowski, Adam. Najczarniejszy poeta białej Ameryki. „Zeszyty poetyckie” http://www.zeszytypoetyckie.pl/krytyka/55-adam-lizakowski (dostęp: 20.03.2013)
Google Scholar
Nowlan, Bob. 2000. Queer Theory, Queer Cinema. W: J. C. Juett, D. M. Jones (red.). Coming Out to The Mainstream: New Queer Cinema In the 21st Century. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.
Google Scholar
Phillips, John. 2006. Transgender on Screen. New York: Palgrave Macmillan.
DOI: https://doi.org/10.1057/9780230596337
Google Scholar
Pidduck, Juliane. 2003. After 1980: margins and mainstreams. W: R. Dyer, J. Pidduck (red.). Now You See It. Studies in Lesbian and Gay Film. London, New York: Routledge.
Google Scholar
Radkiewicz, Małgorzata. 2003. Derek Jarman. Portret indywidualisty. Kraków: Rabid.
Google Scholar
M. B. Pearl, Monica B. 2004. AIDS and New Queer Cinema. W: M. Aaron (red.). New Queer Cinema. A critical Reader. Edinburgh: Edinburgh University Press.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781474463768-006
Google Scholar
Rich, B. Ruby. 2004. New Queer Cinema. W: M. Aaron (red.). New Queer Cinema. A Critical Reader. Edinburgh: Edinburgh University Press.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781474463768-005
Google Scholar
Wallendberg, Louise. 2004. New Black Queer Cinema. W: M. Aaron (red.). New Queer Cinema. A critical Reader. Edinburgh: Edinburgh University Press.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781474463768-015
Google Scholar
Whittle, Stephen. 2000. The Transgender Debate. The Crisis Surrounding Gender Identity. Reading: South Street Press.
Google Scholar
Autorzy
Małgorzata Radkiewiczkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Filmoznawczyni, adiunkt w Instytucie Sztuk Audiowizualnych UJ. Zajmuje się problematyką tożsamości kulturowej oraz tożsamości płci (gender) we współczesnym kinie i sztukach wizualnych. Autorka książek: W poszukiwaniu sposobu ekspresji. O filmach Jane Campion i Sally Potter (2001), Derek Jarman. Portret indywidualisty (2003), „Młode wilki” polskiego kina. Kategoria gender a debiuty lat 90. (2006) oraz „Władczynie spojrzenia”. O kinie i sztuce kobiet (2010). Redaktorka tomów z serii Gender; publikuje na łamach czasopism, m.in. „Rita Baum”, „Ekrany”, „Czas Kultury”.
Statystyki
Abstract views: 103PDF downloads: 33
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Małgorzata Radkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Małgorzata Radkiewicz, Osobisty notatnik artystów. „Pillow Book” Petera Greenawaya , Kwartalnik Filmowy: Nr 33 (2001): Filmowy portret artysty
- Małgorzata Radkiewicz, Mężczyzna idealny , Kwartalnik Filmowy: Nr 31-32 (2000): Sztuczny człowiek
- Małgorzata Radkiewicz, Rozmowy u schyłku wieku , Kwartalnik Filmowy: Nr 34 (2001): Kino przełomu wieków
